Zeqati: Dallime mes rishikimesh

ZekatiZeqati është i obliguar me Kur’an dhe Hadith – me burimet kryesore të [[Sheriati]]t, si detyrë e domosdoshme fetare, farzi ajn, e çdo myslimani dhe myslimaneje të pasur, të cilët sipas Sheriatit posedojnë sasi të caktuar të pasurisë – nisabin.

Obligueshmëria e zekatitzeqatit rrjedh nga më shumë ajete Kur’anore, e në veçanti është potencuar në suren [[Kur'ani/Tewbe|Tewbe]]:<br />

Nga urdhëresat kur’anore rezulton se zekatizeqati është detyrë dhe e drejtë. Detyrë e të pasurve ndaj të varfëve, ndërsa e drejtë e të varfëve ndaj të pasurve.

== Shpërblimet për dhëninen e ZekatitZeqatit ==

== Historiku i institucionit të zekatitzeqatit ==

Institucioni i zekatitzeqatit u bë obligim për musliamnët qysh në Meke. Mirëpo, meqë myslimanët atëbotë qenë të persekutuar e të keqtrajtuar nga ana e idhujtarëve mekas, kështu që në pikëpamje materiale ishin shumë të dobët, andaj urdhëresa e zekatitzeqatit nuk mund të zbatohej në tërësi.<br />

* '''“Falni namazin dhe jepni zeqatin, dhe falnu me ata që falen (bini në rukuë me ata që bijnë).”'''<ref>[http://sq.wikibooks.org/wiki/Kur%27ani/Bekare Wikibooks: '''El Bekare, 43''']</ref> prej kur edhe filloi që zekatizeqati të kryhet në praktikë.<br /><br />

Vlera gjegjësisht lartësia e zekatitzeqatit, nuk është caktuar me Kur’an, siç nuk është caktuar e precizuar më detajisht as edhe urdhëresat e tjera, siç është namazi, haxhxhi etj. Ato i ka sqaruar edhe me shembullin e vet i ka treguar [[Muhammedi - paqa qoft mbi të]].

Muhammedi alejhisselam e ka caktuar edhe përqindjen e ndarjes së zekatitzeqatit: '''“Ndajeni një të dyzetën pjesë të pasurisë suaj” (do të thotë, 2.5%), ndërsa Ebu Bekri dhe Omeri e kanë qartësuar detajisht këtë me rregulloret e tyre.'''

Arabët më të pasur , të cilët në filim qenë të prirë të kalonin në Islam, këtë urdhëresë e shikonin me dyshim, sepse Islami u paraqit si sitem i ri social. Mbledhja e zekatitzeqatit, si edhe e tatimeve dhe kontributeve të tjera, ishte brengë e shtetit islam. Edhe pse bota arabe gjatë jetës së [[Muhammedi - paqa qoft mbi të]] e pranoi Islamin masovikisht, përsëri shumëkushi nuk mundi t’i flakë shprehitë dhe zakonet pagane të tyre. Prandaj ca fise pas vdekjes së [[Muhammedi - paqa qoft mbi të]] refuzuan ta japin zekatinzeqatin dhe kaluan në anën e ca pejgamberëve të rrejshëm, si Musejleme el-Kedhdhabi, duke deklaruar se nuk e lëshojnë Islamin, por vetëm refuzojnë ta japin zekatin.

Halif Ebu Bekër pa kurrëfarë ngurimi luftoi kundër këtyre fiseve, duke i detyruar ta japin zekatinzeqatin.

== Domethënia e fjalës ZekatZeqat ==

'''Fjala zekatzeqat''' do të thotë pastrim, ose larje. Ajo gjithashtu ka kuptimin shtim, rritje.

Në kuptimin shpirtërorë, zekatzeqat do të thotë pastrim nga mëkatet dhe kënaqje e vullnetit dhe e urdhrit të All-llahut xh.sh.

ZekatiZeqati e pastron dhe e çliron njeriun nga makutëria ndaj të mirave të kësaj bote.

ZekatZeqat do të thotë edhe patrim i pasurisë nga e drejta (hakku) e huaj, sepse njeriu kurrë nuk është i sigurt edhe krahas kujdesit të tij se diç e palejueshme nuk është futur në pasurinë e tij.

== Përqindja dhe llojet e pasurisë për të cilat jepet zekatizeqati ==

[[Nisab]] është sasia e caktuar e pasurisë me Sheriat, kështu që kur arrihet kjo sasi – nisabi, hyn në fuqi obligimi për dhënien e zekatitzeqatit.

Sipas kësaj, zekati nuk jepet në llojin dhe sasinë e pasurisë e cila s’e arrin nisabin ose është e veçuar nga dispozita për dhënien e zekatitzeqatit.

Lënda e zekatitzeqatit është pasuria të cilën pronari e posedon një vit të tërë në pronësinë e tij. Nga kjo veçohet pasuria që shërben për nevojat siç janë: banesa, orenditë shtëpiake, rrobat, mjetet e punës, kafshët për punë, pasuria e caktuar për larjen e borxheve, pastaj prodhimet e duhura ushqimore për ekzistimin e familjes.

[[Kur’ani]] nuk e ka precizuar qartë se cilën pjesë dhe nga cili lloj i pasurisë duhet dhënë zekatinzeqatin.

Në nevojat shtëpiake të liruara nga dhënia e zekatitzeqatit bën pjesë edhe stolia e gruas nga guri I çmuar, margaritari, etj.

Ari dhe argjendi, ndërkaq, janë lëndë e zekatitzeqatit, pa marrë parasysh se për çfarë janë të caktuar përderisa e përmbushin minimumin e shumës së caktuar me Sheriat – nisabin.

Sipas kësaj, lëndën e zekatitzeqatit e përbëjnë tri grupe:

Nisabi i mallit për tregti është adekuat me nisabin e argjendit. Kjo do të thotë se, nëse pronari posedon mall për tregti në vlerë të nisabit të argjendit, i cili mall e kalon një vit tek ai, është i obliguar të japë zekatinzeqatin. Ndërkaq, nëse dikush posedon tepricë të mallit (përveç arit e argjendit), por këtë mall nuk e ka caktuar për tregti, po as për shtimin e pasurisë, në këtë rast nuk është i obliguar të japë zekatinzeqatin.

Për prodhimet bujqësore zekatizeqati jipet menjëherë pas vjeljes së tyre.

ZekatiZeqati nuk jepet për kafshët e buta, të cilat më pak se gjysmë viti janë në kullota, si edhe për shqerrat. ZekatZeqat, gjithashtu nuk jepet as për kuajt, që bazohet në hadithin e Muhammedit - paqa qoft mbi të.

Nisabi për kafshët e mëdha është 30 krerë. Për këtë vlerë duhet dhënë një të re që i ka mbushur dy vjet. Më tutje zekatizeqati llogaritet sipas parimit vijues: prej 40 deri në 50 krerë – një të re dyvjeçe, prej 60 deri në 69 krerë – dy të reja dyvjeçe, prej 70 deri në 79 krerë – dy të reja; një dyvjeçe e një tri vjeçe; prej 80 deri në 89 krerë – dy të reja trivjeçe, prej 90 deri në 100 krerë – tri të reja dyvjeçe, prej 100 deri në 109 krerë – tri të reja dy vjeçe, ndërsa një njëvjeçe etj.

ZekatiZeqati në kafshët e imta – dhen e dhi, jepet sipas këtij parimi: prej 40-120 copë – një dele, prej 121-200 copë – dele, prej 201-399 copë – tre dele, prej 400 copë – katër dele. Më tutje në çdo njëqind jepet nga një dele.

ZekatiZeqati për huazime jepet në të holla, në ar, në argjend, në mallra tregtie si dhe në vlera tjera.

=== Obligimi për dhënien e zekatitzeqatit ===

Obligimi për dhënien e zekatitzeqatit fillon:

=== Kujt i jepet zekatizeqati ===

Sipas Kur’anit (suretu Tevbe, ajeti 60) të dhënat e obligueshme fetare, zekatizeqati dhe sadakatul-fitri, mund të shpenzohen dhe të shpërndahen në njërën nga këto tetë kategori:

Sipas dispozitave të fikhut, zekatizeqati, parimisht, mund t’u jepet: vëllezërve, motrave, fëmijëve të tyre, mixhallarëve, motrave të babait dhe fëmijëve të tyre, tezeve dhe dajëve dhe fëmijëve të tyre. ZekatiZeqati gjithashtu, mund t’u jepet edhe fqinjve.

Prioritet te dhënia e zekatitzeqatit kanë të afërmit, pastaj të familjes së largët, fqinjët, përderisa i mbushin kushtet për pranimin e zekatitzeqatit.

=== Kujt nuk i jepet zekatizeqati ===

ZekatiZeqati, sipas dispozitave të Sheriatit, nuk mund t’i jepet:

# personit të sëmurë mentalisht dhe të miturit, të cilët nuk e kuptojnë rëndësinë e zekatitzeqatit. Ndërkaq, mbikëqyrësit – tutorët e tyre mund ta marrin zekatinzeqatin në emër të tyre,

# borxhliut tënd, për shkak të pagimit të borxhit me zekatzeqat.

== Vërejtje për mosdhënien e zekatitzeqatit ==

Vërejtje për mosdhënien e zekatitzeqatit:

<ref>[http://www.islamgjakova.net/Kushtet%20e%20Islamit%201/ZEKATI%20NDIHMESE%20E%20OBLIGUESHME%20ISLAME%2013.12.htm ZekatiZeqati]</ref>

* [http://www.islamgjakova.net/Kushtet%20e%20Islamit%201/ZEKATI%20NDIHMESE%20E%20OBLIGUESHME%20ISLAME%2013.12.htm Këshilli i Bashkësis Islame Gjakove - ZekatiZeqati]