Elez Isufi: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
ndant operacioni per dorezimin e armeve n Diber, pati afrim e takim me te |
|||
Rreshti 26:
Si rezultat i kësaj veprimtarie, forcat serbe i dogjën tri herë kullat e familjes Ndreu, në 1913-ën, në 1918-ën dhe në 1921-in. Elez Isufi nga fillimi i vitit 1916 e deri në tetor 1918, me përjashtim të një vizite që bëri në Vjenë, ku u dekorua prej Kajzerit, kohën tjetër qëndroi në Sllovë. Me dekret të 28 janarit 1916, Franc Jozefi - perandori i Austro-Hungarisë dekoroi Elez Isuf Ndreun me Kryqin e Konturës të Oficerëve të Urdhërit të Franc Jozefit me dekoracion lufte (''Kriegsdekoration'')<ref>Posta e Shqipniës, 17/03/1917</ref>. Hoxhë [[Kadri Prishtina]] themelon në [[Shkodra|Shkodër]] komitetin [[Mbrojtja Kombëtare e Kosovës]] ku Elezi merrte pjesë përkrah [[Bedri Pejani]]t, [[Sotir Peci]]t, etj. Elez Isufi mbeti një kundërshtar i ashpër i aneksimit të tokave shqiptare sipas “vijës strategjike” të projektuar nga gjenerali francez Franchet d’Esperey. Sipas kësaj “vije strategjike” pas mbarimit të luftës së Parë Botërore, serbët mbanin nën okupim toka që gjendeshin brenda kufirit të 1913-ës dhe shtrihej nga Martaneshi, Qafa e Bullit, Qafa e Murrës, Lana e Lurës dhe Malësiët e Kelmendit dhe të Gjakovës<ref name="d" />. Kjo vijë strategjike megjithëse nuk u respektua prej shqiptarëve, mbeti në duart e serbëve deri në vitin 1921.
===Debimi
Fill pas Kongresit te Lushnjes, del problemi i debimit te serbeve qe kishin hy ne Shqiperin e veriut e kercenonin aneksimin e ketyre zonave me Jugosllavine. Menjeher Qeveria e sapokrijuar e Lushnjes merr masa dhe formohet shtabi i operacioneve, ku marrin pjese, te kryesuar nga Bajram Curri, Elez Isufi, Aga i Lumes, Major Preng Jaku, Prenk Pervizi, Ahmet Zogu si Minister i Brebdshem, Muharrem Bajraktari, Fiqri Dine, Hysni Dema, ku perveç ushtrise ishin mobilizue forcat vullnetare civile, nga Dibra, Mati, Luma, Mirdita, Kruja, etj. Me operacione ushtarake e luftime te forta serbet u detyruen te kthehen nga kishin ardhur duke pesuar humbje te rendesishme. Ne keto kushte Elez Isufi, nder te tjera, zen miqesi me oficerin e ri akademist Prenk Pervizi, aftesite e te cilit spikaten ne ato luftime kunder serbeve. Kur Pervizi kalon ne Diber si komandant per dorezimin e armeve, e kishte thirrur ate si mik ne kullen e tij per marreveshje, qe kapiteni te kalonte ne krahun e opozites. Pavaresisht se nuk rane dakord ata u ndane si miq. Me vone, pikerisiht me 8 mars 1922, kur Elez Isufi sulmoi Tiranen, te dy burrat u gjeten perballe njeri tjetrit ne ate beteje ku shkembyen fjale nga istikamet. Por Pervizi s'pranoi me hap rruge dhe keshtu forcat dibrane u shpatalluen nga qendresa trimerore e kapitenit me nje toge ushtaresh trima te pajisur me mitraloze.
Bashkë me Bajram Currin, [[Halit Lleshi]]n, etj. ishin në krye të një kryengritjeje që ishte shprehi e pakënaqësisë dhe tensionit të grumbulluar. H. Lleshi, pas kësaj, shkoi në Jugosllavi për t’u kthyer mbas një muaji me fuqitë e tij, në mënyrë që të nisej në një ditë me Elezin për të sulmuar [[Elbasani]]n. Myftar Kaloshi gjithashtu do të nisej me Elezin, ndërsa Murat Kaloshi ish ngarkuar të okuponte qëndrën e prefekturës së Dibrës, ku si prefekt ndodhej Sali Vuçiterni. Kapiten Shefqet Korça me 800 ushtarë ndërkohë ishte duke bërë çarmatimin nga ana e Zerqanit. Qeveria në këto lëvizje të dibranëve dërgon kapiten [[Aziç Çami]]n dhe kapiten Selahudin Blloshmin me forca ushtarake në Qafë të Shtambës për t’i prerë rrugën fuqisë së Elezit. Elezi me fuqinë e tij më parë shkon në [[Lura|Lurë]] dhe, me pak fuqi që mori këtu dhe në Selitë, formon një forcë civile prej 370 vetësh. Me këtë fuqi, duke ecur natën, mbi rrugë e nën rrugë, pa hasur fuqitë qeveritare, mbërrin në [[Fushë-Kruja|Fushë-Krujë]] ku bashkohet me [[Abaz Kupi]]n, [[Mustafa Kruja|Mustafa Krujën]] dhe [[Zija Dibra|Zija Dibrën]]. ▼
=== Revolta e 1922===
▲Ceshtja e Tiranes qe permendem nisen në fillim të shkurtit 1922 në katundin Allajbeg mblidhen Elez Jusufi bashkë me nipin e tij Jusuf Xhelilin, Halit Lleshi, Murat Kaloshi dhe Dan Cami. Këtu vendoset organizimi i një kryengritjeje dhe vënja në zbatim e saj. Bashkë me Bajram Currin, [[Halit Lleshi]]n, etj. ishin në krye të një kryengritjeje që ishte shprehi e pakënaqësisë dhe tensionit të grumbulluar. H. Lleshi, pas kësaj, shkoi në Jugosllavi për t’u kthyer mbas një muaji me fuqitë e tij, në mënyrë që të nisej në një ditë me Elezin për të sulmuar [[Elbasani]]n. Myftar Kaloshi gjithashtu do të nisej me Elezin, ndërsa Murat Kaloshi ish ngarkuar të okuponte qëndrën e prefekturës së Dibrës, ku si prefekt ndodhej Sali Vuçiterni. Kapiten Shefqet Korça me 800 ushtarë ndërkohë ishte duke bërë çarmatimin nga ana e Zerqanit. Qeveria në këto lëvizje të dibranëve dërgon kapiten [[Aziç Çami]]n dhe kapiten Selahudin Blloshmin me forca ushtarake në Qafë të Shtambës për t’i prerë rrugën fuqisë së Elezit. Elezi me fuqinë e tij më parë shkon në [[Lura|Lurë]] dhe, me pak fuqi që mori këtu dhe në Selitë, formon një forcë civile prej 370 vetësh. Me këtë fuqi, duke ecur natën, mbi rrugë e nën rrugë, pa hasur fuqitë qeveritare, mbërrin në [[Fushë-Kruja|Fushë-Krujë]] ku bashkohet me [[Abaz Kupi]]n, [[Mustafa Kruja|Mustafa Krujën]] dhe [[Zija Dibra|Zija Dibrën]].
Në Tiranë, përveç kompanisë së disiplinës dhe të një kompanije të kazermës, qeveria nuk dispononte tjetër fuqi për mbrojtjen e kryeqytetit. Lajmi i papritur i dukjes së Elezit në Fushë Krujë shkaktoi një panik të madh në qarqet qeveritare në Tiranë.
Major Meleq Frashëri me 25 xhandarë të ish-bataljonit të organizuar prej francezëve ne Korçë, nën komandë të kapter Muço Kapinovës dhe me 270 civila të Hysni Toskës, nën komandën e Jaho Komanit, nipit të të parit, niset t’i dalë para Elezit. Fuqija e Meleqit, para se të arrinte afër Kamzës, ra në përgjakje. Fuqija e Hysni Toskës, në marrëveshje qysh më parë me kundërshtarët, largohet para se të fillonte lufta dhe Meleqi me ata pak xhandare që kish mbeti vetëm përpara armikut. Lufta filloi në befasi dhe si rezultat i saj vriten gjysma e xhandarmëve, kurse Meleqi plagoset. Me gjithë këshillat e Muço Kapinovës që të kthehej në Tiranë në kalë, ai nuk dëgjoi të kthehej, qëndroi në vend deri sa mbërrinë njerëzit e Elezit, midis të cilëve Azis Pilafi. Ky i mori pushkën, unazën e gishtit dhe të plagosur e vrau me një plumb kokës. Azis Pilafi më vonë u arrestua prej kapiten [[Riza Cerova|Riza Cerovës]], komandant i xhandarmërisë së qarkut të Dibrës, dhe zhduket misteriozisht.
Më 8 mars 1922 pararojet e Elezit kishin arrirë në lagjet e jashtme të Tiranës, nga ana e veri-perëndimit. Zogu, me ato pak fuqi që dispononte qeveria ndërkohë, po mundohej të merrte masat e rastit për mbrojtjen e kryeqytetit. Kurse qeveria bashkë me deputetët u mblodh në kryeministri dhe vendosi të largohej në Elbasan, mbasi Tirana po bëhej fushë lufte. Kështu, që të nesërmen herët, më 9rs 1922, qeveria, përveç [[Spiro Koleka|Spiro Kolekës]], ministër i Punëve Botore, bashkë me deputetët dhe shumë intelektualë dhe funksionarë u nisën për në Elbasan. Kesaj gjendje kritike i del zot kapiteni Prenk Pervizi, i ndohur prane Zogut, i cili arriti te bllokoje forcat rebele te Pusi i Madh i Pazarir te Vjeter, e t'i shpartalloje pas 16 ore luftim. Rebelet detyrohen te kthehen rreze Dajtit, ku me nderhyrjen e Ambasadorit H. Ayres dhe nje sasi floriri Elez Isufi u kthye ne Sloven e tij ne Diber. Ishte pikerisht kapiteni Pervizi, mbi te cilin Ahmet Zogu kishte mbeshet besimin e tij, qe me nje operacion te shpejte shpartalloi bandat e Hamit bej Toptanit qe i ishte kundervee qeverise dhe vete Ahmet Zogut. Vendi shpetoi nga nje krize te rezikshme destablizuese. kapiteni
Siç u permend mbas ndërmjetësimit të ministrit anglez Eyres me të marrun vesh sesa e rënduar u bë situata me ndërhyrjen e Hamit beut,<ref>[[Sejfi Vllamasi|Vllamasi S.]], Ballafaqime politike në Shqipëri 1897-1942, Neraida 2000</ref> i paqësoi dibranët me [[Ahmet Zogu]]n që drejtonte mbrojtjen e kryeqytetit me ane te kapitenit Prenk Pervizi, faktori kryesor i deshtimit te atij Grusht shteti, qe i tille ishte. Do të çuditej konsulli anglez
[[Skeda:Gjeneral Prenk Perviizi ne Shtypin Shqiptar, LULU, NY, 2014.|parapamje]]
=== 1922-'24 ===
| |||