Abraham Lincoln: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v →‎Familja dhe martesa: rregullim i sintaksës
v →‎Vrasja: përmirësime teksnike, replaced: jane → janë
Rreshti 71:
 
== Vrasja ==
John Wilkes Booth ishte një aktor i mirënjohur dhe një spiun Aleat nga Maryland; edhe pse ai kurrë nuk u bashkua me ushtrinë Aleate, ai kishte kontakte me sherbimet sekrete të Aleancës. Në 1864 Booth formuloi një plan (shumë të ngjashëm me atë të Thomas N. Conrad autorizuar me pare nga Konfederata)të rrëmbimit te Lincoln në shkëmbim për lirimin e të burgosurve Konfederatës.Treguar në stendat presidenciale të Teatrit Ford, nga e majta ne te djathte, janejanë Henry Rathbone, Clara Harris, Mary Todd Lincoln, Abraham Lincoln, dhe vrasësi i tij John Wilkes Booth. Pas marrjes pjese ne 11 prill 1865, ne nje fjalim ne te cilin Lincoln promoi te drejtat e zezakeve ne votime, Booth i zemëruar u be me i vendosur per vrasjen e Presidentit. Kur mesoi se Presidenti, Zonja e Pare, dhe kreu i Bashkimit të përgjithshem Ulysses S. Grant do të marrin pjesë te Teatri Ford, Booth formuloi nje plan bashke me konspiratoret per te vrare Zv/Presidentin Andrew Johnson, sekretarin e sheteve te bashkuara William H. Seward dhe General Grant. Pa truperojen e tij kryesore , Ward Hill Lamon, Lincoln u largua për të marrë pjesë te luajë ne Our American Cousin më 14 prill. Grant së bashku me gruan e tij zgjodhi në minutën e fundit për të udhëtuar në Filadelfia në vend që të marrë pjesë në lojë. Bodygardi i Lincoln, John Parker, la Teatrin Ford gjatë ndërprerjes për t'u bashkuar me karrocierin e Linkolnit për nje pije aty pranë Saloon Star. Presidenti i pambrojtur tani u ul në kutinë e tij shtetërore në ballkon. Duke marrë shkas, Booth u zvarrit nga prapa dhe në ora rreth 10:13, vuri shenjen në pjesën e pasme të kokës te Linkolnit dhe qëlloi në pikë-bosh varg, ku plagosi per vdekje Presidentin. majori Henry Rathbone ne cast e kapi Booth, por Booth e goditi ate dhe u arratis. Pas 10 ditesh ne arrati, Booth u gjurmua dhe u gjet ne nje ferme ne Virxhinja, rreth 48 km larg Washingtonit, Pas një luftë të shkurtër me trupat e Bashkimit, Booth u vra nga rrështëri Boston Corbett më 26 prill. Një kirurg i ushtrisë, Doktor Çarls Leale, ishte ulur afër në teatër dhe ndihmoi menjëherë Presidentin. Ai gjeti Presidentin që nuk po reagonte, mezi merrte frymë dhe pa puls te dallueshėm. Duke konstatuar se Presidentin ishte qëlluar në kokë, dhe jo me thikë në shpatull, si mendonin fillimisht, ai bëri një përpjekje për të pastruar mpiksjen e gjakut, pas së cilës Presidentin filloi të marrë frymë më natyrshëm. Pas qendrimit ne koma per 9 ore, Lincoln vdiq në 7:22 më 15 prill. Ministri Prezbiterian Phineas Densmore Gurley atëherë i pranishëm, iu kërkua për të ofruar një lutje, pas të cilës Sekretari i Luftës Stanton përshëndeti dhe i tha: "Tani ai i takon Epokave". Trupi i Lincoln i mbeshtjellur me flamur, u shoqërua pastaj në shi në Shtëpinë e Bardhë nga zyrtarët e Bashkimit pa kapele, ndërsa këmbanat e kishës ranë ne te gjithe qytetin. Zëvendës Presidenti Xhonson u betua si President në ora 10:00 ditën pas vrasjes. Per 3 jave, treni solli trupin e Presidentit ne te gjithe qytetet e Veriut i ndjekur nga qindra e mijra njerez, si dhe shumë njerëz të cilët u mblodhën në atribute joformale me bandat, dhe filluan te kendonin Himnin.
Ai është i pari president republikan në historinë e vendit. Emri i tij i bashkëngjitet Luftës për heqjen dhe shtypjen e skllavërisë. Abraham Linkolni ishte një avokat modest province, pa eksperiencë, që u bë më pas njëkohësisht politikan dhe shef ushtarak shumë i rëndësishëm në kohën kur Shtetet e Bashkuara kaluan krizën më të madhe të historisë së tyre. Zgjedhja e një republikani shkaktoi menjëherë krijimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës të formuar nga 11 shtete pro skllavërisë dhe pak kohë më pas, Luftën Civile. Pas disa sprapsjeve fillestare, ushtria amerikane, nën komandën e gjeneralit Ulysses S. Grant, merr vrull të madh. Linkolni realizoi Shpalljen duke emancipuar skllevërit dhe nënshkroi amendamentin e 13-të duke hequr skllavërinë. Në fjalimin e tij të emërimit, në fillim të mandatit të dytë, ai tregohet pajtues kundrejt Shteteve të ish-Konfederatës dhe lançon një program rikonstruksioni që nuk realizohet për shkak të vrasjes nga një ekstremist pro vendeve të bashkuara. Ai njihet si humanitar dhe një politikan me vizion të madh. Ai bëhet një legjendë dhe një hero i botës pas vdekjes. Abraham Linkolni, i cili rridhte nga një rajon i thjeshtë periferik, u bë një ndër presidentët më të mëdhenj të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Për të ruajtur Unionin gjatë Luftës Civile, ai bëri më shumë detyra se cilido president tjetër. Nëse nga nevoja ishte pothuajse një diktator, nga bindja e tij e zellshme ai qe gjithmonë një demokrat. Një politikan jashtë serie, ai bindi njerëzit me fjalë të arsyeshme dhe me zbulime të menduara me qëllim që ata ta konsideronin për aftësinë e tij të drejtimit. Ai kishte një ndikim të dukshëm në institucionet politike amerikane. Gjatë Luftës Civile amerikane, shqetësimi i tij kryesor ishte ruajtja e Unionit, nga i cili shtetet e konfederuara të jugut ishin ndarë për shkak të fitores elektorale. Në vitin 1863 ai njoftoi lirimin e skllevërve me Shpalljen e emancipimit. Ai u rizgjodh në krye të Shteteve të Bashkuara në vitin 1864 duke pasur si vizion një fitore të pjesë veriore, por u vra në fund të luftës.
== Thënie ==