Wikipedia

Vala sinusoidale: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
v Bot: Migrating 32 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q207527 (translate me)
v rregullim i sintaksës
Rreshti 1:
[[File:Sine and Cosine.svg|thumb|400px|right|Grafikët e funksioneve sinus dhe [[Funksionet trigonometrike#kosinusi| kosinus]] janë sinusoide me faza të ndryshme.]]
'''Funksioni sinus''' ose '''sinusoidi''' është një [[Funksioni| funksion]] që përshkruan një [[Oshilimi|luhatje]] periodike. Kjo ndodh shpesh në [[matematikë]] (në zgjidhjen e ekuacioneve diferenciale), si dhe në [[Fizika|fizikë]], në degën e [[Proçesimi i sinjaleve|proçesimit të sinjaleve]], në [[Inxhinieria elektrike|inxhinierinë elektrike]] si dhe në shumë fusha të tjera. Në formën e saj më themelore, si një funksion i kohës (''t'') sinusoidi shprehet si''':'''
 
:<math>y(t) = A \cdot \sin(\omega t + \phi)</math>
Rreshti 7:
*''A'', ''[[amplituda]]'', është devijimi maksimal i funksionit prej pozicionit të saj nga qendra e ekuilibrit.
* ''Ω'', ''[[frekuenca këndore ]]'', specifikon sa oshilime ndodhin në një interval kohe njësi, në [[Radiani|radian]] për sekondë
* ''Φ'', ''[[Faza (vala) | faza ]]'', specifikon në çfarë cikli fillon luhatje në ''t'' = 0.
** Kur faza është jo-zero, forma e valës gjithë duket e zhvendosur në kohë me ''φ''/'' ω'' sekonda. Një vlerë negative paraqet një vonesë, dhe një vlerë pozitive përfaqëson një "arritje më përpara" në kohë.
 
 
 
[[File:Simple harmonic oscillator.gif|right|frame|Luhatja e një sistemi në mungesë të forcave të rezistencës rreth ekuilibrit është një valë sinusoidale.]]
Line 16 ⟶ 14:
Vala sinusoidale është e rëndësishme në fizikë, sepse ajo ruan formën valore të saj kur i shtohet një vale tjetër sinusoidale me të njëjtën frekuencë dhe faza arbitrare. Ajo është e vetmja formë vale që ka këtë veti. Kjo veti shfrytëzohet në analizën e Furierit.Duhet theksuar gjithashtu se kjo veti e bën atë unike nag pikëpamja akustike.
 
==Forma e përgjithshme==
 
Në përgjithësi, funksioni mund të ketë gjithashtu ''':'''
 
* Një dimension hapësinor,''x'' (''pozicioni''), me frekuencë ''k''(i quajtur gjithashtu ''[[Numri valor|numri valor]]'')
* Një amplitudë me qendër jo-zero ,''D'' (i quajtur gjithashtu ''zhvendosja [[Korrenti DC| DC]] '')
 
e cila duket si ''':'''
Line 31 ⟶ 29:
:<math> k = { \omega \over c } = { 2 \pi f \over c } = { 2 \pi \over \lambda }</math>
 
ku λ është [[gjatësia e valës]],''f'' është [[frekuenca]], dhe ''c'' është [[shpejtësia fazore | shpejtësinë e përhapjes]].
 
Ky ekuacion përshkruan një vale sinusoidale për një dimension të vetëm, kështu ekuacionin i përgjithshme i dhënë më lart jep amplitudën e valës në një pozicion ''x'' në kohën ''t'' përgjatë një vije të vetme.
 
 
Në dy ose tre dimensione hapesinore, ekuacioni përshkruan të njëjtën [[valë planare]] shpërhapëse nëse pozicioni ''x''dhe numri valor '' k'' interpretohen si vektorë, dhe produktin i tyre si një [[produkt skalar]].
Line 41 ⟶ 38:
==Në praktikë ==
[[File:ComplexSinInATimeAxe.gif|thumb|400px|Ilustrimi i marrëdhënieve themelore të valës sinusoidale me rrethin.]]
Ky model i [[Vala|valës]] ndodh shpesh në natyrë, përfshirë edhe [[ valët sipërfaqësore oqeanike | valët oqeanike]], valët e [[zërit]], dhe valët e [[Vala elektromagnetike|dritës]] . Gjithashtu, një model i përafërt sinusoidal mund të shihet në grafet e temperaturave mesatare ditore për çdo ditë të vitit.
 
Grafikët e tensionit të një [[korrenti alternativ]] japin një model sinusoidal valësh.
Line 53 ⟶ 50:
 
== Seritë e Furierit ==
[[File:Waveforms.svg|thumb|400px| [[Vala sinusoidale| Sinusoidi]], | [[Vala sinusoidale| Sinusoidi]], [[vala katrore ]], [[vala trekëndësh ]], dhe [[vala në formë sharre]] ]]
 
{{main | Analiza e Furierit}}
Line 61 ⟶ 58:
== Shikoni gjithashtu ==
* [[Vala (fizikë)]]
* [[Transformimi i Furierit ]]
* [[Seritë harmonike (matematikë)]]
* [[Seritë harmonike (muzikë)]]
Line 68 ⟶ 65:
* [[Toni]]
* [[Lëvizja e thjeshtë harmonike]]
 
 
== Referencat ==
{{ref}}
 
[[Kategoria: trigonometriTrigonometri]]
[[Kategoria: Mekanika valore]]
[[Kategoria:Valë]]
[[Kategoria:Mekanikë]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Vala_sinusoidale"