Kongresi i Manastirit: Dallime mes rishikimesh

[[Skeda:Vendimi i komisionit për alfabetin në mansitr.jpg|thumb|300px||Vendimi për alfabetin e gjuhës shqipe]]

'''Kongresi i Manastirit''' (apo '''Kongresi i Alfabetit''') është tubimi i dijetareve shqiptarë më [[14 nëntor]] - [[22 nëntor]] [[1908]] në [[Manastiri_(Qyteti)|Manastir]], për përcaktimin e [[alfabeti]]t të [[Gjuha Shqipe|gjuhës shqipe]]. Gjatë rrugës së zhvillimit historik të letërsisë shqipe ishin hartuar disa alfabete të ndryshme. Njëri nga më të fundit ishte ai i krijuar në Stamboll dhe quhej [[Alfabeti i Stambollit]]. Mendimi zotërues ishte se shkronjat jolatine nuk ishin të përshtatshme për mbarësinë e shqipes dhe bashkimit gjuhësor kombëtar. Për këtë arsye, shoqëria më aktive dhe e mirënjohur "Bashkimi" në Manastir, thirri Kongresin e Parë të Përgjithshëm për diskutimin e një alfabeti të njësuar. Një alfabet i njësuar do të ishte fillimi i letërsisë mbarë shqiptare. Prandaj më [[14 nëntor]] [[1908]] në Manastir u mblodh Kongresi i Manastirit ose ''Kongresi i Alfabetit''.

E njohur për aktivitetin patriotik Shoqëria "Bashkimi", morri pjesë në Kongresin e Manastirit, me atë At Gjergj Fishtaën dhe Luigj Gurakuqi. Fishta luajti një rol të veçantë dhe arriti të zgjidhej kryetar i komisionit të hartimit të alfabetit të shqipes. Delegatët e ngarkuan me një detyrë të tillë për erudicionin e thellë, kulturën e gjerë, forcën e fjalës, mendjen e mprehtë dhe logjikën e fortë. Poeti ynë tashmë kishte bërë emër jo vetëm në Veri, por edhe në Jug. Edhe sistemi shkrimor i kësaj shoqërie pati ndikim te zgjidhja përfundimtare e alfabetit që u miratua në Kongresin e Manastirit. Kështu, alfabeti i sotëm u udhëhoq nga parimi i zbatuar në alfabetin e shoqërisë "Bashkimi", i përfaqësuar nga At Gjergj Fishta, në përdorimin e dyshkronjëshave, që patjetër ka luajtur rol vendimtar.

Shoqëria "Bashkimi" me punën dhe botimet që kreu, i dha një nxitje lëvrimit të gjuhës shqipe dhe zhvillimit të letërsisë dhe tekstologjisë shqiptare.

 

[[Kategoria:Historia shqiptare]]