[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Skeda Deçani3.jpg u largua pasi që është shlyer nga Commons prej Yann
No edit summary
Rreshti 2:
vendndodhja = Deçan 2006.PNG |
sheshi =|
popullsia = 66,.000 |
dëndësia = 280,5 |
sipërfaqja = 180 |
Rreshti 17:
'''Deçani''' ([[Serbishtja|serbisht]]: ''Dečani'', [[Alfabeti cirilik|cirilik]]: Дечани) është Qytet në pjesën perëndimore të [[Kosovë]]s. Kufizohet me komunën e [[Peja (komuna)|Pejës]], [[Gjakova (komuna)|Gjakovës]], dhe me [[Shqipëria|Republikën e Shqipërisë]]. Është i njohur për rrugët historike në mes Pejës dhe Gjakovës. Shikuar nga ana fetare Deçani është i njohur për [[Kisha ortodokse|Kishën Ortodokse]]. Territori i kësaj komune mbulon 180 km<sup>2</sup>, dhe ka më se 42 fshatra.
 
Deçani është vendosur përgjatpërgjatë rrugës kryesore Pejë-Gjakovë-Prizren, dhe ka pozitë të mirë gjeografike.Nëpermjet Nëpërmjet hekurudhës në Pejë lidhet me arterien kryesore ballkanike. Rruga automobiliustike automobilistike nëpër Pejë, Zhleb due Rozhajë bënë lidhjen më të shkurtër me Detin Adriatik, ndërsa nëpërmjet Gjakovës due Prizrenit lidhet me pjesët jugore të Kosovës dhe me rrugën e kombit, me Shqipërinë.
 
Deçani është afirmuar si qendër turistiko-rekreative. Fenomenet natyrore dhe ato të rralla antropogjeneantropogjenë të këtij mjedisi parqesin motivet komplementare turistike të Rrafshit të Dukagjinit. Është me interes dhe atraktive lugina fluvialo g-glaciale e Lumbardhit të Deçanit, e cila prej burimit deri në vendderdhje në Drinin e Bardhë, me gjatësi 40 km, ka një pjerrtësi vertikale rreth 2 0002000 m. E tërë hapsirahapësira rreth Deçnit Deçanit, gjegjësisht në mallet që e rrethojnë, janë me liqene akullnajore due me lugina të lumenjëve, të cilat kanë formë të grykës due janë shum tërheqëse për vizitorë. Pyjet e llojllojshme , kullotat e shumta , fauna e pasur, ajri I freskët due I pastër malor I Alpeve Shqiptare, kanë mundësuar që Deçani të afirmohet si qendër rekreativo-turistike . Valorizimi turistik i Deçanit ka fituar renomenë e vet me ndërtimin e pushimorës rrëzë malit të rrethuar me pyje të pishave due të gështenjës. Në afërsi të pushimores gjendet gryka eLumbardhit të Deçanit . të dalë të [[Lumbardhit]] prej gruykës së vet është ndërtuar Manastiri i Deçanit . Kisha due manastiri nuk është i njohir vetëm për arkitekturën, lartësinë, dekorimin plastic të syilit romak në gurë me portalet rreth dritareve, por edhe pse është vendosur në një vend pitoresk.
 
Në afërsi të Manastirit, në lokalitetin Lloqan, është ruajtur një shtëpi e vjetër e drurit , e cila konsiderohet se është ndërtuar 200-3000 vjet më herët se Manastiri i Deçanit. Atraktiviteti turistik, vendodhja përgjat rrugës së rëndësishme, trendet e zhvillimit ekonomik të Deçanit kan ndikuar që me rastin e reorganizimit administrative në vitin 1960 të bëhet qendër komunalee. Deri vonë Deçani ka paturpasur fizionominë e e fshatit, ndërtesa të ulëta të tipit të grumbulluar due kulla e Dukagjinit I japin disa elemente të arkitekturës rurale.
 
Ndërtimi intenziv i objekteve hoteliere,qendrës shkollore, godinave të tjera për funksionimin e dministratës due të ndërtesve për banim, kanë ndryshuar pamjeen e Deçanit. Përgjat rrugës kryesore Pejë-Gjakovë-Prizren është ndërtuar pjesa e re e Deçanit.
Deçani për këto vite të ekzistimit jo vetëm që ka ndrysahuar pamjen por edhe numrii popullsisë është gjithnjë e më i madh. Deçni në vitin 1953 kapatur 1.339 banor, në vitin 1981 3283, ndërsa statistikat e vitit 2012 tregojnë një numër rreth 66000 banorë.
 
Ndërtimi intenziv i objekteve hoteliere, qendrës shkollore, godinave të tjera për funksionimin e dministratës due të ndërtesve për banim, kanë ndryshuar pamjeen e Deçanit. Përgjat rrugës kryesore Pejë-Gjakovë-Prizren është ndërtuar pjesa e re e Deçanit.
 
Deçani për këto vite të ekzistimit jo vetëm që ka ndrysahuar pamjen por edhe numrii popullsisë është gjithnjë e më i madh. Deçni në vitin 1953 ka kapaturpasur 1.339 banor, në vitin 1981 3283, ndërsa statistikat e vitit 2012 tregojnë një numër rreth 66000 banorë.
 
== Gjeografia ==
'''Fshatrat :''' [[Irzniq]], [[Dranoc]], [[LLoqan]], [[Voksh]], [[Pobergjë]], [[Prejlep]], [[Isniq]], [[Strellc]], [[Lëbushë]], [[Carrabreg]], [[Gllogjan]], [[Llukë e Ulët]], [[Lukë e Epërm]], [[Lumbardh]], [[Kodrali]], [[Dubovik]], [[Shaptej]], [[Gramaqel]], [[Jasiq i Ulët]], [[Rastavicë]], [[Baballoq]], [[Hulaj]], [[Maznikë]], [[Dashinoc]], [[Pozhar]], [[Ratish i Ulët]], [[Ratish i Epërm]], [[Prapaqan]], [[Dubravë]], [[Sllup]], [[Prekulluk]].
 
'''Fshatrat:''' [[Irzniq]], [[Dranoc]], [[LLoqan]], [[Voksh]], [[Pobergjë]], [[Prejlep]], [[Isniq]], [[Strellc]], [[Lëbushë]], [[Carrabreg]], [[Gllogjan]], [[Llukë e Ulët]], [[Lukë e Epërm]], [[Lumbardh]], [[Kodrali]], [[Dubovik]], [[Shaptej]], [[Gramaqel]], [[Jasiq i Ulët]], [[Rastavicë]], [[Baballoq]], [[Hulaj]], [[Maznikë]], [[Dashinoc]], [[Pozhar]], [[Ratish i Ulët]], [[Ratish i Epërm]], [[Prapaqan]], [[Dubravë]], [[Sllup]], [[Prekulluk]].
 
== Ekonomia ==
 
{{Kryesor|Ekonomia e Deçanit}}
Ekonomia e komunës ka qene kryesisht [[Bujqësia në Kosovë|bujqësore]] e cila [[Lufta e Kosovës|gjatë luftës]] është shkatërruar tërësisht mbas luftës janë bërë disa përpjekje për të rimëkëmbur mirëpo gjer më tani ajo gjendet nënë nivelin e vitit 1998. Shumica e ish-kooperativave aktivitetet e tyre kanë mbyllur. Janë të regjistruara diku 650 biznese me aktivitete të ndryshme tregtare dhe [[Mikroni|mikro industriale]]. Dega ekonomike e Hotelerisë ka filluar te aktivizohet nga viti 2003.
 
Ndër firma më të njohura në komunë janë :
* Fabrika e mobileve që punon me kapacitet prej 10-15 % me 35 të punësuar
* [[Pylltaria]] me 56 të punësuar
* Sharra me 45 të punësuar
Line 103 ⟶ 100:
 
== Edukimi ==
 
Komuna ka mese 10,000 nxënës, prej të cilëve 7,800 ndjekin mësimet në 15 shkollat fillore me 384 mësues dhe 2,200 nxënës në tri shkollat e mesme, me 120 mësues.
 
Line 115 ⟶ 111:
 
== Infrastruktura ==
 
Infrastruktura e Deçanit e cila ishte po thuaj se tërësisht e shkatërruar gjatë luftës, është rimëkëmbur me ndihmën e organizatave të ndryshe internacionale. Rruga [[Pejë]]-[[Gjakovë]] është rindërtuar plotësisht.
 
Line 130 ⟶ 125:
* [http://kk.rks-gov.net/decan Komuna e Deçanit - Republika e Kosovës] (shqip, serbisht, turqisht dhe anglisht)
* [http://www.ifla.org/faife/faife/kosova/kosorepo.htm#_Toc480784381 IFLA - International Federation of Library Associations and Institutions] - Raport para dhe pas luftës - (anglisht)
*
 
<!-- Kategorizim dhe interwiki -->
{{SistemishtetrorKSH|Shërbimet}}