Opera: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Rreshti 2:
'''Opera''' /ˈɒpre/ (italisht: [ˈɔːpera]; anglisht shumës: operat; italisht shumës: opere [ˈɔːpere]) është një formë e artit , në të cilin këngëtarë dhe muzikantë performojne një pune dramatike duke kombinuar tekstin (libreton) dhe bazen muzikore, zakonisht në një mjedis teatral. Në opera tradicionale, këngëtarët bejne dy lloje të të kënduarit: recitatativ, nje stil i influencuar nga fjalimet dhe arias,nje stil me melodik. Opera përfshin shumë elemente të teatrit te folur, të tilla si dramën, poezinë, aktrimin, , skenografinë, kostumografinë, dhe ndonjëherë përfshin vallezim. Performanca është zakonisht jepet në një shtepi opere, e shoqëruar nga një orkestër apo nje amsambel muzikor me te vogel, i cili që në fillim të viteve 1800, ka qenë e drejtuar nga një dirigjent.
Opera eshte pjese e tradites se muzikes klasike te perendimit. Ajo ka filluar ne Itali në fund të shekullit të 16-të (me vepren e humbur te Jacopo Peris'e Dafne, të prodhuar në Firence më 1598) dhe shpejt u përhapën nëpër pjesën tjetër të Evropës: Schütz në Gjermani, Lully në Francë, dhe Purcell në Angli, ku te gjitha ndihmuan per te arritur traditat nacionale te tyre te shekullit te 17. Ne shekullin e 18 opera italiane vazhdoi të dominojë shumicën e Evropës (përveç Francës), duke joshur kompozitore te huaj si Hendel. Opera seria ishte nje nga format me prestigjioze te operave italiane,derisa Gluk kundershtoi artificialitetin e saj me operat "reforma" te tij ne 1760. Në vitet 2000, figura me e njohur e fundit te shekullit të 18 ne opera është Mozart, i cili filloi me opera seria por është më e njohur , opera komike italiane, sidomos Martesa e Figaros (Le Nozze Di Figaro), Don Gjovani, dhe Così fan tutte, si dhe Flauta Magjike (Die Zauberflöte), si nje pike referimi ne traditen gjermane.
==Historia==
Fjala italiane opera do të thotë "punë", të dyja në kuptimin e punës së bërë dhe rezultatin e prodhuar. Fjala italiane rrjedh nga latinishtja opera, një njëjës emër do të thotë "punë" dhe gjithashtu në shumës "veper muzikore" . Sipas Fjalorit Angles Oxford, fjala italiane per here te pare u perdor ne kuptimin "kompozita në të cilën poezia, vallja dhe muzika janë të kombinuara" në 1639, perdorimi i pare anglez u regjistrua ne vitin 1648.
Dafne nga Jacopo Peri ishte kompozimi me I hereshem I operes, siq dihet sot. Ajo ishte shkruar rreth 1597, kryesisht nën frymëzimin e një elite të rrethit të shkolluar humanistet florentine që u mblodhën si "Camerata de' Bardi". Dukshëm, Dafne është një përpjekje për të ringjallur dramen klasike greke, pjese me e gjere e karakteristikave te antikitetit te Rilindjes. Anëtarët e Camerata konsideruan se "refreni" si pjesë e dramave greke janë kënduar fillimisht, dhe ndoshta edhe tërë tekstin e të gjitha roleve; opera ishte keshtu konceptuar si një mënyrë për të "restauruar" kete situatë. Dafne për fat të keq u humb . Nje pune me e vonshme nga Peri, Euridika, qe daton nga vitet 1600,eshte opera e pare qe ka mbijetuar deri ne ditet e sotshme. Nderin qe te jete opera e pare qe ende rregullisht performohet, sidoqofte, e ka vepra e Klaudio Monteverdit L'Orfeo, e kompozuar per gjykaten e Mantuas ne vitin 1607.
==Opera Italiane==
▲prezantohet në formën koncertale.<ref name=KK200602L62>LIGJIN PËR FILARMONINË,OPERËN DHE BALETIN E KOSOVËS</ref>
[[Kompozitori|Kompozitor]]ët më të njohur të operës së periudhës së Barokut janë:
* [[Claudio Monteverdi]] (“Orfeu”, “Ariana”, “Kthimi i Odisesë”, “Kurorëzimi i papës” IV NE ITALI etj.).
| |||