Perandoria Ruse: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 1:
Perandoria Ruse ishte nje shtet qe kishte ekzistuar prej vitit 1721 deri ne rrezimin e saje ne revulocionin e muajit te shkurtit te vitit te 1917-es. Kjo perandori kishte njera nder perandorite me te medhaja ne histori, qe perfshinte tre kontinente te botes, dhe ishte e treta perandori ma e medhenj sipas siperfaqes tokesore te saj qe kishte 22.800.000 km2 toke ne vitin e 1866-es. Ne vitet te 1812-es deri ne vitin e 1814-es, ambiciet e Napoleanit te Frances per te kontrolluar Evropen ishin mundur nga perandoria Ruse, dhe pastaj kjo perandori kishte rritur terenin e saj tokesoretokësore ne perendim dhe ne jug. Shpesh here kishte qene ne luftera kunder perandorise Osmane, e cila zakonisht ishte e mbeshtetur nga perandoria Britaneze.
 
Ne fillim te shekullit te 19-et, Ruset kishin zgjatur territorin e tyre ne oqeanin Arktik ne veri, deri ne Detin e Zi ne jug, dhe prej Detit Balltik ne perendim tek Oqeani Paqesore, dhe me ne fund ne Alask dhe Amerikes Veriore ne lindje. Ne regjistrimin e popullsise e vitit 1897, kjo perandori kishte rreth 125.600.000 banore, qe ishte vendi i trete me popullsin ma te larte ne teretërë token perreth, mbas perandorise Qing te Kines dhe perandorise Britaneze. Si te gjitha perandorite, perfshinte nje pabarazi te madhe lidhur me ekonomine, etnicitetet dhe fejat, keshtu qe kishte rrebelime dhe perpjekje vrasese te shumta qe ishin duke u mbikqyrur nga policia sekretefshehtë, dhe si pasoje me mijera veteveta ishin internua ne Siberi.
 
Ne anen ekonomikee ekonomisë, shumica e perandorise ishte bujqesorebujqësor, me prodhimtari te uleta ne prona te medhamëdha, qe ishin punuar nga bujkrobet dhe skllaveskllevër (serfetRusisht: serf) te tjeretjerët, deri ne lirimin e tyre ne vitin 1861. Industrializimi i kadalshmengadalshëm ekonomik me ndihmen e investimeveinvestimev te huaja per hekurdhurahekurdhurat dhe fabrikafabrikat. Vendi ishte nen sundimin e nje fisnikeriefisnikërie te quajtur Boyaret"Bojaret", prej shekujve te 10-et dhe te 17-et, kur pas kesaj periudheperiudhë ishte sunduar nga nje perandor i quajtur "Tsar".
 
Tsar Ivani i 3-te qe kishte sunduar prej vitit 1462 deri ne vitin e 1505, e kishte shtruar temelin per perandorine qe do teishte shfaqete mevendosur më vonevonë. Ai e kishte trefishuar treventrevën e shtetit te ti, dukedukë e perfunduar sundimin e "HordhiseHordhisë se ArteArtë", me rinovimin e Kremlinit te MoskesMosk dhe me shtrimin e temeleve shteterore rus. Tsari Pjetri i Madh (ose perndryshe Pjetri i I i Rusise) qe sundoj prej vitit 1682 deri ne vitin 1725, kishte luftuar ne luftra te shumta dhe e ndertoj nje perandori te stermadhe qe ishte bere nje fuqi e madhe Evropian. Ai e nderroi kryqytetin prej Moskes ne qytetin e ri te Shen Pjeterburgut, duke e udhehequr nje revolucion kulturor, ne zevendsim te sistemit social dhe politik mesjetar, me nje tjeter qe ishte modern, racionalist dhe te orientuar ne menyre evropiane.
 
Perandoresha Katerina (ose perndryshe Katerina I ) qe sundoi prej vitit 1761 deri ne vitin 1796 kryesoje nepermjet nje kohe te arte dhe e rriti shtetin shpejt me diplomaci, kolonizim dhe pushtim. Ajo e vazhdoje veprimin e Pjetrit te Madh per modernizim ne linjat e Evropes perendimore.