Eritrea: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Addbot (diskuto | kontribute) v Bot: Migrating 172 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q986 (translate me) |
AXRL (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 1:
{{KUTIAEritrea}}
Eritrea ndodhet në pjesën veri-lindore të [[Afrika|
== Historia ==
=== Parahistoria ===
Një nga hominids vjetër, që përfaqëson një lidhje të mundshme midis Homo erectus dhe një Homo sapiens arkaik, u gjet në Buya (Danakil Eritrean) në vitin 1995 nga shkencëtarët italianë. The kafkë ishte gjetur që të jetë mbi 1 milion vjet të vjetra. [7] Për më tepër, në vitin 1999, Eritrean Kërkimit Ekipi i projektit zbuluar disa nga dëshmitë më të hershme të njeriut mjet përdorim në korrje e burimeve detare. Vendi përmbante xham vullkanik, datë mjete në epokën e paleolitit, rreth 125.000 vite e vjetër. [8] Epipaleolithic ose piktura mesolithic shpellë në Eritrea qendrore dhe veriore dëshmojnë për gjahtar fillim-gatherers në këtë rajon. Një paleontologu amerikan, William Sanders i Universitetit të Miçiganit, gjithashtu zbuloi një lidhje të mundshme të humbur në mes të elefantëve lashtë dhe moderne në formën e fosile të mbetura të derr-sized krijesë në Eritrea. Fosili i, i cili është 27 milion vjet të vjetra, shtyn origjinën e elefantëve dhe mastodons pesë milion vjet të tjera në të kaluarën dhe tregon se elefantët moderne ka
▲Një nga hominids vjetër, që përfaqëson një lidhje të mundshme midis Homo erectus dhe një Homo sapiens arkaik, u gjet në Buya (Danakil Eritrean) në vitin 1995 nga shkencëtarët italianë. The kafkë ishte gjetur që të jetë mbi 1 milion vjet të vjetra. [7] Për më tepër, në vitin 1999, Eritrean Kërkimit Ekipi i projektit zbuluar disa nga dëshmitë më të hershme të njeriut mjet përdorim në korrje e burimeve detare. Vendi përmbante xham vullkanik, datë mjete në epokën e paleolitit, rreth 125.000 vite e vjetër. [8] Epipaleolithic ose piktura mesolithic shpellë në Eritrea qendrore dhe veriore dëshmojnë për gjahtar fillim-gatherers në këtë rajon. Një paleontologu amerikan, William Sanders i Universitetit të Miçiganit, gjithashtu zbuloi një lidhje të mundshme të humbur në mes të elefantëve lashtë dhe moderne në formën e fosile të mbetura të derr-sized krijesë në Eritrea. Fosili i, i cili është 27 milion vjet të vjetra, shtyn origjinën e elefantëve dhe mastodons pesë milion vjet të tjera në të kaluarën dhe tregon se elefantët moderne ka origjinen ne Afrike.
=== Para-qytetërim kolonial ===
Referenca të vjetra të shkruara në territorin e njohur tani si Eritrea është ekspeditë chronicled filloi të vë bast i trilluar (ose Ta Netjeru, përkatësisht vendin e Gods) nga egjiptianët e lashtë në shekullin e njëzet e pestë para Krishtit sipas Faraoni Sahure. Më vonë burime nga Hatshepsut Faraonit në shekullin e pesëmbëdhjetë pes paraqesin një portret më të detajuar të një ekspeditë në kërkim të temjan. Vendndodhja gjeografike të misioneve të vë bast është përshkruar si përafërsisht korrespondon në bregdetin jugor në perëndim të Detit të Kuq. The Eritrea emrit është një interpretim i Ἐρυθραία emrin lashtë grek, Erythraía, përkatësisht "Red Toka". Provat më të hershme të bujqësisë, vendbanimet urbane dhe tregtare në Eritrea ishte gjetur në rajonin perëndimor të vendit, e përbërë nga mbetjet arkeologjike që datojnë që nga 3500 para Krishtit, në faqet e quajti grup plagë. Bazuar në dëshmitë arkeologjike, nuk duket të ketë qenë një lidhje në mes të popujve të grupit plagë dhe civilizimet e Luginës Nil dmth e lashtë të Egjiptit dhe Nubia. [9]
1913 skemë nga Aksum Deutsche-ekspeditë e Hawulti, një para-Aksumite apo stela fillim Aksumite në Matara.
Line 25 ⟶ 23:
=== kolonializëm ===
Kolonizimi italiane filloi ndoshta me blerjen e lokalitetin e Assab nga një prift katolik romak me emrin Xhuzepe Sapetto vepron në emër të një kompanie të anijeve Xhenoveze quajtur "Rubattino" i cili e bleu tokë nga të Sulltanit afare e Obock (një vasal i osmanët) në vitin 1869. Kjo ndodhi në të njëjtin vit si në hapjen e Kanalit të pak nga. [18] Me miratimin e parlamentit italian dhe mbreti Umberto I i Italisë (pasua më pas nga djali i tij Victor Emmanuel III), qeveria e Italisë bleu pronat e kompanisë së Rubattino zgjeruar dhe pasuria e tij drejt veriut përgjatë bregdetit të Detit të Kuq drejt dhe më gjerë Massawa, cenuar më shpejt dhe për dëbimin e mëparshme "pasuria egjiptian", por takimin e rezistencë të ashpër në malėsisė Eritrean nga ushtria pushtuese e IV Yohannes perandori i Etiopisë.
Hekurudhave Eritrean u ndërtua gjatë kolonializmit italian.
=== "Colonia Primigenia" ===
Itali deklaruar Eritrea një territor të Italisë që nga Vitet e re Dita 1890. Mbretëria e Italisë vendosi të Eritresë 1890-1941. Përafërsisht 100.000 kolonistët italiane vendosën gjatë 1930 në Primigenia Colonia (si Eritrea u quajtur nga italianët, përkatësisht ata konsiderohen Eritrea koloni e tyre të parë dhe më e rëndësishme), kryesisht në Asmara.
Line 50 ⟶ 46:
Numrat e EPLF u rrit në vitet 1980. The EPLF mbështetur kryesisht për armatime kapur nga ushtria etiopiane vetë si edhe mbështetje financiare dhe politike nga diaspora Eritrean dhe bashkëpunimin e shteteve armiqësore fqinje të qeverisë Etiopisë Somali dhe Sudan (edhe pse mbështetjen e këtyre të fundit u kthye në armiqësi në marrëveshje me Etiopi gjatë administratës Nimeiry Gaafar midis 1971 dhe 1985) si dhe rezistencës etiopian dhe lëvizjet separatiste. Thatësira, uria, dhe ofensivat intensiv nisur nga ushtria etiopiane në Eritrea mori një taksë e rëndë të popullsisë - më shumë se gjysmë milioni ikën në Sudan si refugjatë. Në vitin 1985, komando Eritrean elita infiltruar the etiopian dhe Bashkimit Sovjetik të mbajtur forcën bazë ajrore në Asmara dhe shkatërruan të gjitha 30 avionëve luftarakë atje, vuajnë vetëm një viktimë. Në vitin 1988, një masiv etiopian ofensivë ushtarake kundër rebelëve Eritrean backfired me një të tretën e ushtrisë etiopiane annihilated në qytetin verior Eritrean e Afabet. [22]
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në vitin 1989 dhe mbështetje pakësuar për luftën etiopian, rebelët Eritrean avancuar më tej, kapjen portin e Massawa dhe vënien e aftësive etiopian dhe detare sovjetike atje jashtë veprimit. Deri më 1990 dhe në fillim të 1991 pothuajse gjithë territorin e Eritrean kishte qenë çliruar nga EPLF me përjashtim të kryeqytetit, lidhja e të cilit vetëm me pjesën tjetër të mbajtur nga qeveria Etiopi gjatë vitit të fundit të luftës ishte nga një urë ajrore. Në 1991, ushtria etiopiane në fund kapitullonte dhe kreu Mengistu saj Hailemariam iku në Zimbabve, ku ai banon sot e kësaj dite. Eritrean rebelët hynë Asmara kapitalit dhe filloi të qeverisur Eritrea më 24 maj, 1991. Qeveria e re etiopian i përbërë nga një koalicion i rezistencës etiopian dhe lëvizjet separatiste aleate me rebelët Eritrea së, pranoi kërkesat Eritrea për të
=== Pavarësia ===
Line 61 ⟶ 57:
Eritrea ndërpreru marrëdhëniet diplomatike me Sudanin në vitin 1994, duke përmendur se ky i fundit ishte i lidhur me grupe terroriste islamike për të destabilizuar Eritrean, dhe të dy vendet ka hyrë në një marrëdhënie të hidhur, duke akuzuar njëri tjetrin për pritjen e grupeve të ndryshme rebele opozitës ose "terroristë" dhe nxisni mbështetje nga jashtë për të destabilizojë të tjera. Marrëdhëniet diplomatike u rifilluan në vitin 2005, pas një marrëveshje pajtimi arrihet me ndihmën e negociatave të Katarit në 1999. [27] [28] Eritrea tani luan një rol të shquar në paqe e brendshme sudanez dhe përpjekje e pajtimit. [29]
Ndoshta konflikti me ndikim më të thellë në Eritrea pavarur ka qenë armiqësia e përtërirë me Etiopi. Në vitin 1998, një luftë e kufirit me Etiopi mbi qytetin e Badme ndodhur. The Eritrean-etiopian Lufta përfundoi në 2000 me një marrëveshje të negociuar të njohur si marrëveshja Algjer, e cila caktohet një i pavarur, OKB-së lidhur komision kufirit të njohur si Eritrea-
Marrëdhëniet diplomatike mes Eritreas e Xhibutit u shkëputën për pak kohë gjatë luftës së kufirit me Etiopinë në vitin 1998 për shkak të një mosmarrëveshje në lidhje me raportet mes Xhibutit e
== Politika ==
Line 73 ⟶ 69:
== Gjeografia ==
: '''''Artikulli kryesor [[Gjeografia e Shteteve - Eritrea|Gjeografia e Eritreasë]]'''''
[[Sipërfaqja]] e përgjithshme e Eritresë është 121
Eritrea ka një [[bregdeti|vijë bregdetare]] të përgjithshme 2
[[Klima]] e Eritresë është e nxehtë, përgjatë bregdetit të detit Kuq e djerrët, në pjesë malore në brendi e lagësht (rreth 61cm reshje shiu
[[Relievi]] e Eritresë në përgjithësi dominohet nga vargmalet që zgjerohen nga pjesa veri-jugore e Etiopisë. Në pjesën lindore përshkohet nga fushat shkretinore deri në bregdet dhe pjesa veriperëndimor ka një teren shkëmborë të cilat kalojnë në rrafshnalta të parregullta në pjesën jug-perëndimore. Pika më e ultë e relievit është -75 m në afërsi të [[Kulul]]-it në luginën e quajtur "Denakil" dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 3,018 metrave në vendin e quajtur "Soira", në jug-lindje të kryeqytetit [[Asmara]].
Line 90 ⟶ 86:
: '''''Artikulli kryesor [[Kultura e Eritreasë]]'''''
== Lidhje të jashtme ==
* Qeveria :
* Kryetari :
* Parlamenti :
* Ministria :
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3663654.stm Religious persecution in Eritrea]
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3343635.stm US condemns Eritrea over religion]
[[Kategoria:Eritrea|*]]
|