Nju Jork (qytet): Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
→‎Gjeografia: e shtova paragrafin falë literaturës të përmendur në fundin e tekstit
Rreshti 51:
 
== Gjeografia ==
=== Vendndodhja gjeografike ===
Nju Jorku gjendet në bregun lindor të SHBA-ve, në verilindje të vendit. Është e ndertuar në gojën e lumit Hudson që derdhet në Oqeanin Atlantik, rreth 6 metra mbi nivelin e detit. Qendra e qytetit është Manhattan, e cila gjendet mbi një ishull. Pjesa tjetër e qytetit është ndërtuar në brigjet e lumit Hudson por edhe më tutje në pjesën e brëndshme.
New York City është zgjeruar nga ishulli [[Manhattan]], i cili sot është qendra e tij dhe përparon si kep i mprehur ndërmjet [[Lumi Hudson|Hudson]] dhe East River. Është i vendosur në 40.42 gradë gjerësi veriore dhe 74.00 gradë gjatësi perëndimore në bregun lindor të Shteteve të Bashkuara në New York Bay dhe në fqinjësi të drejtëpërdrejtë me Jersey City. I përqafon gojat të Hudson River dhe East River në [[Oqeani Atlantik|Oqeanin Atlantik]] dhe ngrihet mesatarisht gjashtë metër mbi nivelin e detit. Ndërtesat dhe infrastruktura e qytetit kalojnë kufitë nga brigjet e lumenjve në një bollëk lagjesh periferie tek qytetet e mëdha të tjera dhe zgjasin deri larg në brendësi. Zona e qytetit ka një sipërfaqe tokësore prej 785.6 km² ([[Qarku i Durrësit]] ka 766 km²), ndërsa gjithsej zona e pandërprerë e ndërtuar (aglomerati) ka 8683.2 km². ''New York-Northern New Jersey-Long Island Metropolitan Statistical Area'' përfshin 17 405 km², kurse ''New York-Newark-Bridgeport Combined Statistical Area'' që rrok më tepër ka 30 671 km² ([[Shqipëria]] përfshin 28 748 km²).
 
Manhattan-i gjendet mbi themel shkëmbi, i cili mundëson ndërtimin e godinave më të larta. Është i rrethuar nga shumë porte natyrore, që mund të ndalohen nga anije me lartësi të madhe nën ujë. Hudson-i hap udhën natyrorë më të rëndësishëm për në hinterland dhe mundëson nëpërmjet Mohawk River respektivisht Liqenit Champlain kalimin tek [[Liqenet e Mëdha]] në veriperëndim respektivisht tek Rrjedhi i Shën Lorencit në veri. Në jug të zonës së Manhattan-it, ku rreziku nga ajsberget është më i madh, janë vendosur masat kryesore të imigrantëve europianë. Falë këtyre kushteve gjeografike, New York-u mundej të fitojë një pozitë të shquar në ekonominë të SHBA-ve dhe të botës.<ref>{{Literatura | Autori=Irmgard Pohl, Josef Zepp | Titulli=Harms Erdkunde | Shtëpia botuese=Paul List | Vëllimi=Vëllimi 5: Amerika | Viti=1966 | Vendi=Mynih/Frankfurt/Berlin/Hamburg/Esen}}</ref>
 
== Klima ==