Amerika (kontinent): Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
përmirësime teknike duke përdorur AWB
Rreshti 70:
== Vecoritë shoqërore, ekonomike dhe politike të Amerikës ==
 
[[mestikët|Para zbulimit të Amerikës nga Kolombo , ajo ishte e banuar me indianë dhe eskimezë. Eskimezët dhe Indianët i takojnë races së verdhë. Eskimezët jetonin përgjatë brigjeve të ishujve të Arktikut dhe Grënlandës dhe merreshin me peshkim dhe gjuajtjen e kafshëve. Mendohet se indianët kishin ardhur në Amerikë nëpërmjet ngushticës së Beringut.]]
[[mestikët|Ndër qytetrimet më te vjetra të kontinentit të Amerikës janë ato të majëve, që jetonin në gadishullin Jukatan dhe Guatemal, astekëve në rrashfshnaltën e Meksikës dhe inkëve, në Ande. Ata janë marrë me bujqësi, blegtori, zejtari, ndërtimin e rrugëve etj.
Janë të njohur në punimin e tokave , përpunimin e bakrit , ujitjen e tokave etj.]]
 
[[mestikët|Popullsinë vendase Kolombo e quajti indianë . Nga përzierja e popullsisë së ardhur nga Afrika dhe Evropa me popullsisnë vendase u krijuan popuj te rinj [[mestikët]], [[mulatët]] dhe [[zambosët]]. Kontinenti i Amerikës ka një popullsi rreth 900 milion banorë. Pjesa më e madhe e saj jeton në Amerikën Jugore. Dendësia mesatare e popullsisë është 20 banorë
në 1 km. Dendësinë më të madhe e ka pjesa verilindore e Amerikës Veriore (deri 200 banorë ne km ).]]
 
[[mestikët|Për nga numri i gjuhëve në radhë të parë janë: gjuha angleze, frënge , spanjolle, portugeze etj. Në kontinentin e Amerikës dallojmë racën e bardhë, racën e zezë , dhe racën e verdhë. Pjesa më e madhe e populsisë jeton në qytet. Qytetet më të mëdha janë:
Nju-Jorku, Meksiko Siti, Sao –Pauo, Los Angjelos, Rio de Zhanjero , San-Fransisko, etj.]]
 
[[mestikët|Problemet kryesore janë ndotja e ambientit, mungesa e ujit, vendet e punës etj. Pushtimet , hulumtimet dhe kolonizimet ndikuan në formimin e hartës poloitike të kontinentit të Amerikës. Spanjollët pushtuan dhe kolonizuan Amerikën Qendrore (ishujt e Antileve Meksikën )dhe pjesën më të madhe të Amerikës Jugore, ndërsa portugezët pushtuan Brazilin. Anglezët dhe Irlandezët zbuluan Gadishullin Labradori , gjirin Hudsonit ,Tokën e Bafinit, kanalin e Devisit përkatësishtë kolonizuan Kanadën dhe brigjet lindore të Oqeanit Atlantik në Amerikën Veriore. Ata formuan kolonitë e tyre “Anglia e re “ ndërsa francezët zbuluan dhe kolonizuan Skotlandën e Re , viset rreth Shën Lorencit pjesët e poshtme të Misisipit etj.]]
 
[[mestikët|Në kontinentin e Amerikës ka pasuri të mëdha natyrore si: qymyri, nafta,gazinatyror, hekur, plumb, zink, ari, baker, pyje, kullosa,etj.]]
 
[[mestikët|Në Amerikë janë krijuar disa grupime ekonomike ,si: NAFTA (shoqata e shkëmbimit të lire).OAS(aleanca përper zhvilliminarberine ekonomike u formua më 1961)SELA(sistemi ekonomi Latino-Amerikanekosoves, u formua më 1976 ku anëtar te saj janë 26shtete).]]
 
[[mestikët|për zhvillimin ekonomik u formua më 1961)SELA(sistemi ekonomi Latino-Amerikane, u formua më 1976 ku anëtar te saj janë 26shtete).]]
Kontinenti i Amerikës ndahet në tri rajone të mëdha gjeografike: Amerika Veriore, e Mesme dhe Jugore.
 
[[mestikët|Kontinenti i Amerikës ndahet në tri rajone të mëdha gjeografike: Amerika Veriore, e Mesme dhe Jugore]].
 
== shiko edhe ==