Lima: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
v removed Category:Qytete using HotCat |
v - stampa coords (duplicate), hoqa: {{Coord|-12.043333|-77.028333|display=title}} duke përdorur AWB |
||
Rreshti 1:
{{Ky artikull|Ky artikull merret me qytetin '''Lima''' për artikujt me shprehje të ngjajshme shiko [[Lima (kthjellim)]]}}
{{Qytet (Peruja)
Line 38 ⟶ 37:
== Gjeografia ==
Zona urbane e Limës mbulon rreth 800
=== Klima ===
[[Klima]] e Limës është e butë mesatare, pavarësisht të qenit i lokalizuar në tropik dhe në një shkretëtire. Lima ka një klimë subtropikale dhe shkretinore. Mikroklimat gjithashtu e bëjnë atmosferën shumë të lagësht gjatë gjithë vitit. Pavarësisht një klimë shkretinore, temperaturat sillen nga mesatare në të ngrohta. Ajo nuk është e ftohtë as e nxehtë, e cila është shumë e pazakonte për një klimë shkretinore. Temperaturat mesatare ditore në dimër luhaten nga 12 grade celsius në 20 grade celsius.<ref>{{cite web|title=Average Weather For Callao/Lima, Peru|url=http://weatherspark.com/averages/33636/Callao-Lima-Peru|website=WeatherSpark|accessdate=29 December 2014}}</ref> Ditët dimërore vijnë të shoqëruara nga qielli i mbushur më re, mjegull dhe brymë. Në verë, temperatura maksimale ditore është rreth 29 grade celsius me një temperature ditore minimale rreth 19 grade celsius. Gjatë ngjarjes El Ninjo, klima e Limës merr ndryshime serioze, temperatura e ujit përgjatë bregdetit e cila zakonisht luhatet rreth 17-19 grade celsius behet më shumë e ngrohtë (si në 1998 kur temperatura e ujit arriti 26 grade celsius e cila shkaktoi rritjen e temperaturave të larta dhe të ultë me disa grade. Siç ishte rasti kur lima arriti rekordin më të lartë në gjithë kohërat me 34 °C.
| url = http://www.bbc.co.uk/weather/3936456
| title = BBC Weather – Lima
| publisher = BBC
| accessdate = 15 May 2012}}</ref>
== Kultura ==
Line 57 ⟶ 56:
== Demografia ==
Me një popullsi vendase prej 8.852.000, dhe 9.752.000 për zonën metropolitane dhe një dendësi të popullsisë prej 3.300 banorësh për kilometër katror, Lima radhitet si qyteti i 30-të më i populluar në botë.<ref>United Nations Department of Economic and Social Affairs, [http://esa.un.org/unpd/wup/wallcharts/WUP_2014%20Urban%20Agglomerations%20Wallchart.pdf ''Urban Agglomerations 2014'']. – note, per the source, "Urban agglomerations included in the chart are those of 1 million inhabitants or more in 2007. An agglomeration contains the population within the contours of contiguous territory inhabited at urban levels of residential density without regard to administrative boundaries."</ref> Popullsia e tij paraqet një përzierje komplekse të gupeve racore dhe etnike. Tradicionalisht, metisët e përzierjes amerindiane dhe evropiane (shumica spanjollë dhe italianë) janë grupi etnik më i madh. Peruanët europianë ose, siç quhen ndryshe peruanët e bardhë janë grupi i dytë më i madh. Shumë prej tyre janë kryesisht me prejardhje Spanjolle, Italiane dhe Gjermane, shumë të tjerë me prejardhje Franceze, Angleze ose Kroate dhe të tjerë evropiano lindore. Pakicat në Lima përfshijnë Amerindianët (kryesisht Aymara dhe Quechua) dhe Afro-peruanët, paraardhësit Afrikanë të të cilëve u sollën në rajon si skllevër. Në Lima ka edhe shumë hebrenj me prejardhje Evropiane dhe shumë nga Lindja e Mesme. Aziatikët përbëjnë një numër të madh të popullsisë metropolitane, sidomos e me prejardhje Kineze (kantoneze) dhe Japoneze, paraardhësit e të cilëve erdhën kryesisht në shekujt e 19-të dhe 20-të. Lima ka komunitetin më të madh kinez në [[Amerika Latine|Amerikën Latine]].
Vendbanimi i parë në znën ku është Lima përbehej nga vetëm 117 blloqe shtëpish. Në 1562 u ndërtua një distrikt tjetër në anën tjetër të lumit Rimak dhe në 1610 u ndërtua ura e pare e gurtë. Lima kishte, në këtë kohë një popullsi prej rreth 26.000 banorë, e përbëre nga 42 % të zinj(shumica sllave)dhe 38 % të bardhë. Në 1861, numri i banorëve i kalonte 100.000, dhe nga 1927 sasi u dyfishua. Gjatë fillimit të shekullit të 18-të mijëra emigrantë erdhën në qytet, një numër i konsiderueshme francezësh, italianësh dhe gjermanësh, shumë prej tyre u përshtatën me shoqërinë peruane. Ata u organizuan në klube pune, dhe ata ndërtuan shkollat e tyre; për shembull, shkollën amerikano-peruane e cila ndodhet në Miraflores, Aleanca franceze(aleanca franceze e Limës)liceu i famshëm franco-peruan dhe spitali Maison de sante, shkolla britaniko-peruane në Monteeriko, dhe gjithashtu disa shkolla gjermano- peruane. Ata gjithashtu influencuan në kuzhinën peruane, italianët në veçanti përdoren një influence të fortë në zonat e Mirafloresit dhe san isidros me restorantet e tyre, të quajtur trattorias. Një numër i madh emigrantesh Kineze, dhe një numër më i vogël Japonezesh erdhën në Limë dhe u stabilizuan në lagjen Barrios Altos afër qytetit të poshtëm të Limës.
Line 64 ⟶ 63:
{{commons|Lima}}
[[Kategoria:Kryeqytete të botës]]
[[Kategoria:Kryeqytete në Amerikën e Jugut]]
|