Shkodra: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Relievi |
Hatake (diskuto | kontribute) vNo edit summary |
||
Rreshti 25:
'''Shkodër''', ([[Trajta e shquar]] [[Gjuha shqipe|shqipe]], ''Shkodra'') është qytet dhe bashki në [[Shqipëria|Shqipërinë]] Veriperëndimore e qendra e [[Rrethi i Shkodrës|rrethit]] dhe [[Qarku i Shkodrës|qarkut]] me të njëjtin emër. Është një prej qyteteve më të kahershme të Shqipërisë, me një histori banimi mijëvjeçare në qytet dhe krahinë.
I çmuar ndër kohëra të ndryshme si nyjë me rëndësi gjeostrategjike prej
[[Bashkia Shkodër|Bashkia e tanishme]], e cila shtrihet prej [[Bjeshkët e Nemuna|Alpeve Shqiptare]] e deri në [[Deti Adriatik|detin Adriatik]], u krijua pas reformës territoriale më 2015 duke shkrirë njësitë e mëparshme të [[Njësia administrative Ana-Malit|Anës Malit]], [[Njësia administrative Bërdicë|Bërdicës]], [[Njësia administrative Dajç (Shkodër)|Dajçit]], [[Njësia administrative Gur i Zi|Gurit të Zi]], [[Njësia administrative Postribë|Postribës]], [[Njësia administrative Pult|Pultit]], [[Njësia administrative Shalë|Shalës]], [[Njësia administrative Shosh|Shoshit]] dhe [[Njësia administrative Velipojë|Velipojës]]<ref>[http://www.reformaterritoriale.al/images/presentations/Ligji%20ndarja%20territoriale_Fletore_zyrtare.pdf Ligji nr. 115/2014.]</ref>.
== Prejardhja e emrit ==
[[Skeda:Shkodramonedhë.jpg|parapamje|Monedhat e lashta të Shkodrës me liburnë|majtas]]Si emër është hasur qysh në lashtësi në formën ''Skodra'' ([[Gjuha latine|lat]].: Scodra; [[Greqishtja e lashtë|greq. e vj.]]: Σκόδρα), gjithashtu në rasën gjinore të greqishtes Σκοδρινῶν ('e Skodrinëve') gjetur ndër monedha prej shek. II p.K. Përzhvillimi i emrit prej trajtës së vjetër në të tanishmen mbahet nga [[Eqrem Çabej|Çabej]]<ref>Çabej E. (1974), "Die Frage nach dem Entstehungsgebiet der albanischen Sprache". ''Zeitschrift für Balkanologie'' '''1012''': 7–32.; cituar sipas Matzinger 2009.</ref> dhe [[Shaban Demiraj|Demiraj]]<ref>Demiraj Sh. (1999). ''Prejardhja e shqiptarëve nën dritën e dëshmive të gjuhës shqipe''. Tirana. pp. 143–144.; cituar sipas Matzinger 2009.</ref> si një vijim i natyrshëm i gjuhës shqipe.
Emri u përshtat në [[Gjuha italiane|italishte]] '''Scutari''', formë e cila qe mjaft e përhapur në anglishte deri në shek. XX<ref>Encyclopædia Britannica, Botimi i XItë (1911), artikulli "Scutari".</ref>. Në [[Gjuha serbokroate|serbo-kroatishte]] Shkodra njihet si ''Skadar'' (Скадар), e në [[Gjuha turke|turqishte]] ''İşkodra''. Përgjatë sundimit osman është quajtur edhe
== Historia ==
Rreshti 39:
=== Trashëgimia kulturore, [[Kultura e Shkodrës për Kombin Shqiptar]] ===
Trashëgimia kulturore e Shkodrës
Gjatë qindvjeçarëve Shkodra ka qenë një metropol i qytetërimit shqiptar e madje ballkanik. Për disa dhjetëvjeçarë shteti komunist e pati zyrtarizuar një tezë të çuditshme, sipas së cilës e para shkollë shqipe në trojet shqiptare është hapur vetëm në vitin 1887 në [[Korçë]]. Në kujtim të kësaj ngjarjeje 7 marsi qe shpallur si dita kombëtare e mësuesit
At [[Donat Kurti]] në një studim të botuar te [[Hylli i Dritës]] më 1935 flet për të parën shkollë shqipe në vitin 1638. Si të parat shkolla “për sa dijm ná” ai përmend ''“tri: shkolla e Pdhanës
''“Shkolla e parë, e dokumentuar, në gjuhën shqipe u hap në Velë të [[Rrethi i Mirditës|Mirditë]]s më 1632”'', shkruan ai. Por kjo nuk ishte e vetmja. Sipas tij ''“Një tjetër shkollë mjaft e hershme ishte hapur në [[Kurbini|Kurbin]] më 1632.”''
Më pas u çelën shumë shkolla të tjera. Derisa më 1878, pra një dhjetëvjeçar para “shkollës së parë shqipe”(!) të propagandës së diktaturës, në qytetet veriore shqiptare e deri në Durrës, siç nënvizon studiuesi amerikan, “''kishte 21 shkolla të tjera fillore shqipe, që zhvillonin veprimtarinë e tyre”. Ai sqaron se secila prej këtyre shkollave kishte rreth tridhjetë nxënës, përveç asaj të [[Prizren]]it, e cila kishte tetëdhjetë''”.
|