Koha e akullit: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v →‎top: përmirësime teknike, added orphan tag using AWB
Rreshti 5:
[[Skeda:Vostok_Petit_data.svg|parapamje|300x300px|Ndryshime në temperaturë, <span contenteditable="false">CO</span><sub contenteditable="false">2</sub>, dhe pluhuri nga bërthama e akullit Vostok gjatë 400,000 vjetëve të fundit.]]
'''Koha e akullit''' ose një '''epokë e akullit''' është një periudhë afat-gjate e uljes së temperaturës të sipërfaqes dhe atmosferës së [[Toka|Tokës]], duke rezultuar në praninë ose zgjerimin e fletëve kontinentale dhe polare akullit dhe [[akullnaja]]t alpine. Brenda një kohe të akullit afatgjate, impulset individuale të klimë të ftohtë quhen si "periudha akullnajore" (ose ndryshe "glaciale" ose "të ngrira"), dhe periudha e përhershme e ngrohtë quhet "interglaciale". [[Glaciologjia|Glaciologjikisht]], ''koha e akullit'' nënkupton praninë e gjerë të shtresave akullnajore në hemisferën veriore dhe në jugore.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aboTAQAAIAAJ|title=Ice ages: solving the mystery|publisher=Enslow Publishers|year=1979|isbn=978-0-89490-015-0|location=Short Hills NJ|author1=Imbrie, J.|author2=Imbrie, K.P}}</ref> Nga ky përkufizim, ne jemi në një periudhë interglaciale— ''[[Holocene]]''— e kohës së akullit e cila filloi 2.6 milion vjet më parë, në fillim të epokës ''[[Pleistocene]]'', për shkak se shtresat akullnajore të Groenlandës, Arktik, dhe Antarktiku ende ekzistojnë.<ref>{{Cite book|title=Future Weather: Carbon Dioxide, Climate and the Greenhouse Effect|publisher=Penguin|year=1982|isbn=0140224599|author=Gribbin, J.R.}}</ref>
 
==Origjina e teorisë së kohës së akullit==
 
Në vitin 1742 Pierre Martel (1706–1767), një inxhinier dhe gjeograf që jetonte në [[Gjeneva|Gjenevë]], vizitoi luginën e [[Chamonix]] në [[Alpet]] e [[Savoy]]-së.<ref>{{cite journal |author=Rémis, F.; Testus, L. |title=Mais comment s'écoule donc un glacier ? Aperçu historique |journal=C. R. Geoscience |language=French |volume=338 |issue= 5|pages=368–385 |year=2006 |doi=10.1016/j.crte.2006.02.004 |url=http://remy.omp.free.fr/FTP/histoire_de_la_glaciologie/ecoulement_glacier.pdf |format=PDF|bibcode = 2006CRGeo.338..368R |last2=Testut}} Note: p. 374</ref><ref>{{harvnb|Montgomery|2010}}</ref> Dy vite më vonë ai botoi një pasqyrë të udhëtimit të tij. Ai raportoi se banorët e kësaj lugine shpërndarjen e gurëve të çrregullt ja atribuojnë akullnajave, duke thënë se një herë ato kanë qenë të zgjeruara më larg.<ref>{{cite book |author=Martel, Pierre |chapter=Appendix: Martel, P. (1744) An account of the glacieres or ice alps in Savoy, in two letters, one from an English gentleman to his friend at Geneva ; the other from Pierre Martel , engineer, to the said English gentleman |editor=Mathews, C.E. |title=The annals of Mont Blanc |url=https://books.google.com/books?id=oestAAAAYAAJ&pg=PA327 |year=1898 |publisher=Unwin |location=London |page=327}} See {{harv|Montgomery|2010}} for a full bibliography</ref><ref>{{cite book |last=Krüger |first=Tobias |title=Discovering the Ice Ages. International Reception and Consequences for a Historical Understanding of Climate (German edition: Basel 2008) |location=Leiden |year=2013 |isbn=978-90-04-24169-5 |page=47 |ref=harv}}</ref> Më vonë shpjegime të ngjashme janë raportuar nga rajonet e tjera të Alpeve. Në vitin 1815, marangozi dhe gjuetari i [[Kamoshi|dhive të egra]], Jean-Pierre Perraudin (1767–1858) shpjegoi gurët e mëdhenj të çrregullt në Val de Bagnes në kantonin zviceran të Valaisit se ishin për shkak se akullnajat më parë shtriheshin më tej.<ref>{{harvnb|Krüger|2013|pp=78–83}}
</ref>
 
== Referencat ==