Gjaku: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
v removed Category:Gjakë; added Category:Gjak using HotCat |
No edit summary |
||
Rreshti 2:
[[Skeda:Bloedafname Sanquin.jpg|thumb|Konserva e gjakut]]
'''Gjaku''' ([[Gjuha Latine|lat]]. ''Sanguis'') është një [[Indi lidhor|ind lidhor]] i lëngshëm, i cili me ndihmën e [[Zemra|zemrës]] dhe enëve të qarkullimit të gjakut mirëmban funksionet e organeve të tjera të trupit nëpërmjet transportit të oksigjenit dhe lëndëve ushqyese. Gjaku qarkullon nëpër [[enët e gjakut]] falë [[puna mekanike|punës mekanike]] të muskulit të zemrës. Trupi i njeriut përmban mesatarisht 5 - 6 litra gjak.
Gjaku është një lëng trupor tek te gjtha gjallesat poashtu edhe tek kafshët që i dhuron qelizave lëndë të nevojshme ushqyesve dhe oksigjen dhe i transporton mbetjet metabolike si mbeturinat larg nga këto qeliza. Kur ai arrin në mushkëri, ndodh shkëmbimi i gazit, me shpërndarjen e dioksidit të karbonit duke e përçuar nga gjaku në alveole (hojëza të mushkërisë) dhe të oksigjenit duke e shpërndarë në gjak. Gjaku i oksigjenuar pompohet në anën e majtë të zemrës në venën pulmonare dhe hyn në arterien e majtë. Nga këtu ai kalon nëpër valvulën bicuspide, përmes barkushes dhe shpërndahet në të gjithë trupin prej aortës. Gjaku përmban antitrupa, ushqimin, oksigjenin,etj për të ndihmuar punën e trupit.
Gjaku përmban: qeliza të kuqe ([[eritrocite]]), qeliza të bardha ([[leukocite]]), pllakëza([[trombocite]]) dhe [[plazma|plazmën]], në të cilën notojnë qelizat. Pjesët e ngurta përbëjnë 45%, kurse pjesa lëngët 55%, të vëllimit të përgjithshëm. Qelizat e kuqe përmbajnë [[Hemoglobina|hemoglobinën]]. Kjo [[Proteinat|proteinë]] është përgjegjëse për lidhjen dhe transportin e [[Oksigjeni|oksigjenit]]. Në të vërtetë përbëhet prej [[globinë]]s dhe [[hem]]-it, i cili me hekurin formon një lidhje kimike.
| |||