Tarikatet e Shi'tëve: Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Nuk e kuptoj perse ndryshimet e mia qenkan te dyshimta, kur ato jane te bazuara ne literaturen me te mire Perendimore e Lindore.
→‎top: rregullime të tekstit duke përdorur AWB
Rreshti 5:
'''Terminologjia'''
 
Termi per here te pare u perdor gjate kohes se Muhamedit.<ref>[[Shia Islam#CITEREFTabataba.27i1977|Tabataba'i 1977]], p. 34</ref> Sot, kjo fjale i referohet Muslimaneve te cilet besojne se lidershipi i komunitetit mysliman pas Muhamedit i takonte me te drejte Alisë dhe pasardhësve të tij. Nawbakhti thekson se termi Shia referohet nje grupi besimtaresh mysliman te cilet ne kohen e profetit dhe pas tij e shikonin Alinë si Imam dhe Kalif. <ref>[[Shia Islam#CITEREFSobhani2001|Sobhani 2001]], p. 97</ref> [[Al-Shahrastani]] shprehet se termi Shia i referohet atyre qe besojne se Alia ishte perzgjedhur si Pasardhësi, Imami dhe kalifi nga profeti<ref>[[Shia Islam#CITEREFSobhani2001|Sobhani 2001]], p. 98</ref> dhe gjithashtu se Autoriteti i Alisë kurrë nuk del nga dera e pasardhesve te tij<ref>[[Shia Islam#CITEREFVaezi2004|Vaezi 2004]], p. 54</ref>. Sipas Shijave ky besim eshte shprehur ne Kuran si dhe trashegimine historike te Islamit. Shehlerët dhe dijetaret Shiite theksojne nocionin e autoritetit te lidhur me familjen e profeteve ashtu siç ajeti kuranor 3:33,34 tregon: ''"Allahu i zgjodhi Ademin, Nuhun, familjen e Ibrahimit dhe familjen e Imranit mbi të gjithë njerëzit (e kohës së tyre).- (33)(Ata ishin) pasardhës të njëri - tjetrit. Allahu dëgjon dhe di çdo gjë. (34)''<ref>[[Shia Islam#CITEREFCornell2007|Cornell 2007]], p. 218</ref>''"'' 
 
'''Fillesat e skizmes Islame'''
 
Konflikti rreth skizmes se madhe ndermjet Sunnive dhe Shiiteve i ka fillesat e saj ne ngjarjen e Ghadir Khom. Kjo ngjarje do te behej mbas vdekjes se profetit kyç ne zberthimin e te vertetes se cili ishte Khalifa (Imam)i drejte qe do e trashegonte ummetin Mysliman pas themelimit te tij nga vula e profeteve Hz. Muhammad (S.A.W.A.S). Ne perfundim te haxhit te fundit Xhebraili njofton Muhamedin te lajmerojën ummetin per lajmin e ardhur nga qiejt. U zbulua ajeti Kuranor:
 
يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ ۖ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّـهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّـهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
 
''O i Dërguar! Trego atë që të është shpallur nga Zoti yt! Në qoftë se nuk e bën këtë, atëherë nuk e ke përcjellë Mesazhin e Tij; Allahu të ruan ty prej njerëzve. Natyrisht që Allahu nuk i udhëzon njerëzit që nuk besojnë.(5:67).''<ref name="Esposito, John p. 40">Esposito, John. "What Everyone Needs to Know about Islam." Oxford University Press, 2002 | ISBN 978-0-19-515713-0. p. 40</ref>
 
Profeti yne me te marre lajmin urdheron haxhite te cilet kishin filluar te largoheshin te rikthehen, pasi duhej te bente nje lajmerim te rendesishëm. Vendi quhej Ghadir Khom, nje oaz i vogel mes Mekës e Medinës. Ai urdheron qe te ndertohet nje fare pirgu i larte, si nje lloj podiumi ku edhe do mbante fjalimin e tij para rreth 120.000 haxhilerëve. Ne kete takim raportohet nga Sahih Muslim, Tabarri, Tirmidhi etj duke thene: " Une po ju le pas dy gjera me vlere (thaqalayn) ne mesin tuaj: Librin e Allahut dhe gjakun tim (`itrah), Ehlibejtin Tim (Ahl al-Bayt), pasi me te vertete, te dy nuk do te ndahen deri sa te vijne prap tek une ne oazin (e al-­Kawthar ne diten e gjykimit)." Ne ate moment thirri Hz. Aline ti afrohej, ai morri doren e e ngriti lart dhe tha:" 'I cilëdo kujt une jam imam(lider), atehëher Ali eshte imami(lideri) i tij. Ai eshte Ali Ibn Abi Talib, vellai im, pasuesi i vullnetit tim (''Wasiyyi''), pasimi i te cilit si gardiani juaj dhe lider është lajmeruar nga Allahu, i madheruar.<ref>[http://www.al-islam.org/ghadir/incident.htm "Event of Ghadir Khumm"]. Al-islam.org. Retrieved 2011-05-04.</ref><ref>[[The Last Sermon of Muhammad by Shia Accounts]]</ref> Ky hadith raportohet ne 6 Sahihet e Ehlu Sunnas si dhe Librat e shkolles Xhaferi (Imamije/Shiite) si Al-Khafi, Bihar un Envar, etj.
 
Shijat e bazojne mesazhin e tyre ne Kuran dhe Sunen e hadithet e Profetit si dhe hadithet e Imamëve(A.S)<ref name="Esposito, John p. 40"/><ref>[http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e2189?_hi=26&_pos=238 "From the article on Shii Islam in Oxford Islamic Studies Online"]. Oxfordislamicstudies.com. Retrieved 2011-05-04.</ref><ref>Esposito, John. "What Everyone Needs to Know about Islam." Oxford University Press, 2002 | ISBN 978-0-19-515713-0. p. 40</ref>. Shijat besojne se Imam Ali ishte emëruar nga Allahu si pasardhës i Muhamedit si Imami i Parë<ref>[http://www.al-islam.org/principles-shiite-creed-ayatullah-ibrahim-amini/lesson-13-imams-traits "Lesson 13: Imam's Traits"]. ''Al-Islam.org''</ref>. Shijat e zgjeroje doktrinen "Imami" edhe ne familjen e pejgameri, ''[[Ahl al-Bayt]]'' ("njerëzit e Shtëpisë"), te njohur si Imamë, te cilet kane pushtet dhe autoritet special mbi ummetin.
 
 
'''Persekutimi'''
Line 27 ⟶ 26:
Gjate qeverisjes se dinastise Umavije, shume udheheqesa Sunni i konsideronin shiat si kercenim –te pushtet politik dhe shpirteror te Ummetit.<ref>[http://www.islamfortoday.com/shia.htm "The Origins of the Sunni/Shia split in Islam"]. Islamfortoday.com. Retrieved2011-05-04.</ref> Udheheqesit Sunni kerkuan te margjinalizonin elementin Shiit ne boten arabe,dhe me vone dinastia Abaside tradhëtoj aleatet e tyre Shiite dhe i burgosen, persekutuan, dhe i vrane. Persekucioni i Shijave pergjate historise sipas burimeve edhe Sunnite shpesh eshte karakterizuar nga veprime brutale dhe genocid. Duke perbere 20–30% te te gjithe popullsise Myslimane ne bote, Shijat vazhdojne te jene nje komunitet i margjinalizuar deri ne kete dite ne shume vende arabe te dominuara nga Sunnit, pa te drejta per te praktikuar te drejat e tyre fetare.
 
Ne vitin 1514 sulltani [[Sultan|Osman]], [[Selim I]], urdheroi masakrimin e 40,000 Shiiteve te Anadollit.<ref name="George C. Kohn 2007. p.385">George C. Kohn (2007.) ''Dictionary of Wars''. Infobase Publishing. p.385. ISBN 0-8160-6577-2</ref> Sipas [[Jalal Al-e-Ahmad]], "Sulltan Selimi e çoi situaten ne aq ekstrem sa ai lajmeroi se vrasja e nje Shiiti ka vleren e vrasjes së 70 te Krishtereve."<ref> name="George C. Kohn (2007.) ''Dictionary of Wars''. Infobase Publishing. p.385. ISBN 0-8160-6577-2<"/ref>
 
Në 1801 Ushtrite Wahabiste te Al Saudit sulmuan dhe plaçkiten Qerbelanë, tyrben Myslimane Shiite ne Irakun Lindor i cili eshte vendi i prehjes se Nipave te Profetit, Hysenit(A.S) dhe Abaz Aliut(A.S)
 
Nen regjimin e Sadam Huseinit(L.A), nga 1973 deri me 2003, ne Irak, Myslimanet Shiite u persekutuan ne menyre te tmerrshme.<ref>Gritten, David (25 February 2006). [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/4750320.stm "Long path to Iraq's sectarian split"]. ''[[BBC News]]''. Retrieved 19 April2015.</ref>
 
 
'''Doktrina'''