Dallime mes rishikimeve të "Kosova"

Interpretimin e parë të emrit ‘’Kosova’’, e ka bërë akademiku kroat Josip Rogliç, i cili thotë se: ‘’ e‘’e tërë terminologjia gjeomorfologjike dhe emrat gjeografikë të Gadishullit Ilir janë të gjuhës ilire’’, duke ardhur dhe në përfundim që, terminologjia e emrit gjeografikë ‘’Kosova’’, i takon gjuhës ilire.

Po ashtu interpretimin gjeografik të emrit e shpjegon dhe M. Carabregu, i cili thotë se, termi ‘’kas-a’’ përmban kuptimet e një kodre, mali apo shkëmbi. Variantet e shpeshta të emrit që ndër kohë paraqitën si, ‘’Kasova’’, ‘’Kasava’’ dhe ‘’Kosova’’ na japin ‘’ kas‘’kas-a’’ dhe ‘’va’’, që të dy terma gjeografikë. Në bazë të këtij termi gjeografik ‘’kas’’, janë gjithashtu edhe emrat: Cassel, Castel, Cashtel, Casteli etj. Ky term përdoret edhe për emër personal, fisnor dhe po ashtu si emër vendi, si: Kas-i, Kasaj, Canius, Kastrat, Kastriot, Kasendra, Kas, etj. Këtyre qëndrimeve, ju shtojmë disa shembuj që vërtetojnë këto të dhëna. Psh., Fisi “Kastrat” e ka djepin në Veri të Shqipërisë. Emri “Kastrat” në shqipen nuk është shumë i vjetër, ky emër vjen nga latinishtja ‘’Castrum’’. Qyteti mesjetar ‘’Kassa’’në Hungari, në gjuhen gjermane shqiptohet ‘’Kaschau’’ ndërsa në gjuhen latine ‘’Cassovia’’. Sipas dokumenteve dubrovnikase, familja aristokrate ‘’Kasica’’që‘’Kasica’’ që jetonte në Dubrovnik, ishte me prejardhje nga qyteti Novomonte (Novobërda), etj.<ref>http://pashtriku.beepworld.de/files/Histori/Histori_09/enver_rexha_historia_e_emrit_kosove_24.1.09.htm</ref>

Kosova vijoi të luajë rol të rëndësishëm në lëvizjen kombëtare shqiptare, sidomos gjatë Kryengritjes së Përgjithshme të vitit 1912, kur luftëtarët shqiptarë çliruan pothuajse tërë vilajetin e Kosovës dhe marshuan ngadhënjimtarë në kryeqytetin e atëhershëm, Shkupin. Në këto kushte, Porta e Lartë osmane u akordua të njihte autonominë e shqiptarëve pa e njohur Shqipërinë si entitet politik, por menjëherë u tërhoq nga vendimi i marrë.<ref name="Poroj">[http://www.poroj.ch/Poroj-Legjendar/modules/Pushtimishkupit/Pushtimishkupit.Poroj-legjendar-poroj-heroik-poro-krenar Poroj.ch, "Pushtimi i Shkupit dhe ngritja e flamurit të Pavarësisë më 12 gusht 1912,"] n. 09.07.2009</ref> Shpërthimi i Luftës Ballkanike dhe lojërat politike ua mohuan shqiptarëve përparësitë që u pritën nga fitorja e tyre ushtarake. Shtetet ballkanike, Serbia dhe Mali i Zi, pushtuan me ushtritë e tyre territorin e Kosovës, përkundër kundërshtimit të udhëheqësve shqiptarë dhe letrave në formë proteste dërguar Fuqive të Mëdha. Më 28 nëntor 1912, në Kuvendin Kombëtar të Vlorës që shpalli pavarësinë e Shqipërisë, delegatët e Kosovës votuan pro-pavarësisë duke e njohur Kosovën si pjesë së tërësisë tokësore shqiptare. Isa Boletini ishte pjesëtar i delegacionit shqiptar në Konferencën e Londrës, e cila nën presionin e madh të fuqive imperialiste—Rusisëimperialiste — Rusisë dhe Francës—vendosiFrancës — vendosi ta njohë pavarësinë e Shqipërisë me një territor vetëm sa një e treta e trojeve të banuara me shqiptarë. Territori i sotëm i Kosovës, i pushtuar nga Serbia dhe Mali i Zi, iu aneksua këtyre dy vendeve, të cilat ndoqën fushatë për shfarosjen e popullsisë shqiptare dhe kolonizimin e tokave të tyre.<ref name="Rrecaj">[http://law.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=7080&context=expresso Besfort Rrecaj, "The Right to Self-Determination and Statehood: The Case of Kosovo," ''bepress Legal Series'' (paper 1541, v. 2006)] n. 13.07.2009</ref>

Vdekja më [[1980]] e [[Josip Broz Tito]]s, kryetarit të përjetshëm të Jugosllavisë, ngjalli frikë mbi ekzistencën e federatës dhe politikës së “vëllazërim-bashkimit” në mes kombeve dhe kombësive. Orvatjet e vazhdueshme të Serbisë për ta shkatërruar edhe këtë arritje të shqiptarëve provokuan demostratat e vitit [[1981]], kur u kërkua shpallja e Kosovës republikë në kuadër të federatës jugosllave. Demostratat vazhduan përgjatë viteve ’80 dhe shumë veprimtarë shqiptarë u burgosën dhe të tjerë u detyruan ta lënë vendin. Gjatë viteve '80, Kosova u ndodh në të shumtën e kohës nën shtetrrethim. Më [[1982]], ndërkaq, u vranë nga shërbimet sekrete serbe në Gjermani tre udhëheqësit e Lëvizjes Popullore, vëllezërit Jusuf e Bardhosh Gërvalla dhe [[Kadri Zeka]].

Shkalla e [[Varfëria|varfërisë]] mbetet e rëndë—42rëndë — 42 % jetojnë në varfëri, ndërsa 15 % në varfëri të skajshme<ref name="Varfëria">[http://www.ks-gov.net/mpms/Lajmet/Mbahet-Konferenca---Politikat-Sociale-ne-Kosove-Pr.aspx Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, "Mbahet Konferenca 'Politikat Sociale në Kosovë-Pritjet, rezultate dhe ngecjet', në patronatin e MPMS-së," (15 qershor 2009)] n. 13.07.2009</ref>—dhe — dhe nevoja për programe të mirëqenies sociale sfidon qeverinë, e cila më 2006 ndau asistencë për 40.569 familje me gjithsej 174.131 anëtarë.{{cito}} 127.356 pensionistë filluan të përfitojnë nga pensione mujore në fundvitin 2006; në janar 2008 pensionet u rritën nga 40 euro në 75 për muaj, ndonëse fondet e pensioneve u vodhën nga Serbia gjatë luftës<ref name="Pensionet">[http://www.dw-world.de/popups/popup_printcontent/0,,2872472,00.html Ajete Beqiraj, "Kosovë: Pensionistët në vështirësi sociale," ''Deutsche Welle'' (6 nëntor 2007)] n. 13.07.2009</ref> dhe së fundi u tkurrën në skema të dështuara të kursimit.{{cito}} Në vitin 2007, Kosova ka filluar edhe me pensionet e posaçme për invalidët e luftës dhe familjet e dëshmorëve, fillimisht me 7.500 përfitues, numër ky që u rrit bashkë me sasinë e pensionit. Në Prishtinë ndodhet shtëpi e pleqve, ku më 2006 ishin të vendosur 106 individë (81 shqiptarë, 11 serb dhe 14 të tjerë). 136 vetë të tjerë (57 serb, 55 shqiptar dhe 24 të tjerë) ishin të vendosur në Institucionin e Shtimes për personat me kërkesa të veçanta.{{cito}} Vetëm gjatë vitit 2006, shteti mori nën kujdes 66 fëmijë të braktisur (39 vajza, 27 djem).{{cito}}

Mësimi fillor në Kosovë zhvillohet në pesë gjuhë—shqipegjuhë — shqipe, serbe, boshnjake, turke dhe kroate—dhekroate — dhe është i obligueshëm dhe falas në shkollat publike për të gjithë qytetarët. Së fundmi, qeveria e Kosovës ka shpaluar planet për ngritjen e shkollim të mesëm në nivel obligativ; sipas aftësive dhe suksesit të treguar, nxënësit ndjekin shkollimin e mesëm në gjimnaze e përgjithshme dhe të profilizuara ose shkolla profesionale. Reformimi i sistemit arsimor është prioritet qeveritar, megjithëse mungesa e fondeve, lehtësimeve teknologjike dhe e përgatitjes profesionale të mësimdhënësve, si dhe numri të madh të nxënësve për klasë, pengojnë arsimin efektiv në Kosovë.

Në vitin 1970, u hap në Kosovë [[Universiteti i Prishtinës]], që ngërtheu në vete të gjitha institucionet e arsimit të lartë, shkolla të lartë dhe fakultete të themeluara deri atëherë.<ref name="UP 1970"/> Në vitin 2005/2006 pati 980 mësimdhënës dhe 28.707 studentë të regjistruar. Ndërkaq, funksionimi i universiteteve private është lejuar nga qeveria pas një fusha për akreditim. I vetmi universitet privat është Universiteti Amerikan në Kosovë, ndërsa institucione tjera të arsimit të lartë privat përfshijnë kolegjet AAB-Riinvest, Iliria etj.

Kultura kosovare ngërthen në vete kulturën e kombit shqiptar, si trashëguese të kulturës vendëse ilire, të ndikuar më vonë kryesisht nga kultura [[Romakët|romake]] dhe [[Osmanët|osmane]] e më pak nga ajo [[sllave]]. Përcaktimi kulturor kosovar është perëndimor, mirëpo ruan në vete elemente konservatore [[Evropa|evropiane]] dhe disa veti të kulturës lindore, të përfituara nga shekujt e sundimit osman. Ndikimi i thellë vërehet sidomos nga e drejta dokesore e shqiptarëve, e përkufizuar nga katër parime—nderinparime — nderin vetjak, barazinë e vetëve, lirinë e veprimit në kuadër të ligjit, si dhe besën.<ref name="Mjeku3">[http://www.shqip1.net/241/getoar-mjeku-miti-feja-dhe-kombi.html Getoar Mjeku, "Miti, feja dhe kombi," ''Shqip1'' (26 shkurt 2009)] n. 14.07.2009</ref>

Në Kosovë veprojnë katër televizione me licensë për transmetim mbarëkombëtar, [[RTK|Radiotelevizioni Publik i Kosovës]], [[21|Radiotelevizioni 21]], [[Kohavision|KohaVision]] dhe [[Klan|Klan Kosova]]. Veç tyre, ka edhe një numër televizionesh vendore e kombëtare që transmetojnë përmes sistemeve kabllore.<!---->