Koha e hekurit: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
rregullime të tekstit duke përdorur AWB
Rreshti 1:
[[File:Celtic-roundhouse-1994.jpg|thumb|Rindërtimi i një shtëpie nga epoka e hekurit.]]
 
'''Koha e hekurit''' është një periudhë kohore e cila karakterizohet nga përdorimi i [[Metalurgjia|metalurgjisë]] së [[hekuri|hekurit]]t e cila ndodhi në përgjithësi pas [[Koha e bronzit|Kohës së Bronzit]]. Megjithatë, afatet e Epokës së Hekurit ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme nga zona kulturore dhe gjeografike në fjalë. Pra, mund të konsiderohet si [[Prehistoria|Prehistorike]], [[Historia e hershme|Histori e hershme]] ose [[Histori]] në varësi të zonave gjeografike.
 
Koha e hekurit filloi rreth [[Shekulli XII p.e.s.|1100 para Krishtit]] në mesdhe, afër [[Shekulli IX p.e.s.|800]] deri [[Shekulli VIII p.e.s.|700 para Krishtit]] në veri të [[Evropa|Evropës]]<ref>{{cite journal|language=fr |title=L'âge du fer |last1=Fourdrignier |volume=1 |issue =6 |year=1904 |pages=207-215 |url=http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bspf_0249-7638_1904_num_1_6_11280}}</ref> dhe rreth {{date|-500}} në Afrikë.
Rreshti 12:
Shpikja e shprehjes « koha e hekurit » është caktuar nga kërkuesi [[Danimarka|danez]] [[Christian Jürgensen Thomsen|C. J. Thomsen]]<ref>{{cite book |language=da |publisher1=C. J. Thomsen |title=Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed |year=1836}}.</ref>. Bazohet në ide të vjetra, duke përfshirë edhe ato të historianit Lauritz Schebye Vedel Simonsen, një profesor nga Universiteti i [[Kopenhaga|Kopenhagës]], i cili kishte parashikuar në vitin [[1813]] se mjetet e popujve të lashtë skandinavë ishin në fillim nga druri dhe guri para se të bëheshin nga bakri dhe hekuri<ref>{{cite book |language=en |publisher1=[[Bruce Trigger|B. G. Trigger]] |year=1990 |page=75 |title=A History of Archaeological Thought |editor1-first=Cambridge University Press |url=https://books.google.fr/books?id=SuoekuMtIIsC}}.</ref>{{,}}<ref>{{cite book |language=en |publisher1=C. K. Maisels |year=1999 |page=20 |title=The Near East: archaeology in the 'Cradle of civilization' |location=London |editor1-first=Routledge |url=https://books.google.fr/books?id=daqEAgAAQBAJ}}.</ref> Thomsen kishte intuitë, në [[1816]], për përdorimin njëpasnjëshëm të gurit, bronzit dhe hekurit nga njerëzimi, atëherë ai duhej të klasifikonte antikitetet kombëtare daneze. Ai pohon teorinë e tij të tri kohërave parahistorike — [[Epoka e Gurit|kohën e gurit]], [[Koha e bronzit|kohën e bronzit]] dhe kohën e hekurit —, në vitin [[1836]] në ''Ledetraad til Nordisk Oldkyndighed'' (Udhëzues i antikiteteve nordike).
 
Sot, është e njohur se kjo periudhë është pasuese, në [[Evropa|Evropë]] dhe në [[Lindja e Mesme|Lindjen e mesme]], e [[Koha e bronzit|Kohës së bronzit]] dhe paraprin hyrjen e civilizimeve të përfshira në [[Historia|histori]]. Disa zona nuk e kanë njohur kurrë kohën e hekurit duke njohur shumë më herët disa karakteristika të një zhvillimi social dhe / ose teknika të rëndësishme. Ështe rasti për shembull i [[Civilizimet prekolombiane|civilizimeve prekolimbiane]] të cilët njihnin një [[Metalurgjia|metalurgji]] të [[Ari|aritari]]t dhe [[Bakri|bakritbakri]]t deri në pushtimin spanjoll. Afrika, nga ana tjetër, nuk ka njohur kohën e bronzit, por direkt atë të hekurit<ref name="Grand Mourre">{{cite book |language=fr |publisher1=Michel Mourre |title=Dictionnaire encyclopédique d'histoire |editor1-first=Bordas |page=1757 |ISBN= 2-04-006513-X}}.</ref> ; metalurgjia e bakrit dhe e bronzit (Ife, Benin…) është shumë posteriore.
 
 
== Shënime dhe referenca ==
Line 30 ⟶ 29:
;Lajme
* [http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-13082240 Mass burial suggests massacre at Iron Age hill fort]. Arkeologët kanë gjetur dëshmi për një masakër të lidhur me luftën e Epokës së Hekurit në [[Fin Cop]] në Derbyshire. BBC. 17 prill 2011
 
 
{{DEFAULTSORT:Age du fer}}