Macja: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
AT44 (diskuto | kontribute) v added Category:Mace shtëpiake using HotCat |
përmirësime teknike, zëvendësova: Maj → maj, Tetor → tetor (4) duke përdorur AWB |
||
Rreshti 2:
<div style="margin-left: 50px">''Ky artikull merret me '''macen shtëpiake'''; për familjen e maceve shiko: [[Macet]].''</div>
{{Taxobox
| name = Macja<ref name=msw3>{{MSW3 Wozencraft|accessdate = 22
| status =
| image = Domestic cat cropped.jpg
Rreshti 14:
| species = '''''F. catus'''''
| binomial = ''Felis catus''
| binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)<ref name="Linaeus1758">{{cite book |last=Linnaeus |first=Carolus |authorlink=Carl Linnaeus |title=Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis |publisher=Holmiae (Laurentii Salvii) |year=1766 |page=62 |url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k99004c/f62.chemindefer |accessdate=2008-04-02 |language={{La}} |volume=1 |edition = 12th edition |origyear = 1758|accessdate = 22
| synonyms = <small>''Felis catus domestica''<ref>{{cite web
| url = http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=727487
| title = ITIS Standard Report Page: Felis catus domestica
| author = [[Integrated Taxonomic Information System|ITIS]]|accessdate = 22
}}
'''Macja''' është [[kafshë]] shtëpiake, prej familjes së kafëshëve [[gjitare]]. Mashkulli i macës shtëpiake është maçoku.
Rreshti 29:
Shkencëtarët besojnë se macet e egra u afruan me njerëzit pasi ato luftonin minjtë që hanin drithërat.
Deri tani besohej se egjiptianët e lashtë ishin të parët që zbutën si kafshë shtëpiake macet, kjo rreth 4 mijë vjet më parë.<ref
Ka shume lloje të maceve nëpër botë. Macja ushqehet me mish dhe sidomos kafshët që pëlqen më shumë për të ngrënë janë brejtësit dhe zogjtë. Macja ka putra shumë të mira dhe të përshtatshme për trupin e saj si dhe ato e ndihmojnë për të ecur dhe mos të dëmtohen në vrapimin e saj të shpejtë nga thumba ose gurë që takon në sipërfaqen e tokës sepse janë lëkura më e fortë në trupin e saj. Macja ka një vrap shumë të shpejtë që e ndihmon me gjuetinë kur kap kafshë të shkathta e të vogla. Sytë e saj janë me fosfor dhe kjo gjë dallohet sidomos natën nën dritën e hënës. Sytë e maces janë perfekt edhe natën sepse macja ka shumë shqisa, shumë më të zhvilluara se të njeriut si pasojë e gjuetisë, si për shembull dëgjimin, nuhatjen etj..
Rreshti 48:
=== Hunda ===
Macet janë shumë territoriale dhe nuhatja luan një rol të madh në komunikimin e tyre. Hunda ndihmon macet për të identifikuar territore, macet e tjera, për të gjetur ushqim, etj. [[Skeda:Detalhe nariz Osk.jpg|thumb|100px|Hunda e maces]]Nuhatja e maces besohet të jetë rreth katërmbëdhjetë herë më e fortë se ajo e njerëzve.
=== Këmbët ===
Macet, ashtu si qentë, ecin direkt në gishtat e tyre. Macet janë në gjendje të ecin shumë të saktë. Ashtu si të gjithë felinet, ato e vendosin putrën e pasme direkt në gjurmën e putrës së përparme. Dy këmbët e mbrapme lejojnë që macet të kërcejnë në distanca relativisht të mëdha.
Ndryshe nga shumica e gjitarëve, kur macet ecin, ato lëvizin dy këmbët në një anë të trupit para këmbëve në anën tjetër. Këtë veti e kanë devetë dhe gjirafat. Kur shpejtësia e ecjes shtohet mace do ta ndryshojë ecjen në "diagonale", të ngjashme me atë të shumicës së gjitarëve të tjerë. Pra këmba e përparme e njerës anë lëviz në të njëjtën kohë me këmbën e pasme të anës së kundërt.
<!--
Rreshti 65:
Një mace mesatare peshon midis 2,5 dhe 4,5 kilogram dhe matjen e 46-51 cm, pa bisht, 20-25 cm e gjatë. Rekord e peshës dhe madhësisë Himmy është në pronësi të një mace neutered Australiane në vdekjen e tij në vitin 1986, peshonte 21,3 kilogram në 96,5 cm në gjatësi totale dhe një bluzë perimetër prej 84 cm.
=== Sistemi i tretjes ===
Line 149 ⟶ 148:
Duhet të theksohet se këto faza e gjumit REM janë shumë të rëndësishme tek macja: ai e lejon atë të mbajë një ekuilibër në mendje (që ai ëndrrat e gjuetisë, atë që ai e bëri gjatë kohës kur ai është i zgjuar) . Këtë herë gjumit REM mund të shikoni ushqimin këste rritur gjatë ditës. Gjatë këtij gjumi REM ka të ngjarë që cat kap gjahun imagjinar që ajo mund të jetë e vërejtur në disa individëve të disa lëvizjeve gjymtyrë që ndjell pozitat e gjuetisë. Kur macja hyn në një fazë të gjumit REM, encephalogram përcaktimit të saj është e ngjashme me zgjimin pavarësisht nga një humbje totale të vetëdijes: sistemin nervor ndoshta punon për të pavlefshëm ose për të zgjedhur dhe dyqan ngjarjet ditë, do të shkaktoj kujtimet e perceptimet e kaluara, prandaj hipotezat se gjumit REM është një dëshmi për aktivitet ëndërr
Në veshje e tyre, ata gëlltitje [[flokë]] shumë të vdekur grumbullohen në stomak formimin e hairballs quajtur trichobezoars. Kjo prish [[zorrëve]] lëvizjeve të tyre dhe ata janë të detyruar që të derdh mbrapa për të shmangur pengesat e zorrëve.
"Allotoilettage (Veprimi mposht njëri-tjetrin) është e rezervuar për macet që dinë dhe vlerësojmë. Ata e bëj veten të ndarë erë e tyre dhe vendosen në një tjetër ferromone qetësues . Kur ata marrin edhe së bashku, macet rritur gjumë të lumtur së bashku, kundër njëri-tjetrit sikur të ishin kotele. Një mënyrë për të marrë ngrohtësi të ndërsjelltë dhe sigurisë. Fjetur bashkë, macet edhe këmbimit erë e tyre.
== Gjuetia ==
Line 178 ⟶ 175:
Femër bëhet seksualisht të pjekur në estrus parë (i quajtur zakonisht "ngrohje") ndodh mesatarisht në mes shtatë dhe dhjetë muaj . Nga të nxehtit e parë, e cila zgjat nga një deri në pesë ditë, macja është e aftë për të riprodhuar. Ajo pastaj përjetuar shumë periudha të ngrohjes, e vendosur zakonisht në mes pranverë dhe në vjeshtë. Është e mundur që një mace është pllenuar përsëri dy javë pas lindjes.
=== Çiftëzimi ===
Line 203 ⟶ 199:
== Lidhje të jashtme ==
<references />
{{bio-cung}}▼
[[Kategoria:Gjitarë]]
[[Kategoria:Mace të vogla]]
[[Kategoria:Mace shtëpiake]]
▲{{bio-cung}}
| |||