[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
largim materiali që nuk i përket këtij artikulli
No edit summary
Rreshti 1:
{{Taxobox
| name = Njeriu<ref name=msw3>{{MSW3 Groves | pages = | id = 12100795}}</ref>
| image = Human.svg
| image_caption = Mashkulli dhe femra njeri
| fossil_range = {{Short fossil range|0.195|0}}
| status = LC
| trend = increasing
| status_system = iucn3.1
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammalia]]
| ordo = [[Primates]]
| familia = [[Hominidae]]
| subfamilia = [[Homininae]]
| tribus = [[Hominini]]
| genus = ''[[Homo (genus)|Homo]]''
| species = '''''H. sapiens'''''
| subspecies = '''''H. s. sapiens'''''
| trinomial = ''Homo sapiens sapiens''
| trinomial_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758
}}
'''Njerëzit''' janë primatë dykëmborë që i përkasin llojit '''''Homo sapiens''''' ([[Latinisht]]: "njeri i zgjuar" ose "njeri i ditur") dhe familjes [[Hominidae]], familjes së madhe të majmunëve.<ref>{{cite journal |author=Goodman M, Tagle D, Fitch D, Bailey W, Czelusniak J, Koop B, Benson P, Slightom J |title=Primate evolution at the DNA level and a classification of hominoids |journal=J Mol Evol |volume = 30 |issue=3 |pages=260 – 6 |year=1990 |id=PMID 2109087}}</ref><ref>{{cite web |title=Hominidae Classification |work=Animal Diversity Web @ UMich |url=http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/classification/Hominidae.html |accessdate=2006-09-25}}</ref> Ata janë të vetmit anëtarë që kanë mbijetuar prej gjinisë ''Homo''.
 
Line 88 ⟶ 67:
=== Anatomia ===
{{Main|Anatomia e njeriut}}
[[Skeda:Anterior view of human female and male, with labels.jpg|250px|thumb|right|Pjesët themelore anatomike të njeriut femrës dhe mashkullit.]]
Trupi i njeriut ndryshon në mënyrë të ndjeshme dhe kjo varet nga gjenet por edhe nga faktorët e jashtëm të ambientit ku jeton dhe nga dieta dhe ushtrimet. Një njeri i rritur mund të jetë mesatarisht i gjatë nga 1.5 deri në 1.8 m, kjo ndryshon nga vendi në vend.<ref>{{cite journal | author = de Beer H | title = Observations on the history of Dutch physical stature from the late-Middle Ages to the present | journal = Econ Hum Biol | volume = 2 | issue = 1 | pages = 45–55 | year = 2004 | pmid = 15463992 | doi = 10.1016/j.ehb.2003.11.001}}</ref><ref>"Pygmy." Britannica Concise Encyclopedia. Encyclopædia Britannica, Inc., 2006. Answers.com Accessed 30 Oct. 2006. http://www.answers.com/topic/pygmy</ref> Pesha mesatare e trupit të njeriut është për mashkullin e rritur 76–83&nbsp;kg dhe për femrën 54–64&nbsp;kg.<ref>[http://www.articleworld.org/index.php/Human_weight Human weight - ArticleWorld<!-- Bot generated title -->]</ref> Ndryshe nga çdo primat tjetër, njerëzit janë të aftë të lëvizin me dy këmbë, duke i lënë krahëve mundësinë për të manipuluar objektet e ndryshme me anë të duarve, të ndihmuara nga gishtat e mëdhenj.
Megjithëse njerëzit duken me më pak qime me primatët e tjerë, me rritje të dukshme të tyre kryesisht në majën e kokës, në sqetulla dhe në zonën pubike, njeriu mesatar ka më shumë folikula qimesh në trupin e tij se një shimpanze mesatare. Dallimi kryesor është se qimet e njerëzve janë më të shkurtër, më të imët dhe me pigment më të ulët se qimet e shimpanzesë, duke i bërë më të vështirë pë t´u parë.<ref>''Why Humans and Their Fur Parted Way'' by Nicholas Wade, ''New York Times'', August 19, 2003.</ref>
Line 97 ⟶ 75:
|colspan=3| <div align=center>'''Përbërësit e trupit të njeriut''' <br /> <font size=1>Te një person që peshon mbi 60 kg</div>
|-
! Përbërësi !! Masa<ref name=Burton/> !! Përqindja e atomeve<ref name="Burton">[http://books.google.com/books?id=zvbV4M0-YdEC&printsec=frontcover&source=gbs_navlinks_s Page 3] in Chemical storylines. Author: George Burton. Edition 2, illustrated. Publisher: Heinemann, 2000. ISBN 0-435-63119-5, 9780435631192. Length: 312 pages</ref>
|-
| [[Oksigjeni|Oksigen]] || 38.8&nbsp;kg || 25.5%