Lufta e Dytë Punike: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Kategoria:Luftëra |
Marbott (diskuto | kontribute) rregullim i sintaksës |
||
Rreshti 13:
== Kalimi i Ebros ==
Në krahasim me fillimin e Luftës së fundit forcat janë kthyer. [[Perandoria Romake|Roma]] ishte bërë fuqi shumë më e madhe detare, kurse [[Kartago]] ishte bërë në [[Spanja|Spanjë]] fuqi tokësore shumë e fortë. Herën e fundit fitorja u përcaktua nga flota Romake e cila ishte më e fortë, kështu që [[Hanibali]] ishte para një dileme të madhe, sepse asgjë nuk u ndërrua prej herë së fundit. Për atë arsye ai zgjedhi një strategji ofensive, ku flota nuk përdoret : për të mos lejuar një sulm nga [[Perandoria Romake|Roma]], në [[Spanja|Spanjë]] apo [[Afrika Veriore|Afrikën Veriore]] ai vendosi që ti kaloj [[Alpet]] dhe të hyj në [[Italia|Itali]]. Para se të nisej ushtria e [[Hanibali]]t njëherë njerëzit nga [[Kartago|Kartagjena]] bënë marrëveshje me fiset Gale, për vendin e kalimit të ushtrisë. Disa fisa Gale jo vetëm që i lan [[Kartago|Kartagjenasit]] të kalojnë nëpër vendin e tyre, por edhe i'u bashkëngjitën ushtrisë së [[Hanibali]]t.
Me një ushtri prej 60.000 ushtarësh [[Hanibali]] kaloi [[Malet Pirineje]], shkoi deri te [[Rona]], kaloi [[Francë]]n jugore dhe në fund të Tetorit të vitit [[218 p.e.s.]] për 15 ditë i kaloi edhe [[Alpet]]. Historiani Nigel Bagnall thotë se : Pas kalimit të [[Alpet|Alpeve]], [[Hanibali]]t i mbetën edhe 34.000 ushtarë. Ky zvogëlim nuk erdhi vetëm nga luftimet me fiset shokë me Romakët dhe kushtet e këqija për kalimin e malit, por edhe sepse disa ushtarëve i kishte kaluar koha e ushtrisë dhe [[Hanibali]] i ktheu në [[Spanja|Spanjë]], disa desertuan, kurse disa të tjerë [[Hanibali]] i pozicionojë përgjatë rrugës së kaluar.
Rreshti 21:
== Beteja e Tikinus ==
[[figura:Italia e Veriut- Beteja e Tikinus.jpg|thumb|300px|Vendi i Mbajtjes së Betejës të Tikinus (Italia Veriore)]]
Beteja e Tikinus ishte beteja e parë e cila u mbajt ndërmjet [[Perandoria Romake|Romakëve]] dhe [[Kartago|Kartagjenasve]] pasi që Hanibali hyri në [[Italia|Itali]]. Në këtë betejë [[Hanibali]] luftoi kundër [[Publius Cornelius Scipio (Konsull 218 p.e.s.)|Publius Cornelius Scipio]].
Pasi që [[Hanibali]] u largua nga [[Spanja]] në drejtim të [[Italia|Italisë]], Scipio i pruri Legjionet e tij përgjatë rrugës lumore në [[Marseille]], që të ndaloj [[Hanibali]]n. Të dy ushtritë e kryquan rrugën afër [[Rona|Ronës]], mirëpo Scipio nuk mundi ta ndaloj ushtrinë e [[Hanibali]]t që ti kaloj [[Alpet]]. Ai i ndau Legjionet e tij. Një pjesë e qoi në [[Spanja|Spanjë]] të cilët mbetën nën urdhrin e vëllaut të tij [[Gnaeus Cornelius Scipio Calvus]], për të luftuar kundër [[Hasdrubal Barkas]] ; vetë me një pjesë të vogël u kthye përgjatë lumit në qytetin e [[Gjeneva]]s. Ai deshti që të bëhej bashkë me një ushtri, e cila ishte vendosur në brigjet e Lumit Po dhe pastaj në Gallia Transpadana ta ndaloj [[Hanibali]]n.
Në Tetor të vitit [[218 p.e.s.]] [[Hanibali]] arriti në [[Italia|Itali]]. Ai u përpoq që fiset gale sidomos [[Bojët]] ti fitojë për vete. Kur [[Hanibali]] dëgjojë për kthimin e [[Publius Cornelius Scipio (Konsull 218 p.e.s.)|Publius Cornelius Scipio]] në [[Italia|Itali]], ai e nisi ushtrinë në drejtim të tij. Edhe Scipio kishte dëshirë që ti dal [[Hanibali]]t menjëherë. Ai kaloi një urë vetë të ndërtuar dhe afër lumit Tikinus e ndali ushtrinë për pushim, jo fort larg nga ushtria e [[Hanibali]]t.
Në ditët vijuese të dytë quan trupa te njëri tjetri për ta identifikuar vendndodhjen e armikut. Këto trupa ishin të ndërtuar më së shumti nga [[Kavaleria]]. Të dytë trupat identifikuese u takuan me njëri-tjetrin dhe kështu filloi një betejë. [[Kartago]] i kishte rreth 6000 [[Kavaleria|Kalorës]] kurse [[Perandoria Romake|Roma]] kishte 2500 [[Kavaleria|Kalorës]] dhe 1500 [[Infanteristë]]. Humbjet qenë të vogla në të dyja anët dhe [[Publius Cornelius Scipio (Konsull 218 p.e.s.)|Publius Cornelius Scipio]] u plagos. Sipas historianit Romak [[Titus Livius]] djali atëherë 18 vjeçar [[Publius Cornelius Scipio Africanus]] i [[Publius Cornelius Scipio (Konsull 218 p.e.s.)|Publius Cornelius Scipio]] i shpëtoi babait të tij jetën.
Rreshti 41:
[[Hanibali]] i cili ishte i informuar me spiunazh për përparësitë e Romakëve, njëherë i shkatërroi të gjithë fshatrat të cilët ishin për Romën dhe pastaj i la Romakët të fitojnë në një konflikt kalorësish. Ushtria e [[Hanibali]]t kishte 20.000 infanteristë (3/5 Libian, 2/5 Spanjollë) dhe rreth 6.000 kalorës me përvojë.
Në ditën e ftohtë të [[18 Dhjetori]]t kavaleria e [[Hanibali]]t e sulmoi kavalerinë Romake dhe u tërhoq prapë nga ana e vetë e lumit. Kavaleria Romake e ndjeku. Konsulli Sempronius e pa kavalerinë e tij në rrezik dhe i nisi ushtarët ende të lodhur nga gjumi për ti ndihmuar. [[Hanibali]] i la ushtarët e tij të lyhen me dhjamë dhe të ndezin zjarre. Vëllaun e tij [[Mago Barkas|Magon]] e stacionojë me 1.000 kalorës Galë dhe një numër të madh infanteristësh në mal të fshehur mirë, në anën e djathtë të tij.
Gjatë kësaj kohe ushtarët Romakë të uritur, të lodhur dhe të lagur e kaluan lumin e ftohtë (shumë ushtarë dhe kuaj gjetën vdekjen). Beteja u zhvillua menjëherë, [[Barkidët|Barkidi]] menjëherë i la kavaleristët dhe elefantët ti sulmojnë krahët e ushtrisë Romake. Të gjithë kalorësit Romakë u vranë dhe kalorësit [[Kartago|Kartagjenas]] nisën ti sulmojnë edhe këmbësorët. Këmbësorët e ditën që nëse do të tërhiqeshin në Lumin Trebia ata do të vdisnin, për këtë filluan të luftojnë me vendosmëri më të madhe. Por tash [[Hanibali]] i dha vëllaut të tij urdhrin për sulm në krahun e djathtë. Krahët dhe radhat ushtarake Romake me këtë sulm u shpërndanë dhe ushtrinë e kaploi panika. Por ushtarët më të zotë Romak arritën që të qajnë një vrimë në krahun e majtë dhe të ikin. 10.000 ushtarë Romak arritën të ikin në Placentia.
Rreshti 79:
== Beteja e Kanaesë ==
Beteja e Kanaesë u zhvillua më 2 Gusht 216 p.e.s në [[Apuli
▲Beteja e Kanaesë u zhvillua më 2 Gusht 216 p.e.s në [[Apuli|Apulia]] dhe ishte ndër betejat kryesore të Luftës së Dytë Punike. Ushtria e Kartagos nën komandën e [[Hanibali]]t, shkatërroi ushtrinë Romake të përbërë prej 16 Legjioneve dhe të udhëhequr nga [[Lucius Aemilius Paullus]] dhe [[Gaius Terrentius Varro]]. Për shkak të shkathtësive, dhe taktikës gjeniale
të [[Hanibali]]t, kjo betejë hyri në historinë botërore. Edhe në ditët e sotme vazhdohet të mësohet në Akademitë ushtarake, se si mbështillet një ushtri me shembullin e kësaj beteje. "Të pësosh një Kanae" i bie të pësosh një humbje shkatërruese.
Line 91 ⟶ 90:
Romakët kishin 80.000 infanteristë dhe 6.000 kavaleristë në dispozicion të tyre, kurse [[Hanibal]]i kishte 40.000 infanteristë (40% prej tyre ishin keltë) dhe 10.000 kavaleristë.
Formacioni i Romakëve: Romakët vendosën në mes të ushtrisë infanterinë, kurse kavalerinë si krahë të ushtrisë. Edhe pse ishin 40.000 infanteristë më shumë ushtria Romake ishte vetëm sa ushtria e [[Hanibalit]] e gjerë, sepse Roamkët i renditën më trash kolonat e ushtarëve.
Formacioni i Kartagjenasve: [[Hanibal]]i infanteristët më të dobët (Iberët e Keltët) i vendosi në midis, kurse infanteristët e fortë e me përvojë (ushtarët Afrikanë) i vendosi në krahë të ushtrisë pas kavalerisë.
[[figura:Cannae Horstmann.png|tumb|250px|right|Fazat e Betejës]]
| |||