Peshkopia: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
rrjedhë |
korrekte |
||
Rreshti 1:
{{Qytet në Shqipëri
| EMRI
| EMRI I PASHQUAJTUR
| SIPERFAQJA
| POPULLSIA
| POPULLSIA_DENDESIA
| SHTETI
| RRETHI
| KODI_POSTAR
| PREFIKSI
| FAQJA_ZYRTARE
| KRYETARI
| SKEDA_EMBLEMA
| IATA
| AEROPORTI
| DISTANCA_NGA_AEROPORTI = 154
}}
Rreshti 31:
# Eqerem Çabej, “Studime Gjuhësore”, volumi VI, Prishtinë, 1975. Fq. 16.
# Bahri Beci (Përkthim nga: George Shtadmyler), “Hulumtime gjuhësore në Mat”. Buletin USHT, Seria e Shkencave Shoqërore, Nr. 1, 1962. Fq. 233.
#
# Karl Gurakuqi (Përkthim nga revista LEKA, 1935), “Mbi historinë e Shqipërisë”. Hylli i dritës, Nr.1, 1942. Fq. 140-145 dhe 314-326..
Rreshti 37:
Lugina e Drinit është pjesa më e ulët e rrethit. Në afërsi të Peshkopisë ndodhet dhe mali më i lartë i Shqipërisë, [[Korabi|Mali i Korabit]] (2,751 metra lartësi).
=== Pozita gjeografike ===
Rrethi i Dibrës bën pjesë në rajonin veri-lindor me një reliev përgjithësisht kodrinor-malor.Pra shtrihet në Veri-lindje të Shqipërisë në dy anët e luginës së Drinit të Zi duke u kufizuar në lindje nga vargmali i Korabit dhe në perëndim nga vargmalet e Lurës. Qendra e rrethit është qyteti i Peshkopisë.Qendra e rrethit (Peshkopia) shtrihet 185 km nga kryeqyteti dhe 21 km largësi nga pika e doganës së Bllatës në Maqellarë.Ky rreth është vendosur në këto koordinata gjeografikë:41ş 53’ 20”,dhe 41ş 33’ 40” gjerësi gjeografike veriore dhe 20ş 34’ 50” dhë 20ş 07’ 00” gjatësi gjeografike lindore.Kufizohet nga kufij konvencionale në lindje më republikën e Kosovës dhe të Maqedonisë me një gjatësi kufitare 90 km nga të cilat 19 km janë lumorë.Në veri kufizohet me rrethin e Kukësit me 75 km vijë kufitare.Në perëndim me Mirditën 13 km vijë kufitare dhe me rrethin e Matit me 60 km vijë kufitare.Në jug me Bulqizën 27.8 km vijë kufitare.Ky rreth ka një
[[Skeda:Peshkopia from the air.jpg|thumb|Peshkopia, e fotografuar nga ajri]]
Pozita e këtij rrethi ka luajtur një rol të rëndësishëm në zhvillimin e kësaj zone që ka qenë herë pozitiv e herë negativ gjatë periudhave të ndryshme historike dhe nën ndikimin e faktorëve socialë dhe ekonomikë që kanë lënë gjurmë.Rolin e saj pozitiv ajo e ka patur kur ka shërbyer si një urë lidhëse për trevat e vendit tonë
=== Kushtet natyrore ===
Rrethi i Dibrës ka një ndërtim
=== Relievi ===
Relievi i zonës është malor dhe dallohet për karakterin kompleks në përbërje te relievit gjejmë: kurrize malore,pllaja,gropa,fusha karstike si dhe malësi e lugina. Kjo malësi shtrihet nga 380-2751 m
Ndërtimi gjeologjik
Duhet theksuar se per sa i përket relievit në
=== Klima ===
Rrethi i Dibrës bën pjesë në zonën klimatike mesdhetare malore dhe atë mesdhetare para-malore meqënëse është pjesë e pellgjeve të lumenjve të Drinit. Dallohet për ndryshime të dukshme nga një sektor në një tjetër
=== Hidrografia ===
Rreshti 59:
:;Gjatësia dhe pellgu janë përkatësisht:
:Emri
:Drini zi
:Murra
:Malla
:Seta 13 137
:Veleshica
Midis pasurive të shumta vlen për të përmendur edhe liqenet shumë të bukura të Lurës,burimin e llixhave si edhe disa burime të vogla në afërsi të qytetit,pasuritë hidrike kanë ndihmuar jo pak në zhvillim ekonomik të
=== Tokat ===
Shtrirja nga 380m deri ne lartesi te Korabit ka bere qe ne te gjejme shume breza dhe nen breza tokash duke ndikuar drejte per drejte ne bimesine e zones. Larmia e kushteve natyrare pedogjenetike ka kushtezuar edhe shume
Tokat e kafejta
==== Tokat e murrme pyjore ====
Ose te pyeve te ahut dhe te pishes qe shtrihen ne lartesite 1000-1200 m mbi nivelin e detit duke zene pjesen me te madhe te kesaj malesie reth 40%I gjejme te perhapura ne pjesen qebdrore, jugore dhe ate lindoreDuke patur nje zhvillim mbi sedimentaret dhe magmatiket.Formahen ne rreliev te copetuar dhe te gerryer klime te ftohte qe kushtezon shperlarjen e kripave nen pyet e ahut dhe te haloreve. Kane profil te trashe qe shkon 80-120 cm e perbere nga nje shtrese e zeze rreth 5 cm. Takojme nen llojrt si: toka te murme pyore te zeza.te murrme tipike, te murrme te kuqerremta te shperlara, karbonata hunusore etj Toka te ketij brezi jane te vena pak nen kulturat bujqesore tashme jane braktisur duke u lene ne doren e degradimit dhe deezertifikimit.
==== Tokat livadhore-malore ====
Edhe keto toka zene 40 % te territorit te kesaj malesie
Pozita gjeografike e zones, kushtet natyrore te saj,ndertimi gjeologjek ,copetimi I madh I rrelievit I shoqeruar me nje klim teper te larmishme
Faktoret e lartepermendur kane bere qe bimesia e kesaj zone te dallohet per mbizoterimin e bimeve mase europjane dhe veri ballkanike qe jane shume te ndryshueshme nga bimesia mesdhetare qe rritet ne perendim te vendit.
Shfaqet nje katezim vertikalku llojet kryesore perfaqesohen nga keto lloje bimesh:shkurre mesdhetare, dushqe. Ahu dhe pisha dhe kullota alpine.
==== Shkurret malore ====
Ky kat bimor shtrihet nga 380-600 m mbi nivelin e detit
Duhet theksuar se ky kat eshte mjafte I demtuar nga dora e njeriut dhe e zevendesuar nga toka te punueshme prandaj ne shume sektore te ketij brezi shfaqet degradimi.Ky kat bimor shfrytezohet per kullota dhe dru zjarri. Duhet theksuar se ky kat ka edhe shume bime me vlera mjeksore dhe mjaltese.
Kati I Dushkut, ky kat bimor shtrihet nga 600- 1000 m, eshte I perhapur net e gjithe zonen dhe ze 17 % te bimesise totale te Malesise
Ne perberje te ketij kati marrin pjese edhe bredhi , pisha, qe jane me pak te
Kullotat Alpine, ne Malesine e korabit me qe ka reliev te larte nje shtrirje te konsiderueshme ka edhe kati bimi kulotave alpine.duhet theksuar se ne kullota te kesaj komune kullosin rreth 15 krere bageti te imta dhe
=== Bota shtazore ===
Larmia dhe pasuria qe ka kjo zone sin e aspktin klimatik , ate te tokave, te n flores etj ka krijuar kushte shume te fazorshme per zhvillimin e nje bote shtazore shume te larmishme. Kete gje e deshmon ekzistenca e shume specieve te vecanta sipas karakterit te habitatit. Do te dallonim boten shtazore te shkurreve, te pyjeve te ahut dhe te dushkut ne lartesine boten interresante te kullotave alpine dhe te pak habitateve ujore. Ne habitatet e shkurreve qe jane me pak te zhviiluara e me pak te perhapura dhe te degraduara nga dora e njeriut gjejme: Lepuri I eger, cakalli, thelleza, dhe nje sere shpendesh te tjere.
Ne habitatet e dushkut qe edhe ky kat eshte I demtuar takohen rralle: Ujku, dhelpra, ketri, urithi, etj. Ne habitatet e pyjeve te
Ne habitatet e ujrave te kthjelleta dhe te ftohta te ketyre lumenjve takohet trofta e eger dhe disa lloje te tjera peshqish cka e ben kete zone te dallueshme nga zonat e tjera te vendit. E gjithe kjo ,pasuri e botes shtazore dhe me vlera te vecanta ofron kushte per zhvillimin e
=== Vleresime ===
Nga analiza e botes se gjalle mund te dalim ne keto konkluzione :zona ka bimesi te paket por shume te larmishme ku midis tyre dallohen ekosistemet pyore te shkurreve ,te dushqeve,te kullotave
ZHVILLIMI
PERIUDHA DERI NE 45
Duhet theksuar se si e gjithe SHQIPËRIA
PERIUDHA 45-90
Në perjudhën 45-90 perfshin kolektivizimin ku çdo gjë u perfshi ne
Sasia e tokes 2500 ha toke pjellore bujqesore dhe 700 ha pye dhe kullota jane pasuri jo e vogel.Sic permendem me siper kjo zone ka edhe burime hidrike,pasuri me inerte edhe minerale te tjera por qe pak shfrytezohen.
Ekonomia e Dibrës pas viteve 1990
Pas viteve 90 me ndodhjen e ndryshimeve si në gjitje Shqipërinë çdo pronë shtetrore kthehet në prone private.Me reformën agrare toka shkon ne duar të pronarëvë
=== Blektoria ===
Ne këtë rreth kjo degë është
=== Tipare të zhvillimit demografik ===
Sipas të dhënave të INSTAT në rethin e Dibrës banojnë 75262 banore në 15394 familje me rreth 4.9 anëtare për familje. Ka një dendësi 70 b/km˛. Duke analizuar të dhënat del se nga rethi Dibër nga viti 1990 janë larguar 24106 banore pasi në vitin 1990 ky reth kishte
Mosha
Sipas gjinisë 50.5% e zënë meshkujt dhe 49.5% e zënë femrat. Në kuadër të statusi banues 24% të popullsisë banojnë në qytet dhe 76% në fshatra. Vendbanmet sa vijnë e rrallohen duke u ngjitur në lartësi të larta dhe duke u largura nga qëndra e rethit. Komunat me më pak popullsi dhe që dallohen qartë për rënie në këtë drejtim janë:Lura,Selishta,Reçi,Luznia Muhuri tjer.
Rreshti 126:
== Ekonomia ==
Peshkopia është një qendër e rëndësishme industriale në [[Shqipëria|Shqipëri]]. Ekonomia e qytetit është shumë e brishtë. Në vitet e komunizmit, kur ekonomia ishte e centralizuar, Peshkopia ishte një ndër qytetet kryesore të industrisë ushqimore. Sot bizneset kryesore te zhvilluara nga banoret janë ato të voglat (dyqane me mallra të konsumit të përditshëm, dhe kafene). Duke patur vlera natyrore të vyera, një prespektivë e mirë për zhvillimin ekonomik dhe social të qytetit do të ishte turizmi malor (sidomos në Parkun Kombetar te Lures) dhe turizmi i Ujrave Termale (Llixhat aktualisht shfrytëzohen nga banorë rreth tyre në mënyrë jo shumë të organizuar).
== Transporti ==
Rreshti 252:
qeveritar “nxirret jashte loje” me këtë
anektodë:
shiko përjashta si është havaja. Nusja del, shef ene ktheht mrena. –Ha, sit u
duk havaja?- e pyet vjehrra?-nusja i përgjigjet:”Sun e mora vesh a ishte
Rreshti 264:
mesazhin e denigrimit të njeriut të paaftë që merr përsipër të bëjë diçka që
nuk munda ta bëjë.
dhe kësaj përshtatje i nënshtrohen edhe llojet e tjera folklorike kur vihen në
shërbim të tregimeve alegorike
alegorike është ai që e merr lëndën nga aktualiteti. Lënda e këtij tipi do më
shumë mjeshtri për t’u ndërsuazuar në tregim alegorik, sepse ajo mund të merret
Rreshti 283:
-Po, -iu përgjigj Ganiu, -Bash njashtu asht, por e kam fajin vet, se atij
oxhaku ja kam lan mangut punën.
ishte fjala për oxhakun, po të mos ishin krijuar ato që ne i quajme “rrethana”
dhe që në rastin konkret kanë këto përbërës: a) biseda bëhej për sjelljen dhe
Rreshti 292:
pa përmendur emra konkretë. Pa të gjitja këto, fjalët që u thanë, nuk do të
merrnin vlerat alegorike, madje nuk do të kishin kuptim as të thuheshin.
si të thuash, shumë tekanjoze. Ato në mjaft raste nuk duan shumë hapësirë për
tu ndërkallur ndërkallur në bisedë.
pa u mbështetur, me qëndrim dinjitoz. Kjo ishte shenjë culture në të ndenjur
dhe respect për të gjithë vallen e burrave. Një qëndrim i shkujdesur nuk do të
Rreshti 301:
mund të bëhej object kritike. Njeri prej të pranishmëve i drejtohet të zotit të
konakut e i thotë:
se njeni nga mullarët e barit të ishte rrëzue e të kishte ra për toke”.
ketë ra vërtetë, se bar ka pas shumë dhe druni mullarit ka qenë i dobët. Po do
t’i vejë nja dy shtaga dhe do ta ngrejë prapa siç ka qenë”.
ishte burri i shtrirë “sa gjërë e gjatë”. Këto lloj meseleshë nganjëherë bëheshin
burim acarimesh. Zakonisht pranohej loja dhe konfrontimi shmangej. Duke qenë se
meseletë nuk janë vetëm mjet komunikimi, por edhe art, pranohet karakteri
figurative i tyre dhe secili përpiqet të mos bëhet objekt i goditjes së tyre.
karakterizohen nga elemente të larmshiëm të komikës. Në to kemi ironinë e lehtë
dhe sarkazmën e hidhur, të qeshurën e përmbajtur dhe të përqeshurën therëse,
Rreshti 317:
pas forcës fshihet dobësia, pas mençurisë budallallëku, pas diturisë-injoranca,
pas humanizmit-brutaliteti, pas parrullave demokratike-mjetet e diktaturës.
vlera të mëdha gjuhësore. Në to fjala përdoret me kursim të madh. Figuracioni është
i pasur dhe nuk lidhet thjesht me përdorimin e figurave, por me konceptimin
Rreshti 329:
Tregimet alegorike kanë një rëndësi shumë të madhe për pasurimin e gjuhës
letrare kombëtare.
një zhanër i fosilizuar. Ato bëjnë një jetë të gjallë edhe në kohën tonë.
Zhvillohen duke iu përshtatur realitetit dhe fitojnë fryme bashkëkohorë. Këtë e
Rreshti 345:
tha me tregimin alegorik të poshtëshënuar i cili që atëherë sillte mesazhin se
komunizmi kishte ngordhur:
çue bagëtinë në bjeshkë, për një maz e porositi në mënyrë të veçantë çobanin,
madje e kërcënoi tue i thanë: “Po ma gjeti gja mazin, ma mirë mos eja në shtëpi.
Rreshti 355:
i qetë: “Se ka cofë mazi pot thue ti, unë them se ai i ka kthye patkonjtë nga
dielli”.
1. Tregimet alegorike dibrane kanë lindur në kushte të caktuara historike shoqërore,
duke u bërë shprehëse e idealeve demokratike e përparimtare të popullit tonë.
Rreshti 390:
|}
]]
== Referencat ==
# AKADEMIA E SHKENCAVE,GJEOGRAFIA E SHQIPERISE
# ISIDOROV.C ,KLIMA E SHQIPERIS,TIRANË (1955)
# INSTITUTI I STUDIMEVE HIDROMETEOROLOGJIKE, TIRANË (1985)KLIMA E SHQIPERISË
# INSTITUTI
# INSTITUTI I STUDIMEVE HIDROMETEOROLOGJIKE MANUALI I TEMPERATURAVE TIRANË (1975)
# INSAT(TË DHËNA MBI PAPUNESINË ,TOKAT BUJQESORE DHE POPULLSINE)
Line 403 ⟶ 402:
# Fatos DACI,"ENCIKLOPEDIA E DIBRËS" Vëllim I (2006)
# HISTORIA E SHQIPËRISE,AKADEMIA E SHKENCAVE
== Lidhje të jashtme ==
Line 417 ⟶ 414:
== Burimet ==
<references/> Peshkopia ka pasuri te shumta natyrore dhe ka nje shumëllojshmeri te madhe
== Shiko edhe këtu ==
|