Manastiri (qytet): Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 54:
Kryetari i Komunës së Manastirit është Vlladimir Talevski. Manastiri është i njohur sikur ''Qyteti i konsujve''.
 
<!-- == Pak historiGjeografia == -->
:'''''Artikulli kryesor '''''
 
== Demografia ==
Manastiri ka qenë kryeqendër gravituese e Vilajetit të Manastirit, i cili përfshinte një sipërfaqe prej 22.000 km katrorë, ku bënin pjesë edhe tokat shqiptare të Iliridës deri në Elbasan.
 
Manastiri është qytet i hershëm mesjetar i banuar nga popullsia arbërore. Ky qytet është ngërthyer në arteriet më të rëndësishme të Ballkanit mesjetar. Në këtë qytet janë të njohura karvanët tregtarë, të cilët ekspozonin mallrat dhe produktet nga Lindja dhe Perëndimi.
 
Duke qenë se Manastiri ka paraqitur një pozitë tejet strategjike në Ballkan, pushtuesit osmanë, pas betejës së Savrës (Lushnjë) kundër Balshës II, iu sulën Manastirit dhe Kosturit si qytete ku do të mund ta përqendronin ushtrinë e tyre për pushtime të mëtejshme.
 
Manastiri, si një nga qytetet më të rëndësishme të Ballkanit Jugor dhe në veçanti të Shqipërisë, është pushtuar kohë pas kohe nga pushtues të ndryshëm të huaj: Perandoria e Niqesë (Azi e Vogël), Perandoria Bizantine (formacion pasues i Perandorisë Romake), Perandoria Bullgare e mbretit Asen dhe nga Perandoria e Car [[Stefan Uroshi IV Dushani|Dushanit]].
 
Ketu ndodhet godina e alfabetit shqiptar si muze edhe godina r [[Bajo Topullit]]
 
== Gjeografia ==
:'''''Artikulli kryesor '''''
 
Popullsia shqiptarë ndodhet kryesisht në rrethinat e Manastirit, pra në fshatra. Deri në vitin 1913 shqiptarët përbënin shumicën në këtë zonë. Ndërkaq, popullsia shqiptare brenda qytetit të Manastirit, ka pësuar rënie për arsye të diskutueshme. Gjatë dekadave të fundit Manastirin e ka lënë një numër i madh shqiptarësh, emigruar në Turqi, Rumani, Bullgari dhe vende perëndimore të Europës. Duke u nisur nga ky fakt, në vitet e fundit është rritur popullata maqedonase sllave, jo si rrjedhojë e riprodhimit të lartë, por migrimit nga vise të tjera të Maqedonisë Lindore drejt Manastiri, ku kanë siguruar punësim të qëndrueshëm dhe mirëqenie materiale.
=== Vendbanimet ===
Një tjetër faktor ka qenë presioni psikologjik social dhe një politikë apartejdiste e shtetit maqedonas. Në censusin e vitit 2002 flitet për një shifër minimale mbi 3.3 përqind në qytet. Sigurisht që mbas [[Lufta e Kosovës|Çlirimit të Kosovës]] edhe represioni dhe apartejdizmi mbi shqiptarët filloi të ulë ashpërsinë. Nga të dhëna të tërthorta flitet për një shifër katër herë më të lartë.
 
Manastiri është qyteti i dytë për nga madhësia në Republikën e Maqedonisë. Shtrihet në pjesën jugperëndimore të këtij vendi.
 
== Ekonomia ==
:'''''Artikulli kryesor'''''
 
Në Manastir gjendet potenciali më i madh ekonomik pas qytetit të Shkupit. Manastiri është qendër e industrisë së materialit ndërtimor, e industrisë metal-përpunuese, tekstile, të lëkurës, ushqimit, etj.
 
== Demografia ==
:'''''Artikulli kryesor '''''
 
Popullsia shqiptarë ndodhet kryesisht në rrethinat e Manastirit, pra në fshatra. Deri në vitin 1913 shqiptarët përbënin shumicën në këtë zonë. Ndërkaq, popullsia shqiptare brenda qytetit të Manastirit, ka pësuar rënie për arsye të diskutueshme. Gjatë dekadave të fundit Manastirin e ka lënë një numër i madh shqiptarësh, emigruar në Turqi, Rumani, Bullgari dhe vende perëndimore të Europës. Duke u nisur nga ky fakt, në vitet e fundit është rritur popullata maqedonase sllave, jo si rrjedhojë e riprodhimit të lartë, por migrimit nga vise të tjera të Maqedonisë Lindore drejt Manastiri, ku kanë siguruar punësim të qëndrueshëm dhe mirëqenie materiale.
Një tjetër faktor ka qenë presioni psikologjik social dhe një politikë apartejdiste e shtetit maqedonas. Në censusin e vitit 2002 flitet për një shifër minimale mbi 3.3 përqind në qytet. Sigurisht që mbas [[Lufta e Kosovës|Çlirimit të Kosovës]] edhe represioni dhe apartejdizmi mbi shqiptarët filloi të ulë ashpërsinë. Nga të dhëna të tërthorta flitet për një shifër katër herë më të lartë.
 
== Kultura ==
Line 94 ⟶ 74:
Mbas [[Luftërat Ballkanike|Luftërave Ballkanike]], Manastiri u pushtua nga hordhi serbe, të cilat bënë mizori të papapara mbi popullsinë shqiptare të Manastirit.
Manastiri gjithashtu njihet edhe si një nga qytetet shqiptare që ka mbështetur [[Kryengritjen e Ilindenit]] (Ilirdës) (1903) e cila i siguroi Republikës së Krushevës një autonomi të shkurtër. Në këtë qytet janë takuar shpeshherë përfaqësuesit patriotë shqiptarë si [[Çerçiz Topulli]], [[Bajo Topulli]], [[Mihal Grameno]], [[Ahmet Njazi Bej Resnja]] me krerët e rezistencës maqedonase.
 
== Historia ==
Manastiri ka qenë kryeqendër gravituese e Vilajetit të Manastirit, i cili përfshinte një sipërfaqe prej 22.000 km katrorë, ku bënin pjesë edhe tokat shqiptare të Iliridës deri në Elbasan.
 
Manastiri është qytet i hershëm mesjetar i banuar nga popullsia arbërore. Ky qytet është ngërthyer në arteriet më të rëndësishme të Ballkanit mesjetar. Në këtë qytet janë të njohura karvanët tregtarë, të cilët ekspozonin mallrat dhe produktet nga Lindja dhe Perëndimi.
 
Duke qenë se Manastiri ka paraqitur një pozitë tejet strategjike në Ballkan, pushtuesit osmanë, pas betejës së Savrës (Lushnjë) kundër Balshës II, iu sulën Manastirit dhe Kosturit si qytete ku do të mund ta përqendronin ushtrinë e tyre për pushtime të mëtejshme.
 
Manastiri, si një nga qytetet më të rëndësishme të Ballkanit Jugor dhe në veçanti të Shqipërisë, është pushtuar kohë pas kohe nga pushtues të ndryshëm të huaj: Perandoria e Niqesë (Azi e Vogël), Perandoria Bizantine (formacion pasues i Perandorisë Romake), Perandoria Bullgare e mbretit Asen dhe nga Perandoria e Car [[Stefan Uroshi IV Dushani|Dushanit]].
 
Ketu ndodhet godina e alfabetit shqiptar si muze edhe godina r [[Bajo Topullit]]
 
== Politika ==