[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
përmirësime teknike, zëvendësova: Qershor → qershor (2) duke përdorur AWB
Rreshti 1:
 
{{joref}}
{{Qytet në Shqipëri
Line 32 ⟶ 31:
Qytet i lashtë dhe një nga portet kryesore te Shqipërisë. Ndodhet ne jugperëndim te vendit, buzë Adriatikut. Në lashtësi njihej me emrin Aulona. Gjurmët më të hershme i takojnë [[Shekulli VI p.e.s.|shek. VI p.e.s]]. Në [[Shekulli IV|shek. IV]] rrethohet me mure guri të latuar.{{Cn}}
 
Duke qenë një nyje e rrugëve tokësore e detare, i njohur për verën, ullinjtë e kripën, u bë porti kryesor i Ilirisë pas rënies së Apolonisë e Orikumit. Në mesjetë fatet e qytetit lidhen me kështjellën e Kaninës. Më [[1081]] u pushtua nga normanët, më [[1205]] nga [[Venediku]], pastaj kaloi në sundimin e Hohënshtaufëve gjermanë dhe më [[1272]] u përfshi në mbretërinë e Arbërisë. Në [[Shekulli V|shek. V.]] u bë një qendër e lulëzuar tregtare e zejtare, si despotat më vete. Kaloi në [[Shekulli XIV|shek. XIV]] nën sundimin e Balshajve. Ishte e dëgjuar për punimin e hekurit, të shpatave, të mëndafshit, për nxjerrjen e kripës etj.{{Cn}}
 
 
Osmanët e pushtuan këtë zonë më [[1417]] dhe kjo zonë ofronte portin e parë të pushtuar prej tyre në Adriatik. Në shekujt e mëvonshëm u bë edhe qendër sanxhaku, i cili u trashëgua gati pa ndërprerje nga [[Vlorat]], oxhaku i qytetit. Më [[1531]], kur sanxhakbej ish Kara Sinan Pashë Vlora, Sulltan Sulejmani i Madh vizitonte zonën dhe më gurët e Aulonës u ndërtua një kala afër detit (në vendin e stadiumit të sotëm) me trajtë 8-këndëshe, e përshtatur për artilerinë. Brenda kishte kulla 7-katesh e banesa. Mendohet se është projektuar nga arkitekt Sinani.{{Cn}}Kalaja njihet edhe si Kalaja e Skelës. Historiani turk Evlija Çelebiu e konsideronte Kalanë e Skelës si një nga mrekullitë e arkitekturës osmane dhe në të njëjtin nivel me Kullën e Selanikut. Zona në të cilën ishte e ndërtuar Kalaja e Skelës u deklarua Monument kulture në vitin [[1963]]. Në vitin [[1997]], KKRT e qytetit Vlorë dha leje ndërtimi edhe për këtë zonë të qytetit. Në vitin [[2000]] gjatë punimeve për hedhjen e themeleve të një pallati shumëkatësh u zbuluan pjesë të themeleve të Kalasë së Skelës. Ndërtimi vazhdoi dhe nuk u krye asnjë studim i materialit arkeologjik të zbuluar.<ref>Kalaja e Skelës : Në gropën e zezë të pallateve. Datë 17.04.2006 [http://www.shekulli.com.al www.shekulli.com.al]</ref> Një ndërtesë tjetër që shpreh lulëzimin kulturor është edhe [[Xhamia e Muradies]] [[1542]]. Në [[Shekulli XVII|shek. XVII]]-[[Shekulli XVIII|XVIII]] qyteti u bë përsëri një qendër e rëndësishme ekonomike-tregtare dhe port eksporti e importi. Ali Pasha e mori me [[1812]].{{Cn}}
 
Vlora ishte kryeqyteti i parë i Shqipërisë së pavarur. Me [[28 nëntor]] [[1912]] këtu Kuvendi Kombëtar shpall Pavarësinë në Sarajet e [[Vlorat|Vlorajve]] dhe formoi qeverinë me [[Ismail Qemali|Ismail Qemal Bej Vlorën]] në krye. Por në dhjetor [[1914]] u pushtua nga italianët. Më [[1920]] u krijua komiteti "Mbrojtja Kombëtare", i cili organizoi forcat që morën pjesë ne [[Lufta e Vlorës]] dhe pushtuesit italiane të thyer u detyruan të pranojnë tërheqjen më [[2 shtator]] [[1920]]. Qyteti kishte 4.000 banore, ai vijoi të ishte vatër e lëvizjes atdhetare e demokratike. Me rastin e varrimit të Avni Rustemit më [[30 prill]] [[1924]], u ngrit komiteti i cili organizoi kryengritjen e cila çoi në Revolucionin e Qershoritqershorit [[1924]]. Në nëntor u hap shkolla e mesme tregtare. U çlirua më [[15 tetor]] [[1944]]. Gjate periudhës komuniste qyteti u rrit në sipërfaqe dhe në numër duke arritur 72000 banore në [[1989]].
 
Vlora ishte kryeqyteti i parë i Shqipërisë së pavarur. Me [[28 nëntor]] [[1912]] këtu Kuvendi Kombëtar shpall Pavarësinë në Sarajet e [[Vlorat|Vlorajve]] dhe formoi qeverinë me [[Ismail Qemali|Ismail Qemal Bej Vlorën]] në krye. Por në dhjetor [[1914]] u pushtua nga italianët. Më [[1920]] u krijua komiteti "Mbrojtja Kombëtare", i cili organizoi forcat që morën pjesë ne [[Lufta e Vlorës]] dhe pushtuesit italiane të thyer u detyruan të pranojnë tërheqjen më [[2 shtator]] [[1920]]. Qyteti kishte 4.000 banore, ai vijoi të ishte vatër e lëvizjes atdhetare e demokratike. Me rastin e varrimit të Avni Rustemit më [[30 prill]] [[1924]], u ngrit komiteti i cili organizoi kryengritjen e cila çoi në Revolucionin e Qershorit [[1924]]. Në nëntor u hap shkolla e mesme tregtare. U çlirua më [[15 tetor]] [[1944]]. Gjate periudhës komuniste qyteti u rrit në sipërfaqe dhe në numër duke arritur 72000 banore në [[1989]].
 
Në [[1997]], Vlora ishte qendra e demonstratave popullore kundër firmave piramidale (Ponzi scheme), gjë që solli dhe rënien e qeverisë.{{Cn}}
Line 45 ⟶ 42:
 
== Politika ==
Në zgjedhjet lokale në Qershorqershor të 2015 Dritan Leli u zgjodh ne postin e Kryetarit te Bashkisë. Ndërsa nga 2003-2015 [[Shpëtim Gjika]] ka qenë në këte rol. {{cn}}
 
== Ekonomia ==
Line 56 ⟶ 53:
 
=== Transporti rrugor ===
Vlora ndodhet rreth 135 &nbsp;km larg [[Tiranë]]s, kryeqytetit të Shqipërisë, ndërkohë që vetëm 72 milje e ndajnë nga Italia. Drejt këtyre dy pikave udhëtojnë autobusë e mjete të shumta, që mundësojnë transportin e njerëzve.
 
=== Transporti hekurudhor ===
Trena pasagjerësh të [[Hekurudha e Shqipërisë|Hekurudhës së Shqipërisë]] udhëtojnë gjithashtu rregullisht për në qytetet e [[Durrës]]it dhe me tej për në Vlorë si dhe për në [[Pogradec|Pogradec]] dhe për në [[Shkodra|Shkodër]]. Gjendja e tanishme bën që hekurudhat praktikisht mos të përdoren pothuajse fare.
 
=== Transporti detar ===
Vlorën e ndajnë vetëm 72 &nbsp;km nga [[Italia]]. Çdo ditë nisen tragete për në [[Brindisi]], Otranto.
 
=== Transporti ajror ===
Line 72 ⟶ 69:
== Liste Biznesesh ==
Liste biznesesh ne qarkun e Vlorës do ti gjeni ne portalin vlonjat, [http://visitivlora.com Visit Vlora].
 
 
 
 
 
 
{{Infobox Weather
Line 177 ⟶ 168:
* [[Vlora e lashtë]]
* [[Selam Musai]]
 
 
{{Vlora}}