Shiu acidik: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Rreshti 1:
{| class="wikitable"
[[Skeda:shiu_acid.png|thumb|right|Formimi i shiut acidik]]▼
|+
'''Shiu acid''' është një lloj [[shiu]] ose çdo formë tjetër [[reshje|reshjeje]] që ka nivel të pazakontë [[aciditeti]], çka do të thotë se ka nivel të lartë të joneve të hidrogjenit ([[pH]] i ulët). Mund të shkaktojë efekte të dëmshme mbi [[bimët]], [[kafshët ujore]] dhe infrastrukturë. Shiu acid shkaktohet nga emetimi i dioksidit të [[squfuri]]t dhe oksidi i [[azoti]]t, të cilët bashkëveprojnë me molekulat e [[uji]]t në [[atmosfera|atmosferë]] dhe krijuar acide. Që në vitet 1970, qeveritë kanë bërë përpjekje për të ulur nivelin e dioksidit të [[squfuri]]t të çliruar në atmosferë, duke arritur rezultate pozitive. Oksidet e azotit mund të prodhohen natyrshëm nga goditjet e vetëtimave ndërsa dioksidi i squfurit nga shpërthimet [[vullkani|vullkanike]]. Kimikatet në shiun acid mund të shkaktojnë heqjen e bojës, gërryerjen e strukturave të çelikut tek urat dhe erozion të statujave prej guri.▼
!
!
!
!
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|-
|
|
|
|
|}
▲== '''''Shiu acid''' është një lloj [[shiu]] ose çdo formë tjetër [[reshje|reshjeje]] që ka nivel të pazakontë [[aciditeti]], çka do të thotë se ka nivel të lartë të joneve të hidrogjenit (
== Krijimi i shiut acid ==▼
▲== ''Krijimi i shiut acid'' ==
Për shkak të çlirimit të gazrave acidike në [[Atmosfera|atmosferë]] edhe tretjes së tyre në pikat e shiut, ai pastaj bie në tokë i tillë, me përbërje acidike. Në gjendje normale shiu ka sasi të vogël të aciditetit. Kjo shkallë varet nga sasia e CO<sub>2</sub> të tretur në të, si edhe sasi të vogla të [[klori]]t. Sipas standardeve aciditeti duhet të jetë pH = 5.0. Para revolucionit industrial ka qenë 5-6, kurse tani është rritur. Acidi akrbonik formohet sipas reaksionit:▼
▲''Për shkak të çlirimit të gazrave acidike në [[Atmosfera|atmosferë]] edhe tretjes së tyre në pikat e shiut, ai pastaj bie në tokë i tillë, me përbërje acidike. Në gjendje normale shiu ka sasi të vogël të aciditetit. Kjo shkallë varet nga sasia e CO<sub>2</sub> të tretur në të, si edhe sasi të vogla të [[klori]]t. Sipas standardeve aciditeti duhet të jetë pH = 5.0. Para revolucionit industrial ka qenë 5-6, kurse tani është rritur.''
== ''Historia'' ==▼
''Efektet gërryese të ajrit të ndotur acidik të qyeteve të mëdha mbi bloqet e gurëve apo mermereve u vunë re që në shekullin XVII nga [[John Evelyn]], i cili mbajti shënim kushtet e mjerueshme të koleksionit me statuja antike të Thomas Howard.<ref>E. S. de Beer, ed. ''[[The Diary of John Evelyn]]'', III, 1955 (19 September 1667) p. 495.</ref> ▼
▲== Historia ==
▲Efektet gërryese të ajrit të ndotur acidik të qyeteve të mëdha mbi bloqet e gurëve apo mermereve u vunë re që në shekullin XVII nga [[John Evelyn]], i cili mbajti shënim kushtet e mjerueshme të koleksionit me statuja antike të Thomas Howard.<ref>E. S. de Beer, ed. ''[[The Diary of John Evelyn]]'', III, 1955 (19 September 1667) p. 495.</ref>
Që prej [[Revolucioni industrial|revolucionit industrial]], çlirimi i dioksidit të squfurit dhe oksidit të azotit në atmosferë është rritur.<ref name="NASA Glossary">{{Citation
|title=Glossary |at=acid rain |publisher=[[NASA Earth Observatory]] |publication-place=United States |url=http://earthobservatory.nasa.gov/Glossary/?mode=all |accessdate=2013-02-15 |archiveurl=http://web.archive.org/web/20111213175357/http://earthobservatory.nasa.gov/Glossary/?mode=all |archivedate=2011-12-13 |deadurl=no }}</ref><ref>Weathers, K. C. and G. E. Likens. 2006. Acid rain. pp. 1549–1561. In: W. N. Rom (ed.). Environmental and Occupational Medicine. Lippincott-Raven Publ., Philadelphia. Fourth Edition.</ref> Në vitin 1852, [[Robert Angus Smith]] ishte i pari që
<!--
Though acidic rain was discovered in 1853, it was not until the late 1960s that scientists began widely observing and studying the phenomenon.<ref>{{cite journal|author=Likens, G. E., Bormann, F. H. and Johnson, N. M. |year=1972|title= Acid rain|journal= Environment |volume=14|issue=2|pages=33–40|doi=10.1080/00139157.1972.9933001}}</ref> The term "acid rain" was coined in 1872 by Robert Angus Smith.<ref>[http://www.epa.gov/NE/eco/acidrain/history.html Acid Rain in New England, A Brief History]. Epa.gov. Retrieved on 2013-02-09.</ref> Canadian Harold Harvey was among the first to research a "dead" lake. Public awareness of acid rain in the U.S increased in the 1970s after [[The New York Times]] published reports from the [[Hubbard Brook Experimental Forest]] in [[New Hampshire]] of the myriad deleterious environmental effects shown to result from it.<ref>{{cite journal|author=Likens, G. E. and Bormann, F. H. |doi=10.1126/science.184.4142.1176|title=Acid Rain: A Serious Regional Environmental Problem|year=1974|journal=Science|volume=184|issue=4142|pages=1176–9|pmid=17756304}}</ref><ref>{{cite journal|doi=10.1029/2005JG000157|title=Soil CO2 dynamics and fluxes as affected by tree harvest in an experimental sand ecosystem|year=2006|last1=Keller|first1=C. K.|last2=White|first2=T. M.|last3=O'Brien|first3=R.|last4=Smith|first4=J. L.|journal=Journal of Geophysical Research|volume=111}}</ref>
| |||