Wikipedia

Ishujt Kuk: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
No edit summary
Krijuar nga përkthimi i faqes "Cook Islands"
Rreshti 1:
{{Kutia Shtet|EMRI NË SHQIP=the Cook Islands|EMRI NË GJUHËN VENDASE=''Kūki 'Āirani'' ([[Cook Islands Maori]])|FIGURA: FLAMURI=Flag of the Cook Islands.svg|FIGURA: EMBLEMA=EscudodelasislasCook.svg|EMRI: RASA DHANORE=Self-government in [[Associated state|free association]] with New Zealand|FIGURA: MADHËSIA E EMBLEMËS=EscudodelasislasCook.svg|FIGURA: HARTA=Cook Islands on the globe (Polynesia centered).svg|FIGURA: GJERËSIA E HARTËS={{Coord|21|12|S|159|46|W|type:city}}|HIMNI KOMBËTAR=''[[Te Atua Mou E]]''<br> {{small|''God is Truth''}}|KRYEQYTETI=[[Avarua]]|QYTETI MË I MADH=[[Avarua]]|GJUHA ZYRTARE=* English * [[Cook Islands Māori]]|PAVARËSIA=4 August 1965|QEVERIA=[[Parliament of the Cook Islands|Parliament]]|UDHËHEQËSI 1: EMRI=[[Elizabeth II]]|UDHËHEQËSI 1: TITULLI=[[Monarchy in the Cook Islands|Monarch]]|UDHËHEQËSI 2: EMRI=[[Tom Marsters]]|UDHËHEQËSI 2: TITULLI=[[Queen's Representative]]|SIPËRFAQJA=240|SIPËRFAQJA: VITI=91|SIPËRFAQJA: VENDI=210th|SIPËRFAQJA: UJË=91|ZEE=111|POPULLSIA=21,000|POPULLSIA: VITI=2016|POPULLSIA: VENDI=124th|POPULLSIA: DENDËSIA=42|PBB=14,974|PBB: VITI=2014|PBB: PËR BANOR=$15,002.5|VALUTA={{nowrap|New Zealand dollar <code>([[ISO 4217|NZD]])</code><br/>[[Cook Islands dollar]]}}|ZONA KOHORE=CKT|ZONA KOHORE: VERA=-10|PREFIKSI TELEFONIK=+682|KODI I INTERNETIT=[[.ck]]|KODI ISO=CK}}E '''Cook Islands''' (<span class="IPA nopopups noexcerpt">/<span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/ primary stress follows">ˈ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span><span title="/ʊ/ short 'oo' in 'foot'">ʊ</span><span title="'k' in 'kind'">k</span></span> <span style="border-bottom:1px dotted"><span title="/ˈ/ primary stress follows">ˈ</span><span title="/aɪ/ long 'i' in 'tide'">aɪ</span><span title="'l' in 'lie'">l</span><span title="/ən/ 'on' in 'button'">ən</span><span title="'d' in 'dye'">d d d d</span><span title="'z' in 'zoom'">z</span></span>/</span>{{IPAc-en|ˈ|k|ʊ|k|_|ˈ|aɪ|l|ən|d|z|audio=en-us-Cook Islands.ogg}}; Cook Islands Māori: ''Kūki 'Āirani'')<ref>[https://books.google.com/books?id=AT2ENAHoS28C ''Cook Islands Maori dictionary''] by Jasper Buse & Raututi Taringa, Cook Islands Ministry of Education (1995) page 200</ref> është një vetë-qeverisëse vend ishull në [[Oqeani Paqësor|Jug të Oqeanit Paqësor]] në të lirë shoqata me [[Zelanda e Re|Zelandën e Re]]. Ajo përbëhet nga 15 ishujt e të cilit sipërfaqja totale e tokës është {{Convert|240|km2|sqmi|1}}. Cook Islands' [[Zona Ekskluzive Ekonomike|Zonës Ekonomike Ekskluzive]] (EEZ), megjithatë, mbulon {{Convert|1800000|km2|sqmi}} të oqeanit.<ref>[https://web.archive.org/web/20070214035426/http://www.sopac.org/tiki/tiki-index.php?page=Cook+Islands A View from the Cook Islands]. </ref>
{{për përmirësim}}
{{ShtetPrototip
| EMRIISHTETIT = Cook Island<br />Kūki 'Āirani
| EMRI NË SHQIP = Ishulli Kuk
| EMRIRASADHANORE =
| SKEDA_FLAMURI = Flag of the Cook Islands.svg
| SKEDA_EMBLEMA = EscudodelasislasCook.svg
| SKEDA_EMBLEMA_MADHESIA = 90px
| SKEDA_HARTA = Cook Islands on the globe (Polynesia centered).svg
| SKEDA_HARTA_GJERESI = 250x250px
| MOTO_KOMBETARE =
| HIMNI_KOMBETARE =
| HIMNI_KOMBETARE_KENGA =
| KRYEQYTETI = [[Avarua]]
| KRYEQYTETI_LOCACIONI =
| QYTETI ME I MADH = [[Avarua]]
| GJUHAZYRTARE = [[Gjuha angleze|Maori]]
| QEVERIA = Mbretëri kushtetuese
| KRYEMINISTRI = Henry Puna
| MBRETI = Elizabeth II
| PERFAQSUES I MBRETËRESHËS = Tom Marsters
| EMRIIKRYEMINISTRIT = Henry Puna
| EMRIIKRYETARIT = Harald V
| VET-QEVERISJE = 4 Gusht 1965
| NJOHJA NGA [[OKB]] = 1992
| SIPERFAQJA = 240
| SIPERFAQJA_VENDI = 210
| SIPERFAQJA_UJE = 0 %
| KUFIA = km
| ZEE = km²
| POPULLSIA = 21,000
| POPULLSIA_E_VITIT =
| POPULLSIA_VENDI =
| POPULLSIA_DENDESIA = 124
| BPV =
| BPV_E_VITIT =
| BPV_PER_BANORE =
| IZHN =
| IZHN_I_VITIT =
| IZHN_VENDI =
| VALUTA = Dollari i Zelandës së Re (NZD)
| ZONA_KOHORE = [[UTC-10]]
| ZONA_KOHORE_NE_VERE =
| CCTLD = .no
| SHENJE_DALLUESE =
| KODI_TELEFONIK = [[682]]
| PREFIKSI_RADIOFONIK =
| KODI_ISO =CK
| ANETAR E = >
| ANETAR =
}}
 
Cook Islands' mbrojtjes dhe punëve të jashtme janë përgjegjësi e Zelandës së Re, por ato ushtrohen në konsultim me Cook Islands. Në kohët e fundit, Cook Islands kanë miratuar gjithnjë e më të pavarur të politikës së jashtme. Edhe pse Gatuaj banorët e Ishullit janë shtetasit e Zelandës së Re, ata kanë statusin e Cook Islands shtetasit, të cilat nuk është dhënë për të tjera Zelanda e Re qytetarëve.
'' 'Ishujt Cook' '({{IPAc-en | audio = en-us-Cook Islands.ogg | | k | ʊ | k | _ | | aɪ | l | ən | d | z}} ; [[Cook Islands Māori]]: '' Kūki 'Āirani' ') <ref> [https://books.google.com/books?id=AT2ENAHoS28C' 'Cook Islands Maori dictionary' '] nga Jasper Buse & Raututi Taringa, Ishujt e Kukës Ministria e Arsimit (1995) faqe 200 </ ref> është një vetëqeverisje në Oqeanin Paqësor në Oqeanin Paqësor në [[Associated State | free association]] me [[Zelanda e Re]]. Ai përbëhet nga 15 ishuj, sipërfaqja totale e tokës e së cilës është {{convert | 240 | km2 | sqmi | 1}}. Megjithatë, [Zona e Ekskluzive Ekonomike] e Bashkive Cook (EEZ) mbulon {{konvertimin | 1800000 | km2 | sqmi}} të oqeanit. <Ref> [https://web.archive.org/web/20070214035426/ Http://www.sopac.org/tiki/tiki-index.php?page=Cook+Islands Një pamje nga Ishujt Cook]. SOPAC </ ref>
 
==Gjeografia==
Cook Ishujt kryesore të popullatës në qendrat janë në ishullin e Rarotonga (10,572 në vitin 2011), ku ka një aeroport ndërkombëtar. Ka një më të madh të popullsisë të Gatuaj banorët e Ishullit në Zelandën e Re, veçanërisht në Veri të Ishullit. Në vitin 2006 regjistrimit, 58,008 vetë-identifikuar si etnike, Cook Islands Māori të menjëhershme.<ref>{{Cito web|url=http://www.stats.govt.nz/census/2006-census-data/quickstats-about-culture-identity/quickstats-about-culture-and-identity.htm?page=para016Master|title=QuickStats About Culture and Identity – Pacific Peoples|accessdate=12 June 2007|website=2006 Census|publisher=[[Statistics New Zealand]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070829173025/http://www.stats.govt.nz/census/2006-census-data/quickstats-about-culture-identity/quickstats-about-culture-and-identity.htm?page=para016Master|archivedate=29 August 2007}}</ref>
Ishulli Kuk gjendet në jugun e Oqeanit të Qetë dhe në verilindje të [[Zelanda e Re]] , ndodhet në mes të Polynesisë Franceze dhe Samoas Amerikane . Ka vetëm 240 km² .
 
Me rreth 100.000 vizitorë të udhëtonte për në ishujt në 2010-11&#x20;viti financiar,<ref>{{Cito web|url=http://www.mfem.gov.ck/docs/Treasury/Budget/2010-11/BPS%20n%20HYEFU/Combined%20HYEFU%202010-11.pdf|title=The Cook Islands Half Year Economic and Fiscal Update For the Financial Year 2010/2011|date=December 2010|publisher=Cook Islands Ministry of Finance & Economic Management|page=7}}</ref> turizmi është vendi kryesor të industrisë, si dhe udhëheqjen element të ekonomisë, përpara det të hapur bankare, margaritarë, detare dhe fruta të eksporteve.
 
== Gjeografia ==
Cook Islands janë në Jug të Oqeanit Paqësor, në verilindje të Zelandës së Re, mes [[Polinezia franceze|frëngjisht Polinezi]] dhe [[Samoa Amerikane]]. Nuk janë 15&#x20;të mëdha ishujt të shpërndarë në mbi {{Convert|2200000|km²|0}} të oqeanit, të ndarë në dy grupe të dallueshme: Jugor Cook Islands dhe Veriore Cook Islands e [[Atoli|koral atolls]].<ref>"Cook Islands Travel Guide" (with description), ''World Travel Guide'', Nexus Media Communications, 2006. </ref>
 
Ishujt janë formuar nga [[Vullkani|vullkanik]] aktivitet; veriore është grupi më i vjetër dhe përbëhet nga gjashtë atolls, të cilat janë mollëza të vullkaneve në krye me korale të rritjes. Klima është mesatare për tropikale.
[[Skeda:Aitutaki-Motu_Tapuaetai.jpg|parapamje|Tapuaetai (Një Këmbë Island) në pjesën jugore të Aitutaki Atoll]]
{| class="sortable wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
! Grupi i
! Ishull
! Zonës km2
! Popullsisë 2011
|-
| Veriore
| Penrhyn
| style="text-align:right;" | 10
| style="text-align:right;" | 213
|-
| Veriore
| Rakahanga
| style="text-align:right;" | 4
| style="text-align:right;" | 77
|-
| Veriore
| Manihiki
| style="text-align:right;" | 5
| style="text-align:right;" | 238
|-
| Veriore
| Pukapuka
| style="text-align:right;" | 1
| style="text-align:right;" | 451
|-
| Veriore
| Tema Reef (zhytur)
| style="text-align:right;" | 0
| style="text-align:right;" | 0
|-
| Veriore
| Nassau
| style="text-align:right;" | 1
| style="text-align:right;" | 73
|-
| Veriore
| Suwarrow
| style="text-align:right;" | 0
| style="text-align:right;" | 2
|-
| Jug
| Palmerston
| style="text-align:right;" | 2
| style="text-align:right;" | 60
|-
| Jug
| Aitutaki
| style="text-align:right;" | 18
| style="text-align:right;" | 1,771
|-
| Jug
| Manuae
| style="text-align:right;" | 6
| style="text-align:right;" | 0
|-
| Jug
| Takutea
| style="text-align:right;" | 1
| style="text-align:right;" | 0
|-
| Jug
| Mitiaro
| style="text-align:right;" | 22
| style="text-align:right;" | 189
|-
| Jug
| Atiu
| style="text-align:right;" | 27
| style="text-align:right;" | 468
|-
| Jug
| Mauke
| style="text-align:right;" | 18
| style="text-align:right;" | 300
|-
| Jug
| Winslow Reef (zhytur)
| style="text-align:right;" | 0
| style="text-align:right;" | 0
|-
| Jug
| Rarotonga
| style="text-align:right;" | 67
| style="text-align:right;" | 10,572
|-
| Jug
| Mangaia
| style="text-align:right;" | 52
| style="text-align:right;" | 562
|-
! Gjithsej
! Gjithsej
! style="text-align:right;" | 237
! style="text-align:right;" | 14,976
|}
Tabela është urdhëruar nga veriu në jug. Shifrat e popullatës nga regjistrimi i vitit 2011.<ref>[http://www.mfem.gov.ck/statistics/census-and-surveys Cook Islands Ministry of Finance and Economic Management, 2011 Census]</ref>
[[Skeda:Wyspy_Cooka.png|majtas|parapamje|Map of the Cook Islands.]]
 
== Histori ==
[[Skeda:Rarotonga_beach.jpg|majtas|parapamje|Plazh në Rarotonga]]
Cook Islands për herë të parë u vendosën në 6 shekullit nga Polinezian njerëzit që kanë migruar nga [[Tahiti]],<ref>[https://web.archive.org/web/20120319005759/http://www.samoa2007.ws/index.php?id=224 Cook Islands] (archived from [http://www.samoa2007.ws/index.php?id=224 the original] on 19 March 2012).</ref> një ishull {{Convert|1154|km}} në verilindje.
 
Anijet Spanjolle kishin vizituar ishujt në të 16-t shekullit të; e parë me shkrim të dhënat e kontaktit me ishujt erdhi në 1595 me së e Pukapuka nga Spanja që ishte marinar Álvaro de Mendaña de Neira, i cili e quajti ''San Bernardo'' (Saint Bernard). Pedro Fernandes de Queirós, portugal kapiten duke punuar për të kurorës spanjolle, bëri të regjistruar parë Evropian ulje në ishujt kur vuri këmbën në Rakahanga në vitin 1606, duke e quajtur atë ''Gente Hermosa'' (Njerëz të Bukur).<ref>{{cite book|title=[[Terrae Incognitae (journal)|Terrae Incognitae]]|last=Hooker|first=Brian|date=1998|volume=30|pages=54–62|chapter=European discovery of the Cook Islands|issue=1|chapter-url=http://dx.doi.org/10.1179/tin.1998.30.1.54}}</ref>
 
 Kapiteni anglez [[Xhejms Kuk|James Cook]] arriti në vitin 1773 dhe 1777<ref>Thomas, Nicholas (2003). </ref> dhe me emrin ishulli i Manuae ''Hervey Ishull''. Më vonë, emri ''Hervey Ishujt'' erdhi për të aplikohet për të gjithë jugun e grupit; emrin "Cook Islands", në nder të Gatuaj, të parë u shfaq në një ruse detare tabelë botuar në 1820s.<ref>{{Cito web|url=http://www.cook-islands.gov.ck/history.php|title=Cook Islands Government website|accessdate=18 November 2011|publisher=Cook-islands.gov.ck|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090326003510/http://www.cook-islands.gov.ck/history.php|archivedate=26 March 2009|deadurl=yes}}</ref>
 
Në 1813 John Williams, një misionar në ''Përpiqet'' (jo të njëjtën anije si të Gatuar) e bëra e parë e regjistruar së të Rarotonga.<ref>{{Cito web|url=http://www.chr.org.au/fpbooks/tendecades/TEN%20DECADES%20Chapter%203.doc|title=Ten Decades: The Australasian Centenary History of the London Missionary Society, Rev. Joseph King (Word document)|accessdate=18 November 2011}}</ref> {{dubious|John Williams|date=February 2013}} E parë e shënuar ulje në Rarotonga nga Evropianët ishte në 1814 nga ''Cumberland''; telashe shpërtheu mes marinarët dhe banorët e Ishullit dhe shumë u vranë nga të dyja palët.<ref name="History">{{Cito web|url=http://www.ck/history.htm|title=History of the Cook Islands|accessdate=18 November 2011|publisher=Ck/history}}</ref> ishuj pa asnjë më shumë Evropianëve deri misionarët e ardhur nga Anglia në 1821. Krishterimi shpejt e kapi në kulturën dhe shumë të ishullit të vazhdojnë të jenë besimtarë të Krishterë të cilët sot.
[[Skeda:Cook_Islands_Annexation_Ceremony.jpg|parapamje|Guvernatori i Përgjithshëm Zoti Ranfurly leximi i aneksimit proklamatë drejtuar Mbretëreshës Makea më 7 tetor 1900.]]
Cook Islands u bë një Britanik [[Protektoriat|protektorat]] në 1888, për shkak kryesisht të komunitetit frika se Franca mund të zënë në territorin si ajo kishte Tahiti. Më 6&nbsp;shtator 1900, udhëheqës të ishullit paraqitur një peticion duke i kërkuar që islands (duke përfshirë Niue "nëse është e mundur") duhet bashkëngjitur si territorin Britanik.<ref name="Kenneth Roberts-Wray 1966. P. 891">''"Commonwealth and Colonial Law"'' by Kenneth Roberts-Wray, London, Stevens, 1966. </ref><ref>N.Z. Parliamentary Pp., A3 (1901)</ref> Më 8-9 tetor 1900 shtatë instrumentet e cedimi i Rarotonga dhe ishuj të tjerë janë nënshkruar nga shefat e tyre dhe njerëzit; dhe nga një Britanik Shpallje të lëshuara në të njëjtën kohë cessions janë pranuar, ishujt u shpallën të pjesëve të Saj Britannic Madhështinë e zotërimet. Këto instrumente nuk e përfshijnë Aitutaki. Duket se, edhe pse banorët konsideruar veten e tyre si Britanikë të subjekteve, Kurorën e titullit ishte e pasigurt, dhe ishulli ishte zyrtarisht i shtohen nga Shpallja e datës 9&nbsp;tetor 1900.<ref>"Commonwealth and Colonial Law" by Kenneth Roberts-Wray, London, Stevens, 1966. </ref><ref>N.Z. Parliamentary Pp., A1 (1900)</ref> ishujt janë të përfshira brenda kufijve të Koloni e Zelandës së Re në 1901 me Qëllim që në të Këshillit<ref>S.R.O. & S.I. Rev. </ref> sipas Koloniale Kufijve të Veprojë, 1895 të Mbretërisë së Bashkuar.<ref>58 & 59 V. c. 34.</ref> kufirit ndryshimi hyri në fuqi më 11&nbsp;qershor 1901 dhe Cook Islands të kishte një marrëdhënie formale me Zelandën e Re ndonjëherë që nga viti.
 
Kur e Britanik të kombit dhe Zelanda e Re Shtetësi të Veprojë 1948 hyri në fuqi më 1&nbsp;janar të vitit 1949, Kuzhinier banorët e Ishullit që ishin Britanik subjektet fituar Zelanda e Re shtetësi.<ref>[http://www.teara.govt.nz/en/citizenship/3 3.]</ref> vendi mbeti një Zelanda e Re territorin e varur deri në&#x20;vitin 1965, kur Qeverinë e Zelandës së Re ka vendosur për të ofruar vetë-qeverisëse të statusit të saj koloni. Në atë vit, Albert Henri i Cook Islands Partisë është zgjedhur si i pari Kryeministri. Henri udhëhoqi vendin deri sa ai ishte i akuzuar për votave manipuluar. Ai ishte arritur në vitin 1978 nga Tom Davis i Partisë Demokratike.
 
== Politikës dhe marrëdhënieve me jashtë ==
[[Skeda:Parliament_of_the_Cook_Islands_-_2006.JPG|parapamje|Parlamenti ndërtimin e Cook Islands, ish hotel.]]
[[Skeda:Sustainable_Development_and_Conservation_Event_in_the_Cook_Islands_(7907701948).jpg|parapamje|Kryeministri Henri Puna me Sekretarja e Shtetit [[Hillary Clinton|, Hillary Clinton]], 31 gusht 2012]]
Cook Islands është një demokraci përfaqësuese me sistemin parlamentar në një lidhura shtetit marrëdhënie me Zelandën e Re. Pushteti ekzekutiv ushtrohet nga qeveria, me Krerët e Ministrit si shef i qeverisë. [[Legjislatura|Fuqinë legjislative]] është dhënë në si qeveria, ashtu edhe Parlamenti i Cook Islands. Nuk është një pluriform sistem shumë-partiak. E Gjyqësori është i pavarur nga ekzekutivi dhe legjislatura. E [[kreu i shtetit]] është Mbretëresha e Zelandës së Re, i cili është i përfaqësuar në Cook Islands nga Mbretëresha e Përfaqësuese.
 
Ishujt janë të vetë-qeverisëse në "free association" me Zelandën e Re. Zelanda e re mban përgjegjësinë kryesore për të punëve të jashtme, me konsultim me Cook Islands qeverisë. Cook Islands shtetasit janë shtetas të Zelandës së Re dhe mund të marrë Zelanda e Re shërbimet e qeverisë, por e kundërta nuk është e vërtetë; Zelanda e Re, qytetarët nuk janë Cook Islands shtetasit. Pavarësisht nga kjo, si e 2014{{As of|2014|lc=y}}, Cook Islands kishte marrëdhënie diplomatike në emrin e vet me 43 vende të tjera. Cook Islands nuk është një shtet anëtar i Kombeve të Bashkuara, por, së bashku me Niue, ka pasur tyre "plot e traktatit të-duke e bërë të kapaciteteve", të njohura nga Sekretariatit të Kombeve të Bashkuara,<ref name="art102">{{Citim|title=Repertory of Practice|number=8}}</ref><ref name="map">{{Citim|title=The World today}}</ref> dhe është një anëtare e plotë e [[Organizata Botërore e Shëndetësisë|QË]] dhe [[UNESCO|të UNESCO-s]] [[Lista e agjencive të specializuara të Kombeve të Bashkuara|agjencitë e specializuara të OKB-së]], është një anëtare pjesëmarrëse Ekonomike dhe Sociale Komisioni për Azi dhe Paqësor (UNESCAP) dhe një deputet i Kuvendit të Shteteve të Gjykatës Penale Ndërkombëtare.
 
Më 11 qershor 1980, Shtetet e Bashkuara nënshkruan një traktat me Cook Islands specifikuar kufirit detar mes Cook Islands dhe [[Samoa Amerikane|Samoan Amerikane]] dhe gjithashtu të heqjes dorë nga çdo Amerikan pretendon të Penrhyn, Pukapuka, Manihiki, dhe Rakahanga.<ref>{{Cito web|url=http://www.paclii.org/pits/en/treaty_database/1980/6.html|title=Treaty Between the United States of America and the Cook Islands on Friendship and Delimitation of the Maritime Boundary Between the United States of America and the Cook Islands (and Exchange of Notes)|accessdate=18 May 2009|website=Pacific Islands Treaty Series|publisher=University of the South Pacific School of Law}}</ref> Në vitin 1990 Cook Islands dhe Franca nënshkruan një traktat që kufizuar kufiri në mes Cook Islands dhe [[Polinezia franceze|frëngjisht Polinezi]].<ref>{{Cito web|url=http://www.paclii.org/pits/en/treaty_database/1990/4.html|title=Agreement on Maritime Delimitation Between the Government of the Cook Islands and the Government of the French Republic|accessdate=4 March 2010|website=Pacific Islands Treaty Series|publisher=University of the South Pacific School of Law}}</ref> Si me konkurrencën mes SHBA dhe Kina të nxehtë deri në Jug të Detit të Kinës dhe fusha të tjera më afër në kontinent, Cook Islands filluan të ndjehen rezultatet. Në fund të gushtit 2012, për shembull, Shtetet e Bashkuara Sekretarja e Shtetit, [[Hillary Clinton]] vizitoi ishujt.<ref>{{Cito web|url=https://www.state.gov/secretary/trvl/2012/196973.htm|title=Secretary Clinton:Travel to the Cook Islands, Indonesia, China, Timor-Leste, Brunai, and Russia|accessdate=4 September 2012|publisher=U.S. Department of State}}</ref><ref>{{Cite news}}</ref>
 
== Ekonomia ==
Ekonomia është shumë e prekur nga gjeografia. Ajo është e izoluar nga tregjet e huaja, dhe ka disa të pamjaftueshme në infrastrukturë, ajo ka mungesë të madhe të burimeve natyrore, e ka të kufizuar e prodhimit dhe vuan mesatarisht nga fatkeqësitë natyrore.{{Citim i duhur}} Turizmi ofron ekonomike bazë që përbën rreth 67.5% të PBB-së.
Përveç kësaj, ekonomia është e mbështetur nga ndihmat e huaja, kryesisht nga Zelanda e Re. Popujt' Republika popullore e Kinës ka kontribuar edhe të ndihmës së huaj e cila ka rezultuar në mes të projekteve të tjera, Selia qendrore e Policisë të ndërtimit. Cook Islands është e zgjeruar bujqësia, minierat dhe sektorët e peshkimit, me sukses të ndryshme.
 
Pasi që rreth vitit 1989, Cook Islands janë bërë në një vend të specializuar në të ashtu-quajtur të aseteve të mbrojtjes beson, nga të cilat investitorët e strehimoreve të aseteve nga të arrijnë të kreditorëve dhe autoriteteve ligjore.<ref>{{Cito web|url=http://protectyou.com/1996/01/review-of-offshore-jurisdictions-part-1/|title=Review of Offshore Jurisdictions: Cook Islands|publisher=The Asset Protection News|last=Rosen|first=Howard}}</ref> Sipas ''New York Times'', Gatuan kanë "ligjeve hartuar për të mbrojtur të huajt' e aseteve nga të kërkesave ligjore në vendet e tyre", e cila u duket hartuar në mënyrë specifike për të penguar krahu i gjatë të Amerikan drejtësisë; kreditorët duhet të udhëtojë për në Ishujt Kuk dhe argumentojnë rastet e tyre nën Gatuan ligj, shpesh në penguese kurriz. për Dallim nga të tjera juridiksione të huaja të tilla si [[Ishujt e Virgjër Britanikë|Ishujt Britanikë virxhin]], [[Ishujt Cayman|Ishujt Kajman]] dhe [[Zvicra|Zvicër]], Gatuan "në përgjithësi shpërfillje të huaj, urdhrat e gjykatës" dhe të mos kërkojnë që të llogarive bankare, pasuri të patundshme, ose pasurive të tjera të mbrojtura nga e shqyrtimit (ajo është e paligjshme që të zbulojë emrat ose ndonjë informacion në lidhje Gatuan beson) të jenë fizikisht të vendosur në arkipelag.<ref name="flyspeck">Wayne, Leslie. </ref> tatimi mbi beson dhe besimin e punonjësve të përbëjnë rreth 8% të Cook Islands ekonomisë, pas turizmin, por përpara të peshkimit.
 
Në vitet e fundit, Cook Islands ka fituar një reputacion si një debitori parajsë, përmes miratimit të legjislacionit, i cili lejon debitorët për të mbrojtur pronën e tyre nga pretendimet e kreditorëve.<ref>{{Cite news}}</ref>
 
== Kulturë ==
[[Skeda:Rarotonga-8-Maeva-Nui.jpg|parapamje|Noton paradën e gjatë vjetore Maeva Nui festimet.]]
 
=== Gjuhë ===
Gjuhët e Cook Islands përfshijnë anglisht, Cook Islands Māori, ose "Rarotongan," dhe Pukapukan. Dialektet e Cook Islands Maori përfshijnë Penrhyn; Rakahanga-Manihiki; Ngaputoru dialektin e Atiu, Mitiaro, dhe Mauke; Aitutaki dialektin; dhe Mangaian të saj. Cook Islands Maori dhe dialektikës variante janë ngushtë të lidhura me dy Tahitian dhe Zelanda e Re Māori. Pukapukan konsiderohet e lidhur ngushtë me Samoan gjuhë. Anglisht dhe Cook Islands Maori janë [[Gjuha zyrtare|gjuhët zyrtare]] të Cook Islands.
 
=== Muzikë ===
Muzika në Cook Islands është e ndryshme, me të Krishterë këngë janë mjaft të njohura, por tradicionale valle dhe këngë në Polinezian gjuhët mbeten popullore.
[[Skeda:Narrative_of_Missionary_Enterprises_engraving.jpg|parapamje|Konfiskimi dhe shkatërrimi i idhujve e perëndive Evropian misionarë në Rarotonga, 1837]]
[[Skeda:Cook_Islands_IMG_5905_(8451965559).jpg|parapamje|Cook Islands Kisha E Krishterë]]
 
=== Festat publike ===
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
|+ Festat
! Data
! Emri
|-
| 1 janar
| Dita e Vitit të ri
|-
| 2 janar
| Ditë pas Ditën e Vitit të Ri
|-
| Të premten përpara [[Pashkët|Pashkëve, të dielën e]] <br>
<small>14 prill 2017</small>
| E Premtja E Mirë
|-
| Një ditë pas [[Pashkët|Pashkëve e diela]] <br>
<small>17 prill 2017</small>
| Pashkët E Hënë
|-
| 25 prill
| Dita e ANZAC
|-
| Të hënën e parë në qershor<br>
<small>5 qershor {{CURRENTISOYEAR}}</small>
| Mbretëresha Ditëlindjen
|-
| Gjatë Muajit Korrik
| Rarotonga Ungjillin E Ditës
|-
| 4 gusht
| Dita E Kushtetutës (''Te Maevea Nui Festimet'')
|-
| 26 tetor
| Paketa E Ditës
|-
| 25 dhjetor
| Krishtlindjet
|-
| 26 dhjetor
| Boks Ditë
|}
 
=== Arti ===
 
==== Gdhendje ====
[[Skeda:Cook_Islands_carved_wood_figure,_British_Museum.jpg|parapamje|Kjo druri vonë tetëmbëdhjetë ose në fillim të shekullit të xix-të gdhendur figura ikur emasculation. Vetëm një e tjera të krahasueshme shembull, është i njohur përveç kësaj një në British Museum.<ref>{{Cito web|url=https://www.google.com/culturalinstitute/asset-viewer/standing-male-figure/iAEuMZBGSYaByg|title=Standing male figure - Google Arts & Culture|accessdate=2016-12-31|website=Google.com}}</ref>]]
Woodcarving është e përbashkët në formën e artit në Ishujt Kuk. Afërsia me ishujt në jug të grupit të ndihmuar të prodhojnë një homogjen stilin e gdhendje, por që e kishte të veçantë zhvillimet në çdo ishull. Rarotonga është i njohur për tij peshkatar e perëndive dhe personel-të perëndive, Atiu e saj prej druri vende, Mitiaro, Mauke dhe Atiu për mace dhe pllakë perëndive dhe Mangaia për ceremonial adzes. Shumica e origjinale druri carvings ose ishin të gjallë larg nga të hershëm Evropian koleksionistëve ose janë djegur në numër të madh nga misionarët. Sot, gdhendje nuk është më i madh formë e artit me të njëjtën shpirtërore dhe kulturore theks të dhënë nga Maori në Zelandën e Re. Megjithatë, nuk janë të vazhdueshme përpjekjet për interesin e të rinjve në trashëgiminë e tyre dhe disa punë të mirë është duke u doli nën drejtimin e vjetër carvers. Atiu, në veçanti, ka një traditë të fortë të artizanatit si në gdhendje dhe lokale fibra të arteve të tilla si tapa. Mangaia është burim i shumë të bukura adzes gdhendur në një dalluese, ideosinkretik stilit me të ashtu-quajtur të dyfishtë-k projektimit. Mangaia gjithashtu prodhon ushqim pounders gdhendur nga rënda calcite gjetur në saj të gjerë shpella gëlqerore.<ref>{{Cito web|url=http://www.ck/culture.htm#visual|title=Lords of the Dance –: Culture of the Cook Islands|date=2013-11-12|accessdate=2016-12-31|publisher=Ck}}</ref>
 
== Sport ==
Rugby league është sporti më popullor në Ishujt Kuk.<ref>{{Cito web|url=http://www.wearerugby.com/news/articles/cook-islands-financial-strife|title=Cook Islands Financial Strife|publisher=We Are Rugby|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111206231821/http://www.wearerugby.com/news/articles/cook-islands-financial-strife|archivedate=6 December 2011}}</ref> Rugby union, Shoqata e futbollit (futboll), netball, dhe cricket janë gjithashtu popullor.{{Citim i duhur}}
 
== Referencat ==
{{Reflist|30em}}
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Ishujt_Kuk"