Shkodra: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
U zëvendësua Coat_of_arms_of_Shkodra.svg me Stema_e_Bashkisë_Shkodër.svg |
Relievi |
||
Rreshti 3:
| EMRIIPASHQUAJTUR = Shkodrës
| FOTO = Shkodra'90.jpg
| PËRSHKRIMI = Pamja nga [[Kalaja e Shkodrës|Kalaja e Rozafës]]
| gjerësi
| gjatësi
| SIPERFAQJA = 872.71
| POPULLSIA = 114.219
| POPULLSIA_DENDESIA = 6 660
| SHTETI
| RRETHI
| KODI_POSTAR = 4001 - 4007
| PREFIKSI = 22
| FAQJA_ZYRTARE = [http://www.bashkiashkoder.gov.al Bashkia e Shkodrës]
|
| PARTIA
| SKEDA_EMBLEMA =
| IATA
| AEROPORTI = [[Aeroporti Nënë Tereza|Nënë Tereza]]
| DISTANCA_NGA_AEROPORTI =
| VENDASIT =
| PORTAL
}}
'''Shkodër''', ([[Trajta e shquar]] [[Gjuha shqipe|shqipe]], ''Shkodra'') është qytet dhe bashki në [[Shqipëria|Shqipërinë]] Veriperëndimore e qendra e [[Rrethi i Shkodrës|rrethit]] dhe [[Qarku i Shkodrës|qarkut]] me të njëjtin emër. Është një prej qyteteve më të kahershme të Shqipërisë, me një histori banimi mijëvjeçare në qytet dhe krahinë.
Rreshti 59:
Historiani amerikan Edvin Zhak në veprën e naltpërmendur shton se më 1877 në qytetin e Shkodrës kishte edhe një ''“qendër me ndikim për arsimin e lartë, Kolegja e Shën Françesk Savierit, që pajiste me arsim teknik e tregtar rreth 400 studentë”''. Dokumentohet kjo datë, por nuk dihet: mund të ketë qenë hapur edhe më parë. Në studimin që e përmenda më lart At Donat Kurti jep edhe një të dhënë të mrekullueshme për marrëdhëniet e vendit tonë me atë revolucion teknologjik që e tronditi botën kulturore me fuqinë e jashtëzakonshme shtytëse që u dha botimeve dhe kulturës në tërësi: për lidhjet me shtypshkronjën. Ai thekson se shtypshkronja kishte hyrë në Obot “fill mbâs të gjetunit”, domethënë fill pas shpikjes së saj nga Gutenbergu. ''Shtypshkronja e Obotit'', shkruan At [[Donat Kurti|Kurti]], ''njihet më 1493''. Kjo do të thotë se ajo ishte futur në Shqipëri vetëm 38 vjet pasi Gutenbergu i dhá vendit të vet dhe botës prodhimin më të famshëm të krijesës së tij: [[Bibla|Biblën]] e shtypur në shtypshkronjën e vet.
Tridhjetë e tetë vjet për atë kohë janë si tridhjetë e tetë ditë sot, ndoshta më pak. Ai përmend edhe shtypshkronjën tjetër të Shkodrës, që njihet më 1563, por nuk përjashtohet që edhe kjo të jetë më e hershme; Thuhet që njëfarë Shtjefni nga Shkodra pruri nga [[Venediku]] dhe ngriti një shtypshkronjë dhe në vitin 1563 shtypi një libër kishtar. Shtypshkronja, siç dihet, vlerësohet si një prej shpikjeve më të mëdha të gjithë kohëve. Studiues të ndryshëm e vendosin [[Johann Gutenberg]]un, autorin e kësaj shpikjeje, ndër njëqind njerëzit më me ndikim në historinë e njerëzimit. Madje amerikani Majkëll Hart (Michael H. Hart), e rendit të tetin sipas këtij kriteri. Futja kaq e vrullshme, e menjëhershme, e kësaj teknologjie dëshmon se në Shkodër e rrethina lidhjet me Perëndimin ishin të drejtpërdrejta; dëshmon se aty kishte një jetë intelektuale të dendur, plot energji, aty shkruhej, krijohej, botohej, përhapej kulturë<ref>[http://www.shkoder.net/fjala/2003/melezi.htm "Shkollat e para shqipe"],artikull nga [[Mehmet Elezi]] marrë nga Gazeta "Pasqyra", me 24
«...''më 1861 Françeskanët themeluan (në Shkodër - N.B.) seminarin e tyre në të cilin mësohej edhe gjuha shqipe. Pastaj më 1877 Jezuitët themeluan në Shkodër një tjetër qendër me influencë për arsimin e lartë, Kolegja e Shën Françesk Saverit, i cili pajiste me arsim teknik e tregtar rreth 400 studentë. Një risi shkencore në Kolegjin e Saverit ishte Observatori Meteorologjik, i themeluar aty më 1888, si i pari Observator astronomik në Ballkan. Ai vazhdoi shërbimet e tij të vlefshme deri më 1946, kur u konfiskua nga regjimi komunist. Një vit më pas (1878) motrat stigmatine themeluan shkollën femërore Françeskane për 200 vajza. Në atë kohë njoftohej se kishte 21 shkolla fillore të tjera shqipe, që zhvillonin veprimtarinë e tyre në [[Durrës]] dhe në qytete të tjera Veriore. Secila prej tyre kishte rreth tridhjetë nxënës, përveç asaj të [[Prizren]]it që kishte tetëdhjetë''...» nga '''E. Jacques'''
Rreshti 107:
[[Skeda:Oborrikishafretënvet.jpg|parapamje|left|Oborri i Kishës së Fretënvet]]
=== Relievi i Shodres ===
[[Shkodra|'''''Shkodrës''''']] i takojnë 13 maja në Alpe, që i kapërcejnë të 2000m lartësi si: Jezerca (2694m), Papluka, Mali i Vilës, Radohima (2570m), Mali i Shënikut (2550m) si dhe Biga e Gimajve (mbi 2200m) etj. Krahas këtyre majave në Shkodër gjenden male të tjera më të ulëta si Taraboshi (595m), Shita e Hajmelit e deri te kodrat e Bushatit, të Bërdicës, të Kodhelit, të Kakarriqit, të Rrencit e të Tepes.
N'dër zonat më të bukura në rrethin e Shkodrës është ajo e [[Dukagjini]]t, e përpër nga [[Shala]], Shoshi, [[Pulti]] dhe [[Kiri]]. Shala është e përbërë nga dy lugina të vogla; lugina e Kopreut që përbët nga fshatrat [[Abat]], Breg-Lumi, Gimaj, [[Nënmavriq]], [[Nicaj-Shalë]], Vuksanaj, etj, si dhe lugina e mrekullueshme e [[Thethi]]t. Në vijëmësin e tyre janë edhe lugina e Përroit të Thatë.
Rreshti 117:
=== Klima ===
Shtrirja në mes të një relievi fushor, kodrinor, paramalor dhe malor, afërsia me Detin Adriatik dhe liqenin e Shkodrës kanë përcaktuar edhe klimën e saj, një klimë mesdhetare me dimër të butë e të lagësht dhe verë të nxehtë e të thatë. Temperaturat mesatare në vit variojnë nga 11,8 °C deri ne 14,0 °C. Temperatura në
== Kultura ==
Rreshti 157:
== Ekonomia ==
Ekonomia ka qene e zhvilluar edhe ne Shkoder.
=== Turizmi ===
[[Skeda:Luigj Gurakuqi statue.JPG|parapamje|left|Monumenti i Luigj Gurakuqit në ish-lulishten 1 Maji]]
Qyteti i Shkodrës ka rreth 90 monumente kulture ku spikasin në pjesen antiko - mesjetar: Kalaja e Rozafës me gjurmë të rëndësishme kulturore autoktone, muri rrethues i qytetit antik (i përiudhës romake), Muzeu i kështjellës, [[Kisha-Xhami e Shkodrës|Kisha-Xhami]] dhe Kisha e [[Zoja e Shkodres|Zojës së Shkodrës]], [[Xhamia e Plumbit (Shkodër)|Xhamia e Plumbit]], [[Sahati i Inglizit]], [[Ura e Mesit]]. Ndërsa në pjesen e re të qytetit ekzistojnë sot pas shkatërrimeve komuniste këto objekte kulti e istitucione fetare: [[Xhamia Ebu Bekër]], [[Xhamia e Perashit]], [[Katedralja e Shën Shtjefnit|Katedralja e Shkodres]], Kisha françeskane, [[Kisha orthodokse]] (mozaikët e t'cilës i bëri Pjetër Marubi), Medreseja "Haxhi Sheh Shamia", Seminari Ndërdioqezan Shqiptar, [[Kolegji Françeskan - Shkodër, ish-kolegji saverian, Gjimnazi "At Pjetër Meshkalla"]], Instituti Katekistik Shqiptar etj; institucionet arsimore dhe kulturore: [[Universiteti "Luigj Gurakuqi"]] i themeluar në vitin 1957, Biblioteka "Marin Barleti", Fototeka "Marubi" - më e madhja në Shqipëri (e rrezikuar të asgjesohet nga mospërkujdesja shtetërore), [[Teatri Migjeni]], Muzeu i rrethit (Shtëpia muze e Oso Kukës), Radio "Shkodra", [[Qëndra Kulturore "Don Bosco"]], Gjimnazi i Shtetit "28
Liqeni i Shkodrës është liqeni më i madh në gad. e Ballkanit, dhe qendrat e Shirokës e të Zogajt janë shumë të vizituara nga turistë të huaj e vëndas. Rreth 5 km në lindje të Shkodrës gjendet edhe qyteza mesjetare e [[Drishtit]].
Line 185 ⟶ 187:
* [[Ndre Mjeda]] (1866-1937), teolog, shkrimtar, gjuhëtar, deputet
* [[Mikel Kodheli]] (1870-1940), (i njohur ndryshe Kel Marubi) fotograf
* [[Luigj Gurakuqi]] (1879-1925), pedagog, diplomat, deputet, [[Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së S1hqipërisë|nënshkrues i Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]]
* [[Karl Gurakuqi]], gjuhetar dhe folklorist
Line 191 ⟶ 192:
* [[Zef Pllumi]], shkrimtar, historian
* [[Millosh Gjergj Nikolla]] (1911-1938), (i njohur ndryshe Migjeni) shkrimtar
* [[Tinka Kurti]], actore e famshme
* [[Simon Gjoni]], condactor, kompositor
Rreshti 200:
* [[Zef Jubani]], flklorist dhe activist i rilindjes komtare
* [[Filip Shiroka]], poet
* [[Vioresin Sinani]] (1977-), futbollist
* [[Elseid Hysaj]] (1994-), futbollist
| |||