Qyteti i Kukesit: Dallime mes rishikimesh

Por një studiues vendas me emrin Nazif Dokle për etimologjine e emrit Kukës e lidh me llojin e pemëve më të përhapura në pyjet përreth venbanimit Quercus dhe ai argumenton:

Hapesira midis dy fshatrave Nangë dhe Kulla e Lumes e Kufizuar nga përroi i Shejës , Gjalica dhe Koritniku, Drini i Bardhë dhe [[Drini i zi]] ka qenë në shekuj një masiv lisi që është emërtuar nga populli Bungajë.<ref name="test1">[http://www.shembull.org Qyteti qe u be kurban per ti dhene drite Shqipërise], Elmaz Dokle.</ref>

 

Por përsa i përket etimologjise popullore shpjegohet me një Kuku-këz , nje gojëdhënë që tregohet edhe nga vendasit thuhet:

==Ripopullimi i vendbanimit==

Mortaja e vitit 1689 shoi shumë vendbanime .Kjo bëri që zona të braktisej për gati një shekull, derisa në gjysmën e parë të shekullit të VIII u ripopullua nga vellezëri: Elezaj , Zenel-Liman, Adem-Dulla, Ali-Hasa, që u shpërngulën nga fshatrat e Bicajve. Nga mesi i shekullit të 18-të ato u vendosën përfundimisht në gropën ndërmjet Drinit te Zi dhe Drinit te Bardhë, duke rikrijuar vendbanimin e Kukësit.

 

Ne vitin 1919 kishte 30 shtëpi me 150 banorë. Në vitin 1923 u bë qendër krahinore me 25 shtëpi dhe 180 banorë. Ne vitin 1925 u bë qytet, qendër prefekture, krahinë dhe bashki dhe kishte 28 shtëpi me 186 banorë. Ne vitin 1938 kishte 1800 banorë ne vitin 1955 kishte 3846 banorë, në vitin 1972 Kukësi kishte 3982 banorë.

Ne shkurt të vitit 1925 Kukësi u shpall Qytet, Bashki dhe qendër e prefekturës së Kosovës e cila deri në këtë kohë ishte e vendosur në [[Krumë]]. Në këtë kohë fillon edhe popullimi me të ardhur nga rrethet e tjera si ofiçar në administratën lokale . Shume [[Kosovarë]] të cilët ishin të detyruar të largoheshin nga pushtuesit serbë u vendosen ne Kukës. Ata filluan të benin punë të ndryshme si: bakall, cikrrimtar, qeleshpunues, rrobaqepes, hanxhi etj. Kosovarët dhe nëpunësit e ardhur morën edhe familjet e tyre me vete po ashtu edhe mentalitetin e jetës komunitare kështu edhe Kukësi i sapo shpallur qytet filloi të formohej vertetë si i tillë.

Qyteti u bë me popullsi heterogjene ashtu si vendbanimet urbane . Në kohën e mbretërisë shqipëtare qyteti lidh me rrugë automobilistike me Prizerenin në vitin 1935, me Bicajt në vitin 1936, me Shkodrën në vitin 1938. Pikërisht kjo lidhje me rrugë automobilistike bëri që numri i banorëve të qytetit të dhjetëfishohej .<ref name="test1">[http://www.shembull.org Qyteti qe u be kurban per ti dhene drite Shqipërise], Elmaz Dokle.</ref>

 

Në vitin 1914 Kosova u pushtua nga [[Italia]] ,rruga natyrale tregtare e zonave të thella malore me [[Kosovën]] dhe Maqedonine perëndimore u hap . Kjo u përdor edhe për qëllime politike mbasi [[Italia]] nën petkun e Shqiperise lejoi lëvizjen e lirë dhe hapi rrugët tregtare në të gjitha trojet shqipëtare që deri në atë kohë ishin të mbyllura për shkak të politikave të ndryshme. Kështu u gjallëruan marrdhëniet ekonomike ndërmjet viseve shqipëtare dhe më gjërë. Koha e Italise njihet si periudhë e nje zhvillimi relativ për qytetin e Kukësit . Clirimi i Kukësit nga gjermanët me 18 nëntor 1944 e gjeti qytetin me 200 banorë. Në periudhën 1945-1948 nuk pati ndryshime qenësore të strukturës së popullatës. Ne vitin 1948 pas prishjes së marrdhenieve nënshtetësore me Jugosllavine dhe mbylljes hermetike të kufijve ndodhi edhe dyndja e madhe e popullsisë nga fshatrat e para nga [[Bicajt]], [[Bushtrica]], [[Surroji]], [[Hasi]], [[Tërthorja]] dhe Fani.Periudha 1948-1960 eshte periudha e ndryshimit më të madh të strukturës së popullsise. Përqindjen më të madhe të popullsisë së Kukësit e zinin : Lumjanët pas tyre vinin Goranët, Gjakovarët , Prizerenasit, Hasjanët, Tropojanët, Mirditoret, Malziajt, Magjupët. Ushtarakët dhe nëpunësit e ardhur nga e githë shqipëria zinin një përqindje shumë të vogël.

 

==Festat==

 

==Martesat==

[[File:Ura e Kulles Lumes.JPG|thumb|Ura e Kulles Lumes]]

Në luginat e Drinave në lashtësi kanë kalur rrugë te rndësishem sic kanë qenë : Transervalja e Veruit që lidhte bregdetin e Adriatikut me Ballkanin e mesem . Ajo nisej nga Lezha dhe Shkodra , dilte në Va te Dejës , kalonte në Pukë , në Qafe të Malit , luginës së Goskës dhe në Va-Spas, këtu ndahej në dy degë njëra kalonte me trap Drinin dhe vijonte luginën në lumin e Kullës. Nga Kruma , kalonte në Pukat e Zahrishtit dhe dilte në Qafe Prush dhe perfundonte në Gjakove . Dega tjeter e ndiqte krahun e majtë të rrjedhes së Drinit dhe kalonte përroin e Leproit, tek përroi i Kalimashit takohej me Drumin e fancve i cili vijonte në Kolsh – Myç - Mamëz në veri të kodrës së Hazirëve në Vaun e Kukut kalonte në Drinin e zi dilte në Ramhas gjarpëronte nëpër Lugun e Prizerenit dhe kalonte lumin e Lumës ne Vaun e Perbregut dilte në Kodër të Pecës dhe vijonte nga Veriu në Prizeren.<ref name="test2">[http://www.shembull.org Vendlindja ime], Nazif Dokle.</ref>

 

*Rruga : Kukës - [[Prizren]]

*Rruga : Kukës - [[Shkup]]

 

Rruga automobilistike Kukës – Morinë u ndërtua nga qeveria shqipëtare në vitin 1936 .

Rruga [[Tropojë]] - Kukës filloi të ndërtohej në vitin 1945 . Rruga Kukës – [[Peshkopi]] filloi të ndërtohet me 16 qershor 1945 . Rruga Kukës – [[Krumë]] ne vitin 1968 u ndërtua me 27 nëntor 1978 u përuruan dy urat e mëdha mbi Drinin e Zi dhe Drinin e Bardhë që do të lidhnin Qytetin e Ri te Kukësit me Tiranën dhe Hasit .

 

Nënprefektura e Kukësit perfshinte 3 komuna ajo e Qendrës e Dardhes dhe ajo e Krumës.<ref name="test1">[http://www.shembull.org Qyteti qe u be kurban per ti dhene drite Shqipërise], Elmaz Dokle.</ref>

Kukësi është i ndarë në një bashki në 14 komuna dhe në këto në 84 fshatra.Komunat janë :

*Komuna Malzi poashtu shtrihet ne Veriperëndim me qendër Shëmrine sipas te dhënave nga viti 2008 ka 4303 banorë dhe përfshin fshatrat ( Pistë , Spas , Shikaj , Dukagjin , Kryemadh , Kalimash ).

 

==Arsimi==

 

===Folklori dramatik===

 

==Nga Kukësi i vjetër ne Kukësin e Ri==

 

==Gjeografia e Kukesit te Ri==

Ka një shtrirje veri-jug prej 1,4 km dhe lindje-perëndim prej 0,9 km. Ka një sipërfaqe të përgjithshme prej 150 hektare dhe lartësi mesatare 320-350 m mbi nivelin e detit .

==Demografia==

Sipas statistikave të fundit të vitit 2011, Bashkia Kukës ka një popullsi prej 23131 banorë dhe 4761 familje.

Po japim tabelën e të dhënave të popullsisë të ndara sipas lagjeve, dhe kategorisë M/F.<ref name="test6">http://www.kukesi.gov.al/bashkia/qyteti/.</ref>

 

{| class="wikitable"

Njëkohësisht po punohet për ndërtimin e rrugës që lidh qytetin e Kukësit me Krumën e më tej me qytetet e '''Bajram Currit''' dhe '''Gjakovës'''. Në krahun tjetër po punohet në zgjerimin dhe rikonstruksionin e rrugës Kukës-[[Peshkopi]]. Edhe një segment i rrugës lidhëse me zonën e Gorës është në zbatim, mirëpo ky segment shtrihet në një terren shumë të vështirë dhe do të kërkojë më shumë kohë dhe fonde për t'u përfunduar.

Duke parë investimet e kryera viteve të fundit, lirisht mund të thuhet se kjo pjesë e vendit nuk është më e izoluar si më parë dhe se janë krijuar kushtet për të nxitur investimet private vendase dhe të huaja, në fusha të tjera me leverdi ekonomike, që do të ulnin treguesit e papunësisë dhe do të rrisin mirëqënjen e banorëve.<ref name="test3">[http://www.shembull.org Qarku i Kukësit], Nasip Meçaj dhe Mxhun Dida.</ref>

 

Qeveria shqiptar që një kohë ka nxitur projektimin e rrjetit hekurudhor që do të lidhë Shqipërinë me Kosovën dhe me rrjetet e tjera të rajonit dhe kalon mes Kukësit, për t'u lidhur me pikën më të afërt që është qyteti i '''Prizrenit''', i cili ka lidhje hekurudhore me pjesët e tjera të '''Kosovës''' dhe të rajonit.

 

==Klima==

 

==Politikat==

 

{{reflist}}