Filipi II i Maqedonisë: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
→‎Jeta: Fixed typo, Fixed grammar
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular
Rreshti 23:
 
== Jeta ==
Filipi lindi në Pelle kryeqytetin e Maqedonisë. Ai ishte djali i Amyntasit III dhe Euridikes. Në rininë e tij ai u çua në Tebe si peng sepse u çua nga i dashuri i nënës së tij, Ptolemeu Aloros, për të siguruar aleancën ndërmjet tij dhe Tebesë. Kjo periudhe zgjati 3 vjet (368-365 para Krishtit). Gjatë kohës që ndenjendenji atje ai morri nja edukim ushtarak dhe diplomatik nga Epaminonda. Në 364 para Krishtit ai u rikthye në Maqedoni. Vdekja e vëllezërve të vet Aleksandërit II dhe Perdikas III i kishte hapur rruge për në fron të cilin e morri në 359 para Krishtit.
 
Aftësitë ushtarake te cilat i zotëronte Filipi i sollën atij shumeshumë suksese në fillim. Megjithatë atij i duhej te rregullonte një situatesituatë e cila ishte përkeqësuanpërkeqësuar jashtë mase prej disfatës kundër IlireveIlirëve ku kishte gjetur vdekjen edhe Perdika III. Paionasit dhe Thraket kishin pushtuar lindjen e vendit ndërsa Athinasit kërcënonin në jug. Duke përdorur diplomacinë si arriti tit'i largonte Paionasit dhe Thraket mame aneanë te shumave premtuese që do tu japtejepte. Pas kësaj arriti ta shkatërronte ushtrinë athinase prej 3000 hopliteve (359 P.K). TashmeTashmë i lirelirë prej kundërshtareve ai u përpoq te forconte pozitat e tij në vend dhe sidomos ushtrinë. Risia e tij me e rëndësishme ishte te përdorte këmbësorinë te armatosur me sarissa, një shtize jashtëzakonisht e gjategjatë me te cilën u formua "Falanga Maqedonase".
 
Filipi ishte martuar me Audatën stërmbesestërmbesë e mbretit Ilir te Dardanisë, Bardhyl. Megjithatë kjo nuk e pengoi te marshonte kundrejt IlireveIlirëve në (358) dhe ti dërrmonte në një betejebetejë te egër ku vdiqën 7000 ilire (357). Me ketëkëtë ai vendosi autoritetin e tij në Liqenin e Ohrit dhe në favor te EpiroteveEpirotëve.
 
Ai përdori edhe luftesnluftën sociale si një mundësi për zgjerim. BeriBëri një marrëveshje me Athinasit e cila nuk kishte mundur dot te pushtonte Amfiolisin, që komandonte minierat e arit në malin Pangaion. Ai do ta mposhte ketë qytet dhe do te ia jepte Athinasve në këmbim te qytetit Pydnas te cilin Maqedonasit e kishin humbur në 363. Megjithatë pasi pushtoi Amfiolisin ai i mbajti te dy qytetet. Pasi Athina i shpalli lufte ai lidhi aleance me "Lidhjen Kalkidiane te Olnysit". Me pas pushtoi Potidaean dhe kësaj radhe duke e mbajtur fjalën dhe ia dha Lidhjes (356) një vit përpara se te martohej me princeshën Epirote Olimpia, e cila ishte e bija e mbretit te Molosëve.
 
Në 356 p.k Filipi pushtoi edhe Creniden te cilës ia ndryshoi emrin në Filipi : atje themeloi një garnizon te fuqishëm i cili do te kontrollonte minierat e saj , te cilat i dhanë shume ar me ane te te cilave financoi fushatat ushtarake. Në te njëjtën kohe gjenerali i tij Parmenioni kishte mundur Iliret përsëri. Gjithashtu në 356 p.k lindi djali i tij Aleksandri dhe Filipi kishte fituar në gare me kuaj në lojërat Olimpike. Në 355-354 p.k ai rrethoi Methonen qytetin e fundit që kontrollonte Athina në gjirin Thermaik. Gjate rrethimit Filipi humbi një sy. Megjithë ardhjen e dy flotave Athinase qyteti ra në 354 p.k. Filipi gjithashtu sulmoi edhe dy qytete Thrake te vendosura në bregdet : Abdera dhe Maronea (354-353).