Xhizja: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
vNo edit summary |
|||
Rreshti 1:
'''
==
Vjelja e kësaj takse nga popullsia e nënshtruar jo-myslimane, kur për ta bëhej fjalë për pjesëtarë të feve të librave (''[[ahl al-kitab]]''), d.m.th. [[Çifutët|çifutë]] dhe [[Të krishterët|të krishterë]], bazohet në [[Kurani|kuran]]:
Rreshti 8:
Në këtë varg të kuranit, i cili, sipas shkrimeve përputhëse me njëra-tjetrën të [[Ekzegjeza|ekzegjezës]] së kuranit ([[tafsir-i]]) (ndër to [[at-Tabari]], [[Ibn Kathir-i]], [[al-Zamahshari]] etj.) është krijuar në sfondin historik të fushatave të Muhamedit kundra [[Perandoria Bizantine|Perandorisë Bizantine]] dhe aleatëve të saj arabë në veri të [[Gadishulli Arabik|Gadishullit Arabik]] të vitit [[629]]<ref>Shih edhe: Theodor Nöldeke: ''Geschichte des Qorāns''. (Historia e kuranit). Vëll. 1. f. 223-224, Leipzig 1909</ref>, janë bazuar interpretimet juridike të literaturës ligjore të fundit të shekullit të 7-të dhe fillimit të shekullit të 8-të.<ref>''al-mausu'a al-fiqhiyya''. Vëll. 15. f. 149-207.</ref> Niveli i kësaj takse varej nga sasia e pronës së taksapaguesit duke qenë kështu jo taksë kolektive.<ref>Uri Rubin: ''Quran and Tafsīr''. The case of „ʿan yadin“. Në: Der Islam, Vëll. 70 (1993), f. 133-144</ref>
==
[[Fikh|Jurisprudenca islamike]] e trajton temën e ''
Ligjet më të vjetra mbi tatimin e jo-myslimanëve, të cilat e kanë origjinën në kohën e [[Umajjadët|umajjadëve]] dhe janë të lidhura me emra autorësh si [[al-Auzāʿī]], [[Abu Hanifa]], [[Malik ibn Anas-i]] dhe [[ash-Shafii]], janë trashëguar në veprën e [[at-Tabari]]-t „Teoritë kontroverse (të diskutueshme) të teologëve juridikë“.<ref>Joseph Schacht: ''Das Konstantinopeler Fragment des Kitāb Iḫtilāf al-Fuqahāʾ des Abū Ǧaʿfar Muḥammad ibn Ǧarīr aṭ-Ṭabarī.'' Brill, Leiden 1933. f. 199-241</ref>
Të detyruar për pagimin e kësaj takse ishin meshkujt e rritur, të shëndoshë psiqikisht dhe fizikisht. Gratë, fëmijët dhe lypësit si dhe murgjit e manastireve të varfër ishin të liruar nga ''
== Format e tatimeve për jo-myslimanët ==
Se ç'rëndësi të madhe ka pasur kjo formë tatimi për sistemin shtetëror islamik dhe për ''[[fikh]]''-in e tregojnë analizat e hollësishme të juristit Ibn Kayyim al-Xhauzija (1292-1350) në librin e tij të rëndësishëm me titullin ''أحكام أهل الذمة = ahkam ahl al-dhimma = Aḥkām ahl al-ḏimma = detyrime ligjore për të mbrojturit'', ku ai e përshkruan në mënyrë përmbledhëse çështjen e ''
Format e tatimit kanë qenë të ndryshme: a) taksa në rajonet e nënshtruara me anë të kontratës së paqes (''sulh'') si psh. kontrata e [[Muhamedi]]t me të krishterët e [[Naxhrani]]t përgjatë udhës në shkretëtirë ndërmjet [[
== Legjitimiteti i tatimit ==
Legjitimiteti i vjeljes së këtyre taksave është diskutuar hollësisht dhe në mënyrë kontroverse ''(polemike)'' nga teologët juridikë islamikë. Mendimet e tyre përputhen në atë se legjitimiteti i taksës për frymë bazohet si në kuran (në suren 9, vargu 29 të përmendur më lart) ashtu edhe në [[sunna]]-n e Muhamedit dhe udhëzimet e tij. Teologët juridikë (si psh. ash-Shafii) kanë qenë të mendimit se forma e kësaj takse është një simbol i përulësisë së atyre që nuk e pranojnë doktrinën e fesë islame: ''„...deri sa të paguajnë me dorën e vet tribut pa bërë fjalë!“'' <ref>''al-mausuʿa al-fiqhiyya'', Vëll. 15. f. 158 duke u bazuar tek ekzegjeza e ash-Shafii-t dhe tek burime të tjera klasike. Në lidhje me komentimin e këtij vargu të kuranit shih: Meir J. Kister'': „'An yadin“ (Qur'ān, IX/29)''. Në: Arabica 11 (1964), f. 272-278. Ose edhe në: Rudi Paret: ''Der Koran''. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1975. f. 295-303</ref>
Juristët e mëvonshëm e shihnin vjeljen e ''
==
Sistemi i ''
== Shih edhe ==
* [[Ekspansioni islamik]]
== Referencat ==▼
<references />▼
== Literaturë ==
Line 39 ⟶ 36:
* The Encyclopaedia of Islam. Vëll. 2. f. 559. Brill, Leiden
* ''Al-mausu'a al-fiqhiyya'' (Enciklopedi e të drejtës islamike). Botuar nga ministria për vakf dhe çështjet e fesë. Vëll. 15. Kuwait 2002
▲== Referencat ==
▲<references />
[[Kategoria:Feja islame]]
|