Muamer el Gadafi: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Loku te blloku
leonel mesi
Rreshti 1:
Loko ke blloku
[[Skeda:Muammar al-Gaddafi at the AU summit.jpg|thumb|right|Muammar Gaddafi në samitin e Unionit Afrikan, 2009]]
'''Muamar Muhamed al-Gadafi''' (Ammar al-Kadafi lindur 7 qershor 1942 - 20.10.2011), zakonisht të referuara si Kolonel Gadafi, ka qenë kreu i Libisë që një ushtarak grusht shteti më 1 shtator 1969, ku ai shkatërroi King Idris e Libisë dhe të vendosur libian Republika Arabe. 42 e tij vjet në pushtet ta bëjë atë një nga krerët më gjatë në detyrë në histori.
Gjatë viteve 1970 dhe 1980, qeveria e Gadafit ishte konsideruar si një shtet i hedhur poshtë nga Perëndimi, denoncuar për disidencën e shtypur të brendshme, aktet e terrorizmit të sponsorizuara nga shteti, vrasjet e huaj udhëheqësve të opozitës, dhe nepotizmi i pagdhendur që grumbulluar një multi-miliardë dollarësh pasuri për vete dhe familjen e tij. Gadafi emërtua Republika Arabe e Libisë për të Jamahiriya në 1977, bazuar në socialiste dhe filozofinë e tij politike nacionaliste të botuar në Librin e Gjelbër. Në vitin 1979, ai hoqi dorë nga titulli i kryeministrit, dhe u quajt më pas "Drejtues Brother" apo "Udhëzues" në revolucionin Socialiste të Libisë. Gadafi ishte një mbështetës i fortë i OAPEC dhe udhëhequr një fushatë Pan-Afrikan për një Shtetet e Bashkuara të Afrikës. Pas bombardimeve 1986 e Libisë dhe 1994 vendosjen e sanksioneve të Kombeve të Bashkuara, Gadafi vendosur marrëdhënie të ngushta ekonomike dhe të sigurisë me perëndim, bashkëpunuar me hetimet në aktet e mëparshme libian të terrorizmit të sponsorizuar nga shteti dhe paguhet kompensim, dhe përfundoi programin bërthamor të tij të armëve, duke rezultuar në heqjen e sanksioneve të OKB në vitin 2003.Në fillim të shkurtit 2011, protesta të mëdha politike, të frymëzuar nga ngjarjet e fundit pro-demokracisë në Tunizi, Egjipt dhe pjesë të tjera të botës arabe, shpërthyen në Libi kundër qeverisë Gadafi dhe shpejt u kthye në një kryengritje të përgjithshme. Gadafi u zotua për "vdes si një dëshmor" nëse është e nevojshme në luftën e tij kundër rebelëve dhe forcave të jashtme.Bir i një fermeri shëtitës beduin, Kadafi ka lindur në një tendë në shkretëtirën e Libisë. Ai provoi se ishte një student i talentuar dhe u diplomua nga Universiteti i Libisë në 1963. Një i devotshëm musliman dhe nacionalist arab të zjarrtë, Kadafi në fillim filloi komplot për të përmbysur monarkinë libian të Idrs King I. Ai u diplomua nga akademia ushtarake libian në 1965 dhe më pas u ngrit në mënyrë të qëndrueshme me anë të rendit, të gjitha duke vazhduar për të planifikuar një grusht shteti me ndihmën e tij të oficerëve të tjerë të ushtrisë. Më 1 shtator 1969, Kadafi kapi kontrollin e qeverisë në një grusht shteti ushtarak që rrëzuar King Idrs. Kadafi u emërua komandant suprem i forcave të armatosura dhe kryetari i trupit të ri qeverisës të Libisë, të Komandës Revolucionare Këshillit.Kadafi hequr SHBA dhe bazat ushtarake britanike nga Libia në 1970. Ai dëbohet shumica e pjesëtarëve të komuniteteve vendase italiane dhe çifute nga Libia të njëjtin vit, dhe në 1973 ai shtetëzuar të gjitha pasuritë në pronësi të huaj të naftës në vend. Ai gjithashtu jashtëligjshme të pijeve alkoolike dhe lojërave të fatit, në përputhje me parimet e tij të vet të rrepta islame. Kadafi gjithashtu filloi një seri të përpjekjeve të vazhdueshme, por të pasuksesshme për bashkimin e Libi me vendet e tjera arabe. Ai u kundërshtua me forcë në negociatat me Izraelin dhe u bë një udhëheqës i para refuzuese të ashtuquajturat e kombeve arabe në këtë drejtim. Ai gjithashtu fitoi një reputacion për aventurizmi ushtarak, qeveria e tij ishte implikuar në disa përpjekjeve të grushtit të shtetit të dështuar në Egjipt dhe Sudan, dhe forcat e libian ndërhyri vazhdimisht në luftën e zgjatur civile në fqinjë Çad.Nga 1974 e tutje Kadafi përqafuar një formë e socializmit islamik siç është shprehur në Librin e Gjelbër. Kjo e kombinuar shtetëzimin e shumë sektorëve ekonomikë me një markë të qeverisë populiste sa thuhet, veprojnë me kongrese e njerëzve, sindikatat e punës, dhe organizatat e tjera në masë. Ndërkohë, Kadafi ishte duke u bërë i njohur për sjelljen e tij të parregullt dhe të paparashikueshme në skenën ndërkombëtare. Qeveria e tij financuar një spektër të gjerë të grupeve revolucionare ose terroriste në mbarë botën, duke përfshirë Black Panthers dhe Kombit të Islamit në Shtetet e Bashkuara dhe Armata Republikane Irlandeze në Irlandën Veriore. Skuadrat e agjentëve të Libisë vrarë kundërshtarët e emigrantëve jashtë shtetit, dhe qeveria e tij dyshohet se është përfshirë në disa incidente të përgjakshme terroriste në Europë të kryera nga ekstremistët palestinezë apo të tjera arabe. Këto aktivitete solli atë në rritje konflikt me qeverinë e SHBA, dhe në prill 1986 një forcë britanike të bazuar në avionët e SHBA bombarduan disa vende në Libi, vrasjen apo plagosjen e disa fëmijëve të tij dhe mezi i zhdukur Kadafi veten e tij.[2]përfshirjen e supozuar të Libisë në shkatërrimin e një aeroplani civil mbi Lokerbi, skocez., në 1988, çoi në Kombeve të Bashkuara (OKB) dhe sanksionet e SHBA që më tej të izoluar Kadafi nga bashkësia ndërkombëtare. Në fund të viteve 1990, megjithatë, Kadafi u kthye mbi autorët e dyshuar të bombardimeve të autoriteteve ndërkombëtare. sanksionet e OKB-së kundër Libisë u hoqën më pas në vitin 2003, dhe, pas njoftimit Kadafi se Libia do të ndërpresë programin e saj të pazakonta-armë, Shtetet e Bashkuara ka rënë më të madhe të sanksioneve të saj si. Edhe pse disa vëzhgues të mbetur kritike, këto masa ofroi një mundësi për rehabilitimin e imazhit Kadafi jashtë vendit dhe lehtësuar kthimin gradual të vendit të tij për komunitetin global.
 
Punoi : Aqif kopertoni dhe ver llapa
Në fillim të shkurtit 2011, protesta të mëdha politike, të frymëzuar nga ngjarjet e fundit pro-demokracisë në Tunizi, Egjipt dhe pjesë të tjera të botës arabe, shpërthyen në Libi kundër qeverisë Gadafi dhe shpejt u kthye në një kryengritje të përgjithshme. Gadafi u zotua për "vdes si një dëshmor" nëse është e nevojshme në luftën e tij kundër rebelëve dhe forcave të jashtme.
 
Bir i një fermeri shëtitës beduin, Kadafi ka lindur në një tendë në shkretëtirën e Libisë. Ai provoi se ishte një student i talentuar dhe u diplomua nga Universiteti i Libisë në 1963. Një i devotshëm musliman dhe nacionalist arab të zjarrtë, Kadafi në fillim filloi komplot për të përmbysur monarkinë libian të Idrs King I. Ai u diplomua nga akademia ushtarake libian në 1965 dhe më pas u ngrit në mënyrë të qëndrueshme me anë të rendit, të gjitha duke vazhduar për të planifikuar një grusht shteti me ndihmën e tij të oficerëve të tjerë të ushtrisë. Më 1 shtator 1969, Kadafi kapi kontrollin e qeverisë në një grusht shteti ushtarak që rrëzuar King Idrs. Kadafi u emërua komandant suprem i forcave të armatosura dhe kryetari i trupit të ri qeverisës të Libisë, të Komandës Revolucionare Këshillit.
 
Kadafi hequr SHBA dhe bazat ushtarake britanike nga Libia në 1970. Ai dëbohet shumica e pjesëtarëve të komuniteteve vendase italiane dhe çifute nga Libia të njëjtin vit, dhe në 1973 ai shtetëzuar të gjitha pasuritë në pronësi të huaj të naftës në vend. Ai gjithashtu jashtëligjshme të pijeve alkoolike dhe lojërave të fatit, në përputhje me parimet e tij të vet të rrepta islame. Kadafi gjithashtu filloi një seri të përpjekjeve të vazhdueshme, por të pasuksesshme për bashkimin e Libi me vendet e tjera arabe. Ai u kundërshtua me forcë në negociatat me Izraelin dhe u bë një udhëheqës i para refuzuese të ashtuquajturat e kombeve arabe në këtë drejtim. Ai gjithashtu fitoi një reputacion për aventurizmi ushtarak, qeveria e tij ishte implikuar në disa përpjekjeve të grushtit të shtetit të dështuar në Egjipt dhe Sudan, dhe forcat e libian ndërhyri vazhdimisht në luftën e zgjatur civile në fqinjë Çad.
 
Nga 1974 e tutje Kadafi përqafuar një formë e socializmit islamik siç është shprehur në Librin e Gjelbër. Kjo e kombinuar shtetëzimin e shumë sektorëve ekonomikë me një markë të qeverisë populiste sa thuhet, veprojnë me kongrese e njerëzve, sindikatat e punës, dhe organizatat e tjera në masë. Ndërkohë, Kadafi ishte duke u bërë i njohur për sjelljen e tij të parregullt dhe të paparashikueshme në skenën ndërkombëtare. Qeveria e tij financuar një spektër të gjerë të grupeve revolucionare ose terroriste në mbarë botën, duke përfshirë Black Panthers dhe Kombit të Islamit në Shtetet e Bashkuara dhe Armata Republikane Irlandeze në Irlandën Veriore. Skuadrat e agjentëve të Libisë vrarë kundërshtarët e emigrantëve jashtë shtetit, dhe qeveria e tij dyshohet se është përfshirë në disa incidente të përgjakshme terroriste në Europë të kryera nga ekstremistët palestinezë apo të tjera arabe. Këto aktivitete solli atë në rritje konflikt me qeverinë e SHBA, dhe në prill 1986 një forcë britanike të bazuar në avionët e SHBA bombarduan disa vende në Libi, vrasjen apo plagosjen e disa fëmijëve të tij dhe mezi i zhdukur Kadafi veten e tij.
 
përfshirjen e supozuar të Libisë në shkatërrimin e një aeroplani civil mbi Lokerbi, skocez., në 1988, çoi në Kombeve të Bashkuara (OKB) dhe sanksionet e SHBA që më tej të izoluar Kadafi nga bashkësia ndërkombëtare. Në fund të viteve 1990, megjithatë, Kadafi u kthye mbi autorët e dyshuar të bombardimeve të autoriteteve ndërkombëtare. sanksionet e OKB-së kundër Libisë u hoqën më pas në vitin 2003, dhe, pas njoftimit Kadafi se Libia do të ndërpresë programin e saj të pazakonta-armë, Shtetet e Bashkuara ka rënë më të madhe të sanksioneve të saj si. Edhe pse disa vëzhgues të mbetur kritike, këto masa ofroi një mundësi për rehabilitimin e imazhit Kadafi jashtë vendit dhe lehtësuar kthimin gradual të vendit të tij për komunitetin global.
 
== Lufta Civile ne Libi ==