Republika e Kinës: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
Marbott (diskuto | kontribute) v rregullim i sintaksës |
||
Rreshti 1:
<!-- Fillimi i tabelës-->
{{Shtete Tabela Fillimi}}
{{Shtete Emri origj.|中華民國<
{{Shtete Flamuri| Flag of the Republic of China.svg }}
{{Shtete Emblema| Republic of China National Emblem.svg}}
Rreshti 11:
{{Shtete Kryeqyteti| Taipei }}
<!-- {{Shtete Qyteti| }}-->
{{Shtete Sistemi|
{{Shtete Funksioni| Kryetar |
{{Shtete Qeverisja| Kryeministër | ? }}
{{Shtete Siperfaqja| ? | ? | ? | ? }}
Rreshti 30:
'''''Para se te redaktoni shikoni ju lutem [[Projekti i shteteve|Projektin e shteteve]]'''''
'''Tajvani''' apo '''Republika e Kinës''' është ish-shtet i ndodhur në bregdetin jug lindor të Kinës, përfshinë ishullin kryesorë Tajvan (i quajt edhe Formosa) me ishujt tjerë të vegjël. Tajvani zë një sipërfaqe prej 36 000
Republika Kineze r Tajvanit për kryeqytet ka Taipenin (Taipeh) ndërsa për gjuhë zyrtare shtetërore ka gjuhën kineze. Organi i nxjerrës së ligjeve është organi legjislativ i quajtur Juanë (Yuan) të cilit i është përgjegjës edhe qeveria (Juani ekzekutiv). Në vitin 1996 janë mbajtur për herë të parë zgjedhjet e drejt-për-drejta, më parë presidenti i shtetit zgjidhej nga Kuvendi Kombëtarë (K. Nacional).
Rreshti 36:
Perëndimi i sipërfaqes është i rrafshët që kalon në terren bregore, në lindje shtrihen male të larta. Mbi sipërfaqen e Tajvanit sundon klimë tropikale monsune.
Bujqësia veçohet me kultivimin e orizit, sheqerit, kallamoqit, ananasit. Tajvani llogaritet të ketë pasuri natyrore të tokës qymyrin dhe gazin natyrorë. Zhvillimi industrial është në shkallë të mirë, dallohen industria e ushqimit, e tekstilit, e lëkurës, e letrës, e makinave dhe aparateve, e metalit , e lëndës artificiale (plastikës) dhe industria kimike. Partnerët kryesorë të tregtisë me Tajvanin janë Japonia dhe ShBA-ja.
Rrjeti i transportit është i gjithanshëm duke filluar nga portat detare ndërkombëtare në qytete e quajtura Kaohsiung dhe Keelung e deri te porta ajrore po ashtu ndërkombëtare në qytete T´aoyuan (afër kryeqytetit) dhe Kaohsiung.
== Historia ==
Sipërfaqja e ishullit dhe ishujt në rrethinë e tij duket të kenë qenë popullzuar nga fiset polonezë të Malajës. Nga 1624-ta deri 1662 dihet të ketë rënë nën zgjedhjen e holandezëve dhe nga 1683-ta pjesë e Kinës. Gjatë viteve 1895-1945 pjesë e Japonisë ndërsa më 1947 një kryengritje popullore shtypet përgjakshëm nga trupat nacionaliste. Më 1949 qeveria e Kuao-min-tang së bashku me pjesën e mbetur të trupave tërhiqet prapa në Tajvan dhe më 1950 shpallin Republikën e Kinës (në rrethin e ngushtë thirrej, "Kina Nacionale")
Më 1971 anëtarësia në OKB i merret dhe Tajvani i dorëzohet Republikës Popullore të Kinës, e cila ndjekë një politik të ri-bashkimit të Tajvanit. Me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në mes të ShBA-së dhe R. P. të Kinës më 1979, ShBA-ja ndërpretë marrëdhëniet diplomatike me Tajvanin. Pas vdekjes së presidentit të shtetit Çiang Kai-sheksit (Chiang Kai-sheks) pasardhës me radhë zgjidhen: Jen Çia-kan (1975-1978), Çiang Çing-ku (1978-1988 I biri i Çiang Kai-sheksit) dhe nga 1988 deri në 2000-ën Li Teng-hui (Lee Teng-hui). Zgjedhjet në marsin e vitit 2000 i ka fituar për herë të parë, një kandidat nga opozita, kandidati Çen Shui-biani (Chen Shui-bian) nga Partia e Përparimit Demokratik.
Rreshti 70:
Sot Tajvani ka një ekonomi kapitaliste dinamike e drejtuar prej eksportit me rënie graduale te përfshirjes se shtetit në investime dhe ne tregtinë e jashtme . Në përputhje me këtë prirje , disa banka të mëdha qeveritare dhe firmat industriale janë duke u privatizuar . Rritja reale e prodhimit te brendshem bruto ka qenë mesatarisht rreth 8% gjatë tre dekadave të fundit . Eksportet kanë dhënë shtysë parësore për industrializimin . Suficiti tregtar është i konsiderueshëm , dhe rezervat valutore janë te pestat me te medha ne bote. Republika e Kinës ka monedhën e vet , Dollarin e ri tajvanez.
Që nga fillimi i viteve 1990 , lidhjet ekonomike midis Tajvan dhe Kina kontinentale kanë qenë shumë te medha . Duke qene se në 2008 , më shumë se US$ 150 miliardë janë investuar në PRC nga kompanitë Taivaneze , dhe rreth 10 % e fuqisë punëtore Taivaneze punon në PRC , shpesh për të drejtuar bizneset e tyre Edhe pse ekonomia e Tajvan përfiton nga kjo situatë , disa kanë shprehur pikëpamjen se ishulli është bërë gjithnjë e më shumë i varur ekonomikisht nga Kina Kontinentale . Ne një letër të bardhë te 2008-es nga Departamenti i Teknologjisë Industriale theksohet se: " Tajvani duhet të kërkojë të mbaje lidhje të qëndrueshme me Kinën duke vazhduar të mbrojë sigurinë kombëtare , duke iu shmangur ' Sinicization ' të ekonomisë Taiwanese". Të tjerë argumentojnë se lidhjet e ngushta ekonomike midis Tajvanit dhe Kines kontinentale do bëjnë çdo ndërhyrje ushtarake nga ana e Ushtrise kineze (PLA-People's Liberation Army) kundër Tajvanit shumë të kushtueshme , dhe për këtë arsye më pak të mundshme.
Tregtia totale Tajvanit në vitin 2010 arriti një nivel lartë prej 526,04 miliardë US $ , sipas Ministrisë së Financave . Të dy, eksportet dhe importet arritën nivele rekord , që arrijnë respektivisht 274,64 milion $ amerikan dhe 251.4 miliardë US $.
Në vitin 2001 , bujqësia përbënte vetëm 2 % të PBB-së , nga 35% në vitin 1952 . Industritë tradicionale te punës intensive janë duke lëvizur në mënyrë të qëndrueshme në det të hapur dhe industritë me shume kapitalit dhe teknologji intensive jane duke i zëvendësuar ato. Parqet industriale me teknologji te larte kanë arritur në çdo rajon në Tajvan. Tajvani është bërë investitori më i madh i huaj në PRC , Tajlandë , Indonezi, Filipine , Malajzi, dhe Vietnam. Është vlerësuar se rreth 50,000 biznese tajvaneze dhe 1.000.000 Biznesmenët dhe vartësit e tyre janë të vendosur në PRC.
| |||