Vladimir Lenini: Dallime mes rishikimesh

'''Vladimir Iliç Uljanov - Lenini''' ([[Rusishtja|rusisht]]: Влади́мир Ильи́ч Ле́нин ; [[10 prill]] [[1870]] Simbiski - [[21 janar]] [[1924]] Gorki, [[Moskë]]) ishte një revolucionar rus, politikan komunist, pjesëmarrës dhe lider në [[Revolucioni i tetorit|Revolucionin e Tetorittetorit]], udhëheqësi i parë i [[Republikës Sovjetike Socialiste Ruse]] dhe që nga viti 1922 lideri i parë i [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimit Sovjetik]]. Më [[1999]] ai u emërua nga revista ''[[TIME Magazine]]'' si një prej 100 njerëzve më me ndikim të [[Shekulli XX|shekullit XX]]. Kontributet e tija në teorinë [[Marksiste]] përgjithësohen si [[Leninizëm]].

Lindur në Simbirsk (nga 1924, [[Uljanovsk]]), pranë [[Vollga|Vollgës]] në [[Mbretëria Ruse|Mbretërinë Ruse]]. Lenini ishte i biri i [[Ilja Nikolaevic Uljanov]] dhe [[Maria Aleksandrovna Uljanova]]. Babai i tij ishte një aristokrat i ri që kishte depërtuar në shtresat e larta si inspektor shkolle. Familja e tij ishte një përzierje etnike, paraardhësit e tyre ishin : rus, [[mordovian]], [[kalmyk]], hebre, [[gjermanë të Vollgës]] dhe suedezë, dhe sipas biografit Dimitri Volkogonov prejardhja e familjes së tij mund të jetë e përzier edhe me etni tjera. Lenini që i pagëzuar në [[Kisha Ortodokse Ruse|Kishën Ortodokse Ruse]].

Në vitin [[1886]], babai i Leninit, vdiq nga një sëmundje (''[[hemorragji cerebrale]]''), dhe në maj të vitit [[1887]], kur Lenini ishte 17 vjeçar, vëllai i tij i madh Aleksandëri, u arrestua dhe u ekzekutua me varje për pjesëmarrje në një atentat me bombë që kërcënoi jetën e [[Car Aleksandri III]]. Motra e tij [[Ana]] e cila ishte me Aleksandrin gjate arrestimit, u dëbua drejt pronës së familjes së saj në fshatin Kokushkino, rreth 40  km larg [[Kazani]]t.

Kjo ngjarje radikalizoi Leninin, dhe biografët e tij zyrtar sovjetik e përshkruan këtë si shkak për vazhdimin e veprimtarisë revolucionare. Nuk është për tu përjashtuar mundësia që ndoshta nga kjo trazirë emocionale ndodhi që në të njëjtin vit ai të shihte vetën të regjistruar në [[Universitetin Shtetëror në Kazan]]. Një pikturë e famshme e [[Pjeter Beluzov]]it, ''Ne do të ndjekim një rruge tjetër'' e riprodhuar në miliona libra sovjetik, e përshkruan Leninin e ri dhe të ëmën e tij të hidhëruar. Shprehja '''''Ne do të ndjekim një rruge tjetër''''' i referohet zgjedhjes që Lenini i bëri [[Marksizmi]]t për të përkrahur revolucionin popullor, në vend të metodave anarkiste ose atyre individualiste.

Pas ngrijës së kureshtjes për Marksizëm, ai u përfshi në protesta studentore dhe më pas edhe u arrestua. Ai u përjashtua dhe nga Universiteti i Kazanit, për shkak të ideve të tija politike. Ai vazhdoi të studionte si autodidakt të cilat shkaktuan mishërimin e tij me pikëpamjet e paraqituar në veprën [[Kapitali]] të [[Karl Marksi]]t.

Lenini vazhdoi të udhëtonte nëpër Evropë dhe të merrte pjesë në shumë takime dhe aktivitete të socialistëve, duke përfshirë këtu dhe ''Konferencën e Partisë së Pragë'' më 1912. Kur Inesa Armand la Rusinë për të shkuar në Paris, ajo u takua me Leninin dhe bolshevikët tjerë që jetonin në mërgim dhe besohet që ajo të këtë qenë e dashura e Leninit gjate kësaj kohë. Si shkrimtar Neil Harding thekson se, ''megjithëse është bërë shumë sa i përket kësaj lidhje, prapëseprapë janë për tu përbuzur “materialet e dobëta te dëshmive... në akoma nuk kemi asnjë dëshmi që vërteton se ata të kenë qenë seksualisht te lidhur“''.

Kur nisi lufta e parë botërore më 1914 dhe kur shumë parti social-demokrate evropiane (në atë kohë të vetëshpallura si marksiste) përkrahën shtetet e tyre me ndihma lufte, e tronditen Leninin i cili nguronte të besonte së social-demokratët gjermanë kishin votuar për ndihma lufte. Kjo bëri që ai të shkëputej nga ''[[Internacionalja e Dytë]]'', e cila ishte formuar nga këto parti. Lenini (përkundrejt luftës në bindjen e tij që qytetarët dhe punëtorët po bënin një beteje të borgjezisë për ta) miratoi pozicionin të cilin ai e përshkroi si një “Lufte Imperialiste” një detyrë që duhej të kthehej në një lufte civile nëpërmjet klasave. Sapo mbaroi lufta, Lenini u mbajt nën arrest për një kohë të shkurtër nga autoritetet austriake në qytetin Poronin, ku ai qëndronte gjate asaj kohë.

Më 5 shtator 1914, Lenini levizi për në Zvicër ku qëndroi fillimisht në Bernë dhe më pas në Cyrih. Më 1915, ai morri pjesë në ''Konferencën kundër luftës të Cimervaldit'' e mbajtur në Zvicër në qytetin me po të njëjtin emër. Lenini ishte lideri kryesor i minorancës ''Cimervaldi i Majtëmajtë'' e cila nuk pati sukses përkundrejt maxhorances pacifiste që konferenca duhej të pranonte pozicionin e Leninit për të konvertuar luftën imperialiste në një luftë klasash.

Lenini dhe ''Cimervaldi i Majtëmajtë'' u ballafaquan me po të nijëtin vendim në ''konferencën kundër luftës'' të radhës e cila u mbajtur po ashtu në Zvicër në qytetin Keintal (24-30 prill 1916), por që në fund e vendosur për një manifest kompromisi.

Pas Revolucionit të Shkurtitshkurtit 1917 në Rusi dhe abdikimit të Car Nikolla II, Lenini u bind se duhej të kthehej në Rusi sa më shpejt të ishte e mundur, por kjo ishte problematike pasi ai ishte i izoluar në një zonë neutrale të Zvicrës si pasoje e shkatërrimit që Lufta e Parë Botërore beri midis shteteve fqinje. Fritz Platen, një komunist zviceran beri të mundur negociatat me qeverinë gjermane që Lenini me njerëzit e tij të udhëtonin nëpërmjet Gjermanisë më të ashtuquajturin “treni i mbyllur”. Qeveria gjermane shpresoi qartësisht se rikthimi i Leninit nuk do të krijonte shqetësime në Rusinë që do të ndihmonte për të sjelle fundin e luftës në kampin lindor e për të lejuar më tej Gjermaninë që të përqendrohej për tu prishur planet aleateve perëndimor. Në [[16 Prillprill]] [[1917]], Lenini mbërriti me tren në një pritje të trazuar e të zhurmshme në Stacionin Finlandez në Petrograd. Ai menjëherë morri një rol udhëheqës përbrenda lëvizjes bolshevike duke publikuar Tezat e Prillitprillit ku thirrej për një opozite pa kompromise kundrejt qeverise provizore. Fillimisht, Lenini izoloi partinë e tij nëpërmjet një animi nga e majta.

Gjithsesi, kjo qëndrese mos-kompromisese beri të qartë se Bolsheviket do të bëheshin shtëpia e dukshme për të gjithë ata që ishin zhgënjyer me qeverinë e mëparshme dhe se me “luksin e opozitës” Bolsheviket skanë pse të marrin përgjegjësinë për ndonjë police të implementuar nga qeveria.

Nderkohë, Aleksander Kerenski, Grigori Aleksinski dhe oponente të tjere të Bolshevikeve akuzuan ata dhe Leninin në veçanti si agjente të paguar të Gjermanisë. Si përgjigje Leon Trotski, një lideri ri i spikatur i Bolshevikeve, beri një fjalim mbrojtës në [[17 Qershorqershor]] duke thënë :

Pas trazirave të ditëve të Qershoritqershorit, kur punëtoret dhe ushtaret në kryeqytet u përplasen me trupat qeveritare, Leninit iu desh të arratisej në Finlandë për siguri, të shmangte arrestimin. Bolsheviket nuk ia dolën dot me kryengritjen.

''Koha nuk ishte ende e përshtatshëm për revolucionin'', tha Lenini : ''punëtoret e qytetit qenë të gatshëm, por Bolsheviket akoma kanë nevoje për përkrahjen e qytetareve''. Gjatë kohës së tij të shkurtër në Finlandë, Lenini përfundoi librin e tij “''Shteti dhe Revolucioni''”, i cili bënte thirrje për një formë të re qeverisjeje të bazuar tek këshilli i punëtoreve, ose sovjetiket, të zgjedhur dhe të revokueshëm në çdo moment prej punëtoreve. Pas një tentative të dështuar për vrasje nga Gjeneral Kornilov në fund të Gushtitgushtit masat përkrahen Bolsheviket dhe programin e tyre “Paqe, buke dhe toke”. Te impresionuar, drejtuesit Bolshevik u çliruan dhe Lenini u kthye në Petrograd në Tetortetor duke inspiruar Revolucionin e Tetorittetorit me sloganin “''E gjithë fuqia tek Sovjetiket !''”.

Lenini drejtoi përmbysjen e qeverisë provizore nga Instituti Smolni përgjatë [[6 nëntor|6]] dhe [[8 Nëntornëntor]]it [[1917]]. Rrëzimi dhe kapitullimi i Pallatit të Dimrit në natën e [[7 nëntor|7]] dhe [[8 Nëntornëntor]]it shënoi fillimin e rendit Sovjetik.

Në [[8 Nëntornëntor]] [[1917]] Lenini u emërua Kryetar i Këshillit të Komitetit Popullor nga Kongresi Sovjetik Rus.

I përballur me impostimin e vazhdueshëm kërcënues të Gjermanisë drejt lindjes, Lenini argumentoi së Rusia duhej menjëherë të nënshkruante një traktat paqeje. Drejtues të tjerë bolshevike si Bukharin përkrahen idenë e vazhdimit të luftës sin je mënyre për të formuar revolucionin në Gjermani. Trotski, i cili udhëhoqi negociatat, mbrojti menjëherë pozicionin “''Jo Luftë, Jo Paqe''” duke thirrur për një traktat paqeje që duhej të bazohej mbi kushtet që të mos cenohej. asnjë e ardhur dhe asnjë pjesë territoriale.

Pas mbylljes të negociatave, gjermanet rishikuan avancimin e tyre duke lenë të lire një pjesë të madhe të territorit perëndimor rus. Si rezultat i këtyre ngjarjeve, pozicioni i Leninit rriti gradualisht përkrahjen e lidershipit Bolshevik.

Gjatë muajit Janarjanar, pasi mbyllen Asamblenë Kushtetuese, Bolsheviket formuan një koalicion qeverisës me krahun e majte të Revolucionareve Socialist. Por ky koalicion dështoi pas opozicionit që Revolucionaret Socialiste mbajtën kundrejt traktatit paqësor të Brest-Litovskit dhe gjithashtu ata mbështetën parti të tjera që kishin si qellim rrëzimin e qeverisë bolshevike. Lenini iu përgjigj këtyre veprimeve me një politike të persekutimit në masë e cila përfshiu dhe burgosjen e disa prej anëtareve të partive opozitare.

Në fillimet e [[1918]], Lenini beri fushate për një përgjegjësi të vetme individuale shtetërore të cilën punëtoret duhet ta vlerësonin, që do vihej në ngarkim të çdo sipërmarrje (punëtoreve iu desh ti bindeshin atij derisa kjo u ndryshua nga shteti), në kundërshtim me konceptimin punëtor të vete-menaxhimit, por absolutisht parësore për eficensën dhe ekspertizën sipas Leninit (kjo u përfol nga shumica e përkrahësve të vete-menaxhimit si një formë që fshihte si qellim kontrollin e shtetit mbi punën dhe që dështimet e vete-menaxhimit vinin si pasoje e pamjaftueshmërisë së resurseve- një problem që vete qeveria nuk mund ta zgjidhi edhe sikur brenga muajit të autorizoje gjithë punëtoret e shumicës së fabrikave të provuara).

Sikuse shkroi dhe S. A. Smith : “''Në fund të luftës civile, nuk kishin mbetur shumë forma demokratike që promovuan administratën industriale, kjo prej komitetit industrial i [[1917]]-es, por qeveria argumentoi se kjo s’përbente problem përderisa industria kishte kohë që kishte kaluar nën pronësinë e shëtit të punëtoreve.”''

Për të mbrojtur qeverinë e riformuar bolshevike prej kundrarevolucionareve dhe prej oponencave të tjera politike, Bolsheviket në Dhjetordhjetor [[1917]], krijuan një polici sekretë të emërtuar “Cheka”.

Bolsheviket kishin planifikuar të nginin një gjyq kundrejt Carit të mëparshëm, por në Prillprill të 1918 kur Ushtria e Bardhe po avanconte në Ekaterinburg ku familja mbretërore po mbahej, Sverdlov (Një prej drejtuesve të Bolshevikeve dhe oficer sovjetik) mori kërkesën e lokaliteteve sovjetike që të ekzekutonte direkt Carin, përpara se sa ky i undit mund të shpëtohej nga Ushtria e Bardhe. Cari dhe pjesa tjetër e familjes menjëherë u ekzekutuan. Fakti në ky ishte një vendim i qeverisë qendrore apo i lokaliteteve sovjetike mbeten akoma një çështje e diskutueshme historike. Lenini u informua për ekzekutimin e tyre vetëm pasi u nderrmor ky veprim, por ai nuk e kritikoi veprimin.

Censura filloi të impostohej shpejtësisht, dhe ishte në kompetence të Cheka-s që të konfiskonte literaturën e punëtoreve disidente : “''Me 17 Nëntornëntor, Komiteti Qendror Ekzekutiv kaloi një dekret me anë të së cilit u jep Bolshevikeve kontrollin mbi shtypin dhe gjithashtu fuqinë e pakufizuar për të mbyllur gazetat kritikuese ndaj regjimit'' …”(Leonard Shapiro, Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik).

Punëtoret u reformuan në sovjetike të pavarur ; Cheka i ndaloi ata. Gazetat e pavarura kritikuan qeverinë e Leninit ; Cheka i mbylli ato derisa Bolsheviket kontrolluan Pravda-n dhe Izvestia-n ku nga patën një monopol furnizimi lajmesh.

Në [[14 Janarjanar]] [[1918]], Leninit iu be një atentat për vrasje gjatë kohës që ai ndodhej në makinën e tij në Petrograd, prej një personi të paidentifikuar. Lenini dhe Fritz Platten në atë kohë ndodheshin bashke në pjesën e pasme të makinës, pasi kishin dhenë një fjalim. “''Kur të shtënat e armës filluan, Platteni kish mbërthyer Leninin prej koke dhe e kish shtyre poshtë... Dora e Plattenit ishte e mbuluar me gjak pasi u gërvisht prej një plumbi teksa ai mbrojti Leninin''.”

Në [[30 Gushtgusht]] [[1918]], Fanja Kaplan, një anëtare e Partisë Revolucionare Socialiste, u afrua me Leninin pasi ai foli në një miting dhe ishte duke ecur me të për tek makina e tij. Ai hodhi njërën këmbë brenda makinës. Ajo e thirri Leninin i cili u kthye për tu përgjigjur. Ajo hapi menjëherë zjarr duke shtëne tre plumba, dy prej të cilëve e zunë Lenin në trup, plumbi i parë kapi krahun, i dyti më seriozisht kapi tek vendbashkimi midis nofullës dhe grykës, ndërsa plumbi i trete vrau një grua që po fliste me Leninin pak para së të fillonin të shtënat. Lenini ra në toke pa ndjenja. Ai u shpu në apartamentin e tij në Kremlin dhe refuzoi që të çohej në spital pasi sipas tij, të tjerë vrasës do të mund të ishin duke e pritur edhe atje. Doktorët që u thirren vendosen së ishte tepër e rrezikshme që të nxirrnin plumbat jashtë trupit.

Reagimi popullor që ndodhi pas atentatit të Leninit u përshkrua në atë kohë nga Leonid Krasin (politikan dhe diplomat sovjetik), i cili i shkroi gruas së tij në Shtatorshtator të [[1918]] :