Perandoria Ruse: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Rreshti 1:
Perandoria Ruse ishte nje shtet qe kishte ekzistuar prej vitit 1721 deri ne rrezimin e saje ne revulocionin e muajit te shkurtit te vitit te 1917-es. Kjo perandori kishte njera nder perandorite me te medhaja ne histori, qe perfshinte tre kontinente te botes, dhe ishte e treta perandori ma e medhenj sipas siperfaqes tokesore te saj qe kishte 22.800.000 km2 toke ne vitin e 1866-es. Ne vitet te 1812-es deri ne vitin e 1814-es, ambiciet e Napoleanit te Frances per te kontrolluar Evropen ishin mundur nga perandoria Ruse, dhe pastaj kjo perandori kishte rritur terenin e saj tokesore ne perendim dhe ne jug.
Ne fillim te shekullit te 19-et, Ruset kishin zgjatur territorin e tyre ne oqeanin Arktik ne veri, deri ne Detin e Zi ne jug, dhe prej Detit Balltik ne perendim tek Oqeani Paqesore, dhe me ne fund ne Alask dhe Amerikes Veriore ne lindje. Ne regjistrimin e popullsise e vitit 1897, kjo perandori kishte rreth 125.600.000 banore, qe ishte vendi i trete me popullsin ma te larte ne tere token perreth, mbas perandorise Qing te Kines dhe perandorise Britaneze. Si te gjitha perandorite, perfshinte nje pabarazi te madhe lidhur me ekonomine, etnicitetet dhe fejat, keshtu qe kishte rrebelime dhe perpjekje vrasese te shumta qe ishin duke u mbikqyrur nga policia sekrete, dhe si pasoje me mijera vete ishin internua ne Siberi.
Rreshti 5:
Ne anen ekonomike, shumica e perandorise ishte bujqesore, me prodhimtari te uleta ne prona te medha, qe ishin punuar nga bujkrobet dhe skllave (serfet) te tjere, deri ne lirimin e tyre ne vitin 1861. Industrializimi i kadalshme ekonomik me ndihmen e investimeve te huaja per hekurdhura dhe fabrika. Vendi ishte nen sundimin e nje fisnikerie te quajtur Boyaret, prej shekujve te 10-et dhe te 17-et, kur pas kesaj periudhe ishte sunduar nga nje perandor i quajtur "Tsar".
Tsar Ivani i 3-te qe kishte sunduar prej vitit 1462 deri ne vitin e 1505, e kishte shtruar temelin per perandorine qe do te shfaqet me vone. Ai e kishte trefishuar treven e shtetit te ti, duke e perfunduar sundimin e "Hordhise se Arte", me rinovimin e Kremlinit te Moskes dhe me shtrimin e temeleve shteterore rus. Tsari Pjetri i Madh (ose perndryshe Pjetri i I i Rusise) qe sundoj prej vitit 1682 deri ne vitin 1725, kishte luftuar ne luftra te shumta dhe e ndertoj nje perandori te stermadhe qe ishte bere nje fuqi e madhe Evropian. Ai e nderroi kryqytetin prej Moskes ne qytetin e ri te Shen Pjeterburgut, duke e udhehequr nje revolucion kulturor, ne zevendsim te sistemit social dhe politik
Perandoresha Katerina (ose perndryshe Katerina I ) qe sundoi prej vitit 1761 deri ne vitin 1796 kryesoje nepermjet nje kohe te arte dhe e rriti shtetin shpejt me diplomaci, kolonizim dhe pushtim. Ajo e vazhdoje veprimin e Pjetrit te Madh per modernizim ne linjat e Evropes perendimore.
| |||