[[Skeda:Amazon river basin.png|parapamje|300px|right|Ujëmbledhësi i Lumit AmazonAmazona]]
[[Skeda:Amazon 57.53278W 2.71207S.jpg|parapamje|right|300px|Rrjedha e AmazonitAmazonas nëpër Pyjet e pashkelura]]
'''AmazoniAmazona''' (Rio Amazonas) është lum në [[Amerika Jugore|Amerikën Jugore]] i cili ka ndërtuar sistemin më të madh ujor në [[bota|botë]]. AmazoniAmazona rrjedh nëpër [[Peruja|Peru]], [[Brazili|Brazil]] dhe pjesërisht si lum kufitar nëpër [[Kolumbia|Kolumbi]]. Burimi i AmazonitAmazonës gjindetgjendet në [[Andet|malet Ande]], prej nga lumi rrjedh në drejtim perendimortë perendimit. Amazoni iAmazona ka disa lumenj burimor, më së shpeshti merret si lum burimor [[Ukajali]], rrallë [[Mranon]]. AmazoniAmazona bashkbashkë me Ujakalin dhe lumin [[Apurimak]] ka gjatësi rreth 7100 km, ndërsa gjatësia e AmazonitAmazonës me Maronin arrinë rreth 6400 km. Në rrjedhjen e mesme, nga grykderdhja [[Javari]] e deri te grykderdhja Rio Negro, AmazoniAmazona bartëbart emrin [[Solimôes]]. Në këtë pjesë gjerësia e lumit arrinë edhe deri në 20 km, derisa në rrjedhën e poshtme edhe deri në 100 km. [[Prurja]] maksimale në grykëderdhje arrinë 300 000 m kub në second (prurja mesatare arrinë rreth 120 m³/s), përkatësisht sasia më e madhe e ujit se e të gjith lumejve të EvropksEvropës sëbashku.<ref>R.Çavolli, Gjeografia Regjiopnale e Amerikës, Austarlisë dhe Oqeanisë, ETMM , Prishtinë 1983</ref> Kjo sasi e madhe e ujit të ëmbël shkakton fenomenin se uji në [[Oqeani Atlantik|Oqeanin Atlantik]] edhe 400 km nga grykëderdhja edhe më tutje është i ëmbël. Lumin AmazonAmazona e zbuloi dhe e kaloi në vitin [[1541]] dhe e kaloi hulumtusi spanjol [[Fransisko de Orelana]] në vitin [[1542]].Zona e kullimit
== Rrjedhat ==
Rrjedhat kryesore nga ana e djatht e AmazonitAmazonës janjanë:
* Rio Juruá
Rreshti 13:
* Rio Tocantins
Rrjedhat kryesore nga ana e majtmajtë jan:janë:
* Rio Napo
Rreshti 22:
* AmazoniAmazona është lum i lundrueshëm 4300 km dhe është rruga e vetme komunikuese në këtë pjesë.
Qytet kryesore të cilë jan të vendosur buzë AmazonitAmazonës janjanë: