Rafaelo: Dallime mes rishikimesh

 

Raffaello-ja (i portretizuar që fëmijë nga i ati në Cappella Tiranni në Cagli) qe biri i parë dhe i vetëm i Giovanni Santi-t dhe Maria di Battista di Nicola Ciarla-s. Mbiemri "Sanzio" në fakt nuk është veçse një nga zgjedhimet e mundshme nga italishtja e "Santi", e rrjedhur nga latinishtja "Sancti" me të cilin zakonisht Raffaello-ja, pasi të rritej, do të firmoste veprat e tij. E ëma i vdes herët, më [[7 Tetor|7 tetor]] [[1491]]<ref name=F10>Franzese, cit., fq. 10.</ref>. I ati u rimartua pak më vonë me njëfarë Berardina di Piero di Parte, nga e cila i lindi e bija Elisabetta. Me dy gratë familja e të atit pati zënka për motive financiare<ref name=F12/>.

 

Në formimin e Raffaello-s qe përcaktues fakti i që lindi dhe u rrit në Urbino, që në atë periudhë ishte qendër artistike me rëndësi primare që rrezatonte në Itali dhe në [[Evropa|Europë]] idealet e [[Rilindja|rilindjes]]. Këtu Raffaello-ja, duke pasur akses nëpërmjet të atit në sallat e Palazzo Ducale, pati mundësi të studionte veprat e Piero della Francesca, Luciano Laurana, Francesco di Giorgio Martini, Pedro Berruguete, Giusto di Gand, Antonio del Pollaiolo, Melozzo da Forlì dhe të tjerë<ref name=F10/>.

 

 

Në punishten e të atit, i riu Raffaello mësoi nocionet bazë të teknikave artistike, mes të cilave me gjasa edhe teknikën e afreskut: një nga veprat e para të atribuara atij në fakt është ''Madonna e Casa Santi-t'', pikturë delikate muri në shtëpinë familjare<ref name=F12>Franzese, cit., fq. 12.</ref>.

Më [[1 Gusht|1 gushtin e [[1494]], kur Raffaello ishte njëmbëdhjetë vjeç, i vdes edhe i ati. Kjo datë ka ridimensionuar në disa studime kontributin e punishtes atërore në formimin e artistit; është po ashtu e shumëprovuar se si në pak vite, në adoleshencë të plotë, artisti arriti me shpejtësi një maturi artistike që nuk mund të përjashtoi një nisje shumë të hershme të aktivitetit artistik<ref name="www.electaweb.it">{{Cite web | title=www.electaweb.it | website= raffaello e urbino | url=http://www.electaweb.it/mostre/scheda/raffaello-e-urbino-urbino-palazzo-reale/it}}</ref>.

 

Nuk dihet se nëpërmjet cilave rrugë piktori i ri arriti të bëhej pjesë e punishtes së Perugino-s: në fakt nuk duket i besueshëm rrëfimi i Vasarit, sipas të cilit Raffaello-ja kishte qenë nxënës i Perugino-s që para vdekjes së të atit dhe madje edhe para vdekjes së së ëmës<ref>Për Vasarin, Pietro Perugino, «pranë vogëlushit, jo pa lotët e të ëmës, që e donte ëmbëlsisht, e çoi në Perugia»</ref>. Me gjasa, më shumë se për një formim të mirëfilltë artistik në Perugia, djaloshi pati mundësinë të frekuentonte me raste punishten e Perugino-s, duke shkuar herë te punishtja e të atit dhe herë te ajo, të paktën deri në vdekjen e prindit: në atë vit Raffaello trashëgoi aktivitetin, së bashku me disa bashkëpunëtorë mes të cilëve mbi të gjitha Evangelista da Pian di Meleto<ref name=F12/> (artist gati i panjohur nga studimet historiko-artistike) dhe Timoteo Viti nga Urbino, me kohë aktiv edhe në [[Bolonja|Bolonjë]] ku ishte në kontakt të drejtpërdrejtë me Francesco Francia<ref name=S323>Santi, cit., fq. 323.</ref>.

 

==== Formimi artistik te Perugino-ja (1494-1498) ====

[[File:Rafael - ressureicaocristo01.jpg|thumb|''Ringjallja e Krishtit'' (1501), Museu de Arte, San Paolo]]