Wikipedia

Haki Stërmilli: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
Hatake (diskuto | kontribute)
7.597 edits
vNo edit summary
Rreshti 1:
[[Figura:Haki Stermilli001.jpg|right|thumb|Haki Stërmilli]]
 
'''Haki Stermilli''' ([[Dibra|Dibër]], [[17 Maj|17 maj]] [[1895]] - [[Tirana|Tiranë]], [[17 janar]] [[1953]]) ishte shkrimtar, gazetar, kryetar i shërbimit sekret shqiptar në kapërcyell të 1923-'24 me dekret të [[Mbreti Zogu I|Ahmet bej Zogollit]] në atë kohë<ref name=":0">[[Kastriot Dervishi|Dervishi K]]., ''[http://www.explorerunivers.com/t7591-haki-stermilli-kryetari-enigmatik-i-sherbimit-sekret-shqiptar#53899 Haki Stërmilli, kryetari enigmatik i shërbimit sekret shqiptar]'' shkëputur nga vëllimi i historianit "Shërbimi sekret shqiptar 1922-1944" Tiranë 2007, 23 tetor 2014.</ref>, partizan në Luftën ANÇ, anëtar i KANÇ-it dhe përfaqësues i Dibrës në Kuvendin Popullor. Në shtyp dhe botime mbajti qëndrime lidhur me të drejtat e shqiptarëve andej kufirit, republikanizmit dhe të drejtave të femrave. Vepra e tij më e njohur është ''[[Sikur t'isha djalë]]'' (1936).
'''Haki Stermilli''' ([[1895]] - [[1953]]) ishte shkrimtar patriot dhe demokrat. Lindi në [[Dibra|Dibër të Madhe]] ku mori mësimet e para, kreu gjimnazin turk në [[Manastiri (qytet)|Manastir]]. Në vitet 1920-1924 hyri në lëvizjen demokratike dhe u bë një ndër drejtuesit e shoqërisë "Bashkimi". Pas dështimit të Revolucionit Demokratiko-Borgjez të qershorit [[1924]] si emigrant politik në [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]], [[Itali]], [[Austri]], Jugosllavi e gjetkë, e vijoi luftën kundër regjimit zogolian dhe bashkëpunoi në faqet e "Lirisë kombëtare" dhe "Federacioni Ballkanik". Më 1930 policia jugosllave ua dorëzoi autoriteteve të [[Ahmet Zogu]]t që e dënoi me burgim. Haki Stërmilli mori pjesë si partizan në Luftën ANÇ, ishte anëtar i KANÇ-it. Haki Stermilli-ishte kryengrites i lufterave te Dibrës.
 
===Veprimtaria= Jeta ==
Leu në shehër të [[Dibra|Dibrës]] ku mori mësimet e para, shkollimin e mesëm e nisi në [[Manastiri (qytet)|Manastir]] por nuk mundi ta përfundojë për shkak të [[Luftërat Ballkanike|Luftës Ballkanike]]. Mbasi qyteti i Dibrës mbeti jashtë kufijve, Hakiu u vendos në [[Shqipëria|Shqipëri]] dhe nisi punë si pjesë e administratës shqiptare. Në vitet 1915-1918 punon si sekretar krahinor në [[Rrethi i Matit|Mat]] dhe [[Peshkopia|Peshkopi]], mbasandej sekretar i parë i nënprefekturës së Matit.
Hapat e parë në letërsi i bëri në fillim të viteve 20, me dramat ("Dibranja e mjerueshme", 1923, "Dashuni e besnikri"1923, etj.), në të cilat i bëhet jehonë luftës heroike të dibranëve kundër shovinistëve serbë. Shkroi edhe librin "Burgu" (1935). Vepra e tij më e shquar është romani "Sikur t'isha djalë" (1936), ku kritikohen rreptë despotizmi familjar, normat e moralit sundues që ndrydhnin personalitetin e femrës shqiptare. Romani u prit mirë nga shtresat demokratike dhe shpejt u bë një nga veprat më të lexuara të kohës. Më 1968 u botua romani "Kalorësi i Skënderbeut". Në të dy këto vepra autori ka bërë përpjekje për një pasqyrim me vërtetësi të jetës, por nuk i ka shpëtuar një fryme sentimentaliste. Problematika e re e gjeti pasqyrimin në dramën për fëmijë "Trashëgirntarët tanë" (1950), ku trajtohet pjesëmarrja e fëmijëve krahas të mëdhenjve në luftën kundër zgjedhës fashiste. Mbajti një ditar që u botua me titullin "Shtigjeve të lirisë" (1966), me vlera njohëse e letrare. Në të autori rrëfen për ngjarje të rëndësishme të historisë së Luftës ANÇ në vitet 1943-1944, për patriotizmin dhe heroizmin e popullit. Haki Stërmilli la të papërfunduara disa vepra letrare e historike.
Veqoria themelore e prozës së këtij autori është lidhja me temat sociale dhe mbështetja në ndjeshmëri sentimentale ku :
-Në rastine e parë ; apo lidhja me temat e së kaluarës kombëtare,
-Në rastin e dytë ; Autori gjithnjë kërkon një moral njerëzor në raportin në mes njerëzve në familje e në shoqëri.
"Stërmilli" bashkë me "Spasen" Janë krijuesit e romanit socialnë letërsinë shqipe të viteve të '30-ta.
 
Në vitet 1920-1924 hyri në lëvizjen demokratike, më 2 shkurt 1922 Zogolli i propozoi Kryeministrisë emrin e Hakiut për sekretar të shifrës. Këshilli i Naltë nuk e dekretoi Stërmillin, por pas një viti Zogolli ministër e dekretoi më 16 janar 1923 si sekretar i ''Sekretarisë Sekrete''. Propozimi do të miratohej nga Këshilli i Ministrave më 20 janar dhe 31 janar do të dekretohej nga Këshilli i Naltë. Si kryetar i Sekretarisë Sekrete, Hakiu qëndroi deri më 16 prill 1924, e u largua përfundimisht pas largimit të Zogollit dhe emërimit të [[Shefqet bej Vërlaci|Shefqet bej Vërlacit]] kryeministë dhe min. i Brendshëm.
== Veprat ==
{{Wikisource1|Haki Stërmilli}}
* [[Dibranja e mjerueshme]], {{L|1923}}, dramë
* [[Dashuni e besnikri]], {{L|1923}}
* [[Burgu]], {{L|1935}}
* [[Sikur t'isha djalë]], {{L|1936}}, roman
* [[Trashëgirntarët tanë]], {{L|1950}}, dramë për fëmijë
* [[Shtigjet e lirisë]], {{L|1966}}, ditar.
* [[Kalorësi i Skënderbeut]], {{L|1968}}
 
Pas [[Lëvizja e Qershorit|Lëvizjes së Qershorit]], Hakiu merr pjesë në Kuvendin e Jashtëzakonshëm të shoqërisë "Bashkimi", ku u zgjodh sekretar i shoqatës dhe ku u ripohua [[Llazar Fundo|Ll. Fundo]] kryetar. Me rikthimin e Zogollit dhe Triumfin e Legalitetit mërgon drejt [[Italia|Italisë]], [[Franca|Francës]], [[Austria|Austrisë]], [[Gjermania|Gjermanisë]], [[Polonia|Polonisë]] dhe [[Lituania|Lituanisë]]. Për një vit qëndroi në [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]]. Më 1927 gjendet në [[Jugosllavia|Jugosllavi]], ku qëndron në [[Manastiri (qytet)|Manastir]]. Këtu më 17 mars 1929 në rrethana jo krejtësisht të sqaruara, dëbohet nga shteti jugosllav. I dorëzohet autoriteteve shqiptare në [[Bilishti|Bilisht]], e vendosin në [[Korça|Korçë]] dhe pak ditë më pas në Tiranë ku e shoqërojnë në burg. Aty e takon miku dhe pasardhësi i tij në atë institucion që tashmë quhej ''Zyra Sekrete'', [[Abedin Hoxha]]. Më 6 gusht 1929 dënohet me 5 vjet burg se kishte guxuar të propagandonte botërisht kundër regjimit dhe personit të Mbretit. Më 28 nëntor 1933 në sajë të një telegrami që i kishte dërguar NMT Zogu I për amnisti, falet dhe lirohet. Shkruan më 6 prill 1939 "Ti leve o yll" për [[Leka Zogu I|princin Leka]].
==Referenca dhe shënime==
{{reflist}}
 
Mbas [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimit të Italisë]] gazeta "Fashizmi në listat e gjata botonte me nr. 44 edhe anëtarësimi e Haki Stërmillit në Partinë Fashiste, në të njëjtën ditë kur ishte anëtarësuar [[Mustafa Kruja|M. Kruja]], [[Beqir Valteri|B. Valteri]], etj. Për Stërmillin shënohej se "merrej me punë private".
{{Autorë shqiptarë}}▼
 
Në biografinë e tij shënohej se më 31 korrik 1943 ishte hedhur në ilegalitet, kur kishte qenë në Tiranë. Më vonë do të zgjidhej në organet paralele të pushtetit komunist, duke filluar nga mbledhja e Labinotit në shtator 1943 e deri në anëtar i dalur nga kongresi komunist të Përmetit. Për këtë shkak u zgjodh më 2 dhjetor 1945 dhe më 28 maj 1950 deputet. Pas 1945 ishte kryetar i Frontit Demokratik dhe nënkryetar i Komitetit Ekzekutiv për [[Qarku i Dibrës|Qarkun e Peshkopisë]]. Vdiq më 17 janar 1953, duke qenë edhe deputet i [[Rrethi i Dibrës|Rrethit të Peshkopisë]] në [[Kuvendi i Shqipërisë|Kuvendin Popullor]]<ref name=":0" />, zëvendësuar prej [[Jashar Menzelxhiu|Jashar Menzelxhiut]]<ref>Estrefi, D., ''[http://www.parlament.al/wp-content/uploads/sites/4/2015/11/Ligjvenesit-Shqiptar-1920-2005.pdf Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005]'' - Kuvendi i Shqipërisë, Tiranë, 2005.</ref>.
 
==Vepra==
Me gjithë veprimtarinë e tij si shef i parë i shërbimit inteligjent shqiptar, në kujtesën e njerëzve, Haki Stërmilli do të njihej më tepër si shkrimtar. Botoi veprat "Dibranja e mjerueshme" (1923), "Dashuni e besnikri" (1923), "Agimi i lumnueshëm" (1924), "Burgu" (1935), "Sikur t'isha djalë" (1936), "Trashëgirntarët tanë" (1950) ndërsa pas vdekjes u botuan ditari "[[Shtigjet e lirisë|Shtigjet të lirisë]]" (1966) dhe "[[Kalorësi i Skënderbeut|Kalorësi e Skënderbeut]]" (1968)<ref name=":0" />.{{Wikisource1|Haki Stërmilli}}
 
==Burime==
▲<references />{{Autorë shqiptarë}}
[[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]
[[Kategoria:Lindje 1895]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Haki_Stërmilli"