Gjeografia e Shqipërisë: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Liridon (diskuto | kontribute) |
|||
Rreshti 3:
<!-- [[Skeda:Europe location AL.png|thumb|285px|Pozita gjeografike në Evropë]] !-->
Shqipëria ka një pozitë të favorshme gjeografike, pasi gjendet në kryqëzimin e rrugëve më të shkurtra që kalojnë nga Mesdheu perëndimor për në Ballkan e [[Azia e Vogël|Azinë e Vogël]] dhe kontrollon kalimin përmes kanalit detar të Otrantos. Luginat e saj më të gjëra janë ato të lumenjve [[Drin]], [[Shkumbini|Shkumbin]] dhe [[Vjosa|Vjosë]], që lehtësojnë, njëkohësisht dhe lidhjen e brendshme të Ballkanit me detin Adriatik dhe të Azisë së Vogël me viset e Mesdheut.<ref>sek."VECORI TE PERGJITHSHME GJEOGRAFIKE" http://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/republika-e-shqiperise.html</ref>
{| class="wikitable" ▼
|-▼
| Minoriteti || Grek || Rom || Arumun || Maqedonas || Egjiptian || Malazez || Të tjera▼
|-▼
| Persona || 24,242 || 8,301 || 8,266 || 5,512 || 3,368 || 366 || 2,644▼
|}▼
===Shqiptarët nëpër botë===▼
Numri i shqiptarëve të shpërndare nëpër të gjithë globin mendohet të jetë afërsisht 15 milion. Këtu vihet re një fenomen i veçante ku numri i personave në diasporë (rreth 12,6 milion) e kalon numrin e personave në shtetin amë, (rreth 2.4 milion) shifra këto që dëshmojnë për një migrim më shumë të imponuar se sa të dëshiruar të shqiptarëve. Që nga emigrantët e parë, në fillim të shekullit të kaluar e deri në ditët tona, në [[Amerika|Amerikë]] llogaritet të jetojnë rreth 300 mijë shqiptarë ndërsa emigrantët që janë larguar nga trojet shqiptare drejt [[Kanadaja|Kanadasë]] llogaritet të jenë rreth 25 mijë. Një numër i vogël gjenden edhe në shtetin e largët të [[Australia|Australisë]], rreth 100 mijë shqiptarë. Në [[Evropa|Evropë]] duket se ka një shpërndarje "të rregullt" të emigrantëve shqiptarë me diferenca të vogla. Kështu në [[Gjermania|Gjermani]] emigrantët shqiptarë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Mali i Zi llogaritet të jenë rreth 300 mijë. [[Austria]] është një tjetër vend me numër të konsiderueshëm
[[Skeda:Harta e shqiperise-gjeografike.jpg|parapamje|djathtas|Pozicioni gjeografik i Shqipërisë në lidhje me shtetet fqinje]]
Line 28 ⟶ 37:
Shqipëria njeh aktualisht dy lloje minoritetesh, minoritete etnike kombëtare dhe minoritete kulturore dhe gjuhësore.
Minoriteti më i madh në Shqipëri është ai grek me 24,242 veta të përqendruar në zonat e [[Saranda|Sarandës]], [[Delvina|Delvinës]] dhe [[Gjirokastra|Gjirokastrës]]. 8,301 është afërsisht numri i personave në komunitetin rom, por burime të ndryshme e vlerësojnë popullsinë rome me shifra shumë herë më të mëdha ndërmjet 120 mijë - 60 mijë vetëve. Minoriteti arumun konsiston afërsisht në 8,266 veta. Në këtë minoritet vihet re një normë rritjeje prej 247%, e përafërt kjo me normën e përgjithshme të rritjes së popullsisë në vend. Minoritete të tjera përfshijnë: minoritetin maqedonas me 5,512 veta, atë malazez me 366 veta dhe minoritetin egjiptian me 3,368 vetë.<ref>sek."Pyetjet mbi karakteristikat etnike dhe
kulturore" http://www.instat.gov.al/media/178070/rezultatet_kryesore_t__censusit_t__popullsis__dhe_banesave_2011_n__shqip_ri.pdf</ref>ptarësh, qe kap shifrat e 300 mijë vetëve. 200 mijë të tjerë jetojnë në [[Zvicra|Zvicër]] dhe po kaq shqiptarë jetojnë në [[Mali i Zi|Mal të Zi]]. 100 mijë shqiptarë banojnë në [[Franca|Francë]] dhe 50 mijë të tjerë në [[Spanja|Spanjë]] .Edhe ne shtetin tone fqinj, [[Italia|Italinë]] jetojnë dhe punojnë rreth 300 mijë shqiptarë. Duhen përmendur edhe 100 mijë të tjerë të emigruar në [[Belgjika|Belgjikë]]. Ndërkohë në [[Kosova|Kosovë]] janë rreth 2 milionë e katër qind mijë shqiptarë autoktonë. Një numër i konsiderueshëm shqiptaresh gjendet edhe në [[Serbia|Serbi]], ku jetojnë 70 mijë prej tyre. Në [[Maqedonia|Maqedoni]] llogaritet që shqiptarët të zënë vendin e dytë për nga numri i popullsisë pas asaj vendase. Sipas statistikave, numri i shqiptarëve në Maqedoni mund arrijë rreth 1 milion. Po kaq shqiptarë jetojnë dhe në [[Greqia|Greqi]]. Fluksi i emigrantëve që ka zgjedhur shtetin fqinjë jo vetëm për të punuar, por edhe për t'u vendosur familjarisht atje, shkon në një milion të tillë. Ndërsa numri më i madh i shqiptarëve që jetojnë jashtë trojeve të tyre etnike duket se është ai në [[Turqia|Turqi]]. Sipas studiuesve dhe historianëve të ndryshëm shqiptarë, në Turqi llogaritet të jenë rreth 5 milion shqiptarë.<ref>http://www.qendra.info/life-style/kuriozitete/54846-sa-shqiptar%C3%AB-jetojn%C3%AB-n%C3%ABp%C3%ABr-bot%C3%AB.html</ref>
▲{| class="wikitable"
▲|-
▲| Minoriteti || Grek || Rom || Arumun || Maqedonas || Egjiptian || Malazez || Të tjera
▲|-
▲| Persona || 24,242 || 8,301 || 8,266 || 5,512 || 3,368 || 366 || 2,644
▲|}
▲===Shqiptarët nëpër botë===
▲Numri i shqiptarëve të shpërndare nëpër të gjithë globin mendohet të jetë afërsisht 15 milion. Këtu vihet re një fenomen i veçante ku numri i personave në diasporë (rreth 12,6 milion) e kalon numrin e personave në shtetin amë, (rreth 2.4 milion) shifra këto që dëshmojnë për një migrim më shumë të imponuar se sa të dëshiruar të shqiptarëve. Që nga emigrantët e parë, në fillim të shekullit të kaluar e deri në ditët tona, në [[Amerika|Amerikë]] llogaritet të jetojnë rreth 300 mijë shqiptarë ndërsa emigrantët që janë larguar nga trojet shqiptare drejt [[Kanadaja|Kanadasë]] llogaritet të jenë rreth 25 mijë. Një numër i vogël gjenden edhe në shtetin e largët të [[Australia|Australisë]], rreth 100 mijë shqiptarë. Në [[Evropa|Evropë]] duket se ka një shpërndarje "të rregullt" të emigrantëve shqiptarë me diferenca të vogla. Kështu në [[Gjermania|Gjermani]] emigrantët shqiptarë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Mali i Zi llogaritet të jenë rreth 300 mijë. [[Austria]] është një tjetër vend me numër të konsiderueshëm shqiptarësh, qe kap shifrat e 300 mijë vetëve. 200 mijë të tjerë jetojnë në [[Zvicra|Zvicër]] dhe po kaq shqiptarë jetojnë në [[Mali i Zi|Mal të Zi]]. 100 mijë shqiptarë banojnë në [[Franca|Francë]] dhe 50 mijë të tjerë në [[Spanja|Spanjë]] .Edhe ne shtetin tone fqinj, [[Italia|Italinë]] jetojnë dhe punojnë rreth 300 mijë shqiptarë. Duhen përmendur edhe 100 mijë të tjerë të emigruar në [[Belgjika|Belgjikë]]. Ndërkohë në [[Kosova|Kosovë]] janë rreth 2 milionë e katër qind mijë shqiptarë autoktonë. Një numër i konsiderueshëm shqiptaresh gjendet edhe në [[Serbia|Serbi]], ku jetojnë 70 mijë prej tyre. Në [[Maqedonia|Maqedoni]] llogaritet që shqiptarët të zënë vendin e dytë për nga numri i popullsisë pas asaj vendase. Sipas statistikave, numri i shqiptarëve në Maqedoni mund arrijë rreth 1 milion. Po kaq shqiptarë jetojnë dhe në [[Greqia|Greqi]]. Fluksi i emigrantëve që ka zgjedhur shtetin fqinjë jo vetëm për të punuar, por edhe për t'u vendosur familjarisht atje, shkon në një milion të tillë. Ndërsa numri më i madh i shqiptarëve që jetojnë jashtë trojeve të tyre etnike duket se është ai në [[Turqia|Turqi]]. Sipas studiuesve dhe historianëve të ndryshëm shqiptarë, në Turqi llogaritet të jenë rreth 5 milion shqiptarë.<ref>http://www.qendra.info/life-style/kuriozitete/54846-sa-shqiptar%C3%AB-jetojn%C3%AB-n%C3%ABp%C3%ABr-bot%C3%AB.html</ref>
{| class="wikitable"
|-
Line 87 ⟶ 84:
Fushat zëne kryesisht pjesën perëndimore, përgjatë bregdetit Adriatik dhe lumenjve kryesore të vendit si Vjosa, Devolli, Osumi, Shkumbini, Erzeni, Mati e Drini, ku gjenden, gjithashtu, edhe tokat bujqësore e qendra të mëdha banimi, si dhe përshkohen nga rrugë të rëndësishme komunikimi. Fushat më të larta gjenden në pellgun e Korçës, mbi 800 m mbi nivelin e detit ndërsa fusha më e madhe është [[fusha e Myzeqesë]] e shtrirë në anën perëndimore, që është dhe fusha më e madhe e Ballkanit perëndimor.<ref>sek. "Natyra"http://gjeografiaerepublikesseshqiperise.blogspot.com/2009/03/republika-e-shqiperise.html</ref>
si ajo e Haxhi Alisë, Gjirit të Djallit e të tjera janë nga më të mëdhatë qIshujt
* ''Artikull kryesor : [[Lista e ishujve në Shqipëri]]''
Shqipëria si vend bregdetar ka një numër të vogël ishujsh, shumica e tyre janë të vegjël dhe nuk kalojnë 1 km2 sipërfaqe, përveç ishullit të Sazanit dhe atij të Kunës. Ishujt e Shqipërisë ndodhen në Detin Adriatik, Detin Jon, si dhe në disa liqene brenda vendit. Disa nga ta janë të përshtatshëm për turizëm sepse kanë një bukuri që është e virgjër dhe e paprekur nga dora e njeriut, por asnjë nga ishujt nuk është i banuar.<ref>sek."Ishujt"http://www.akt.gov.al/tinymce/jscripts/tiny_mce/plugins/filemanager/files/broshura_ture_harte/broshura1/natyra_shqip.pdf</ref>
Line 94 ⟶ 91:
* ''Artikull kryesor : [[Sazani]]''
[[Skeda:Sazan.jpg|parapamje|Ishulli i Sazanit]]
[[Sazani]] është ishulli më i madh i Shqipërisë. Maja e tij më e lartë është 342 m. Ishulli i Sazanit ka një sipërfaqe prej 5,7 km2 dhe vijë bregdetare me gjatësi rreth 15 km. Ishulli nga pikëpamja e ekosistemit është një park i vërtetë, shumë i pasur dhe i mbrojtur, si rezultat i të qenit vazhdimisht zonë ushtarake. Kjo ka mundësuar shmangien e gjuetisë së paligjshme, si dhe të abuzimeve e dëmtimeve të tjera. Shpellat nënujore,
====Ishulli i Kunës====
| |||