Pashallëku i Janinës: Dallime mes rishikimesh

|FIGURA-VEND = Pashalleku_janines.jpg

}}

'''Pashallëku i Janinës''' lidhet ngushtë me emrin e Ali Pashë Tepelenës. Ky lindi ne vitin 1740 në një familje feudale ushtarake. Shumë shpejt u dallua për aftësinë, energjinë dhe zgjarsinë e tij. Këto i vuri ne shërbim te planeve te tij ambicioze, duke përdorur të gjitha mjetet : dhunën dinakërinë dhe lidhjet familjare me feudalët e tjerë vendës.

 

Ne vitin 1784 Aliu mori gradën pashës dhe komandant ushtarak pranë valiut të Rumelisë. Po këtë vit siguroi qeverisjen e sanxhakut të Delvinës, kurse me vonë u bë komandant i grykave (Derven) e qeveritar i sanxhakut te Trikallës (Greqi). Me përkrahjen e borgjezisë zejtaro-tregtare të Janinës, vuri dore mbi sanxhakun me të njëjtin emër (1787) Porta e lartë (perandoria osmane) ishte e zënë në luftë me Austrinë prandaj e njohu Aliun si sundimtar të ligjshëm.

=== Zgjerimi i Pashallëkut të Janinës ===

Ali pashë Tepelena synonte të zgjeronte pashallëkun e tij. Ai mori sipërmarrje skelën e Artës, si dhe taksat e qytetit e të fushë Korçës. Nën trysninë e kundërshtarëve, sulltani ia hoqi këto sipërmarrje dhe ia dha Ibrahim pashë Vlorës. Gjithashtu i hoqi qeverisjen e Trikallës dhe detyrën e ruajtjes se grykave, të cilat ia dha dhënderit te vet Beqir pashës. Por më vonë, Ali e detyroi atë të hiqte dore prej tyre. Ne shkurt te vitit 1791 hyri ne bisedime me rusët, Cari nuk i ktheu përgjigje, e migjithëate, gjatÏ kesaj periudhe, ai e shtriu pushtetin mbi qytetin e Artës dhe te Këlcyres. Aliu shfrytëzoi edhe vendosjen e trupave franceze në kufirin me pashallëkun. Bonaparti kishte urdhëruar komandantin e Korfuzit të ndihmonte Ali pashën për ta bërë për vete. Kështu, Aliu mori bregdetin detin deri në Porto Palermo (1797-1798). Përparimin e mëtejshëm drejt veriperëndimit e pengoi aleanca ruso-osmane kundëer Bonapartit. Aliu i ktheu sytë nga ish-qytetet veneciane. Me të shpejtë ai pushtoi Prevezën, Vonicën e Butrintin, kurse Parga ra ne duart e rusëve.

 

Atëherë, Aliu u bë pengesë vendimtare për marrjen e Butrintit.

I armiqësuar me rusët dhe francezët, Aliu u lidh me qeverinë angleze. Ajo i premtoi se do ta njihte atë si sundimtar të pavarur ne pjesën perëndimore te Gadishullit Ballkanik, me kusht që t’i paguante një tribut vjetor për qeverisjen e ishujve jonianë dhe t’i linte flotës Angleze portin e Palermos. Gjithashtu, Aliu ndërhyri në Stamboll për paqe ndërmjet Anglisë dhe shtetit osman.