Inteligjenca: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
Liridon (diskuto | kontribute) v U kthyen ndryshimet e 109.69.5.219 (diskutimet) në versionin e fundit nga Defender. |
||
Rreshti 1:
'''Mençuria ''' ([[Latinishtja|lat.]] ''intelligentia'', nga fjalët ''inter''- ndër; ''lego'' - lidh; përzgjedh, kuptoj) është tërësia e funksioneve të lindura njohëse, përshtatëse dhe përfytyruese, të krijuara nga veprimtaria [[Truri|trunore]] e [[njeriu]]t dhe e disa [[Kafsha|kafshëve]]. Përkufizohet edhe si aftësia e arsyetimit, [[kuptimi]]t, zgjidhjes së [[problemi|problemeve]], rrokjen e [[Ideja|ideve]] dhe [[Gjuha|gjuhës]]. Megjithëse shumë dijetarë e mendojnë konceptin e mençurisë si një fushë më të gjerë, shumë rryma psikologjike e cilësojnë mençurinë si dallim mes formave të personalitetit si [[karakteri]]n, [[Krijimtaria|krijimtarinë]] apo [[Dituria|diturinë]].
Në [[Psikologjia|psikologji]], është aftësia e përgjithshme [[Mendja|mendore]] që ka të bëjë me [[njehsimi]]n, [[arsyetimi]]n, dallimin e përkatësive dhe ngjashmërive, [[mësimi]]n e shpejtë, ruajtjen dhe rikthimin e [[informacioni]]t, duke përdorur një gjuhë të rrjedhshme, renditjen, përgjithësimin, dhe përshtatshmërinë me gjendjet (rrethanat) e reja. [[Alfred Binet]], një psikolog francez, e ka përkufizuar mençurinë si ''tërësia e ecurive mendore lidhur me përshtatjen ndaj mjedisit''. Megjithëse ka prirje të shumta që e shohin mençurinë vetëm si një funksion kuptimor apo njohës, dëshmi të shumta parashtrojnë se mençuria ka shumë veçori të tjera. Nuk ka ndonjë përkufizim të pranuar përgjithësisht mbi mençurinë. Ka pasur shumë përpjekje për matjen e mençurisë, dëshmia më e mirë dhe prova e standardizuar është matja sasinë e mençurisë njerëzore (SM, [[anglishtja|ang.]] IQ). SM është shuma e moshës mendore (zakonisht e shprehur në përqindje %) dhe përdoret shpesh si tregues i zhvillimit mendor.
Në [[Pedagogjia|pedagogji]], mençuria është aftësia e mësimit apo kuptimit apo marrëdhënia me apo gjendjet e reja. Mençuria mendohet zakonisht si rrjedhje nga një ndërthurje e veçorive të trashëguara dhe ndikuesve mjedisorë (zhvillimorë dhe shoqërorë). Kjo çështje është shumë e debatueshme, dhe shumë shkencëtarë janë përpjekur të tregojnë se as [[biologjia]] (veçanërisht [[Geni|genet]]) apo [[mjedisi]] (veçanërisht kushtet që pasqyrojnë klasën ekonomiko-shoqërore) nuk janë përgjegjës për krijimin e dallimit në mençuri.
|