Wikipedia

Karate: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively
(View all pending changes)
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
→‎Dimensioni teknik: si behet cigarja elektrike
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Refuzoi 17 ndryshimet e fundit të tekstit dhe riktheu rishikimin 1122485 nga AvocatoBot: e pa shkruar mire
Rreshti 13:
 
=== Dimensioni teknik ===
Karateja është sport luftarak ne te cilin dominojnë lëvizje aciklike. Sipas principeve të caktuara, lëvizjet bëhen në të gjitha drejtimet me kundërshtare të paramenduar dhe real. e
Mbi një mije të goditura të ndryshme, blloqe, kombinime dhe lëvizje e pasurojnë këtë sport. Një mori lëvizjesh në karate ndërrohen në rrethana të reja të diktuara nga kundërshtari.
 
Kushtet e ndryshueshme diktojnë mënyrën, shpejtësinë dhe zgjedhjen e lëvizjes, që të reagohet në mënyre adekuate, në situatën e sapokrijuar. Është e pamundur që të jesh i përsosur në të gjitha karate lëvizjet, prandaj në nivelin e larte teknik përsosen forma te caktuara -specialet, që i përshtaten vetive psikofizike te njeriut. Më aplikim e rregullave te garimit është mundësuar që karatistet të garojnë ne shkallen e cila i përshtatet aftësive te përvetësuara te shkathtësisë se karatesë. Garimet bëhen në baze të rregullore te dy organizatave me masive të karatese ITKF DHE WUKO. Garimet bëhen në arenën që ka 1,5 m nga qendra e arenës. Kimonoja e bardhe e karatese është e obliguar për garuesit.
Rreshti 40:
Çdo teknike e karatesë ne ciklin e vete ka fazën përgatitore, fazën e reagimit dhe fazën përfundimtare.
 
sipërfaqet goditëse të karatesë
SIPERFAQET GODITESE TE KARATESE
 
Karate - do është art marcial që në teknikat goditëse dhe bllokuese përdor pothuajse të gjitha pjesët e trupit në të cilat forca e trupit mund lehtë të përqendrohet.
Karate - do si shkathtësi luftarake dallon nga boksi ,boksi përfshin goditjet vetëm me ballin e grushtit e cila në karate - do quhet (seiken). Në karate - do përveq përdorimit të ballit të grushtit (seiken) përdoren të gjitha pjesët e grushtit dhe shumë pjesë të dorës së hapur. Gjithashtu teknikat bllokuese të karatesë përfshijnë një numër të madh të pjesëve të duarve.
Në karate tradicionale dora ushtrohet me makiwara(dërrasa për goditje e mbështjellur me kasht). Thasët për goditje dhe paisje të tjera gjithashtu janë të dobishme për këtë qëllim.
Në karate – do sipërfaqet goditëse mund ti ndajmë në sipërfaqet goditëse me dorë të mbyllur grusht (ken)këto janë: balli i grushtit (seiken), shpina e grushtit(uraken – riken), grushti si çekan (tsetssui – kencui),grushti me nyjen e gishtit tregues (ippon ken), grushti me nyjen e gishtit të mesëm (nakadaka ippon ken),grushti me nyjen e gishtit tregues dhe të mesën (nihon
ken), grushti me nyjen e gishtërrinjëve (hiraken),grushti me nyjen e gishtit të madh të dorës (Oyayubi ippon ken).
Sipërfaqet goditëse me dorë të hapur ose teknikat me dorë të hapur (kaisho waza) janë: dora thikë & shpatë(shuto), tehu i bredshëm i dorës e kundërta e shutos(haito), dora në formë shpate (seiryto), koka e pulës(keito), koka e kurrilës (kakuto), dora në formë të
shtizë me katër gishta (shihon nukite), dora në formë të shtizës me dy gishta (nihon nukite), dora në formë të shtizës me një gisht (ippon nukite), shpina e dorës së hapur (haishu), rrënja e shuplakës (teisho), dora e ariut (kumade), këmba e shqiponjës (washide), goja e
tigrit (koko).Sipërfaqet të pjesës së epërme të duarve janë. Bërryli(hiji – empi), dhe parakrahu (ude).Sipërfaqet goditëse shtesë të pjesës së epërme të
trupit janë nyja e krahut, koka (Atama), dhëmbët.
Sipërfaqet goditëse të pjesës së poshtme të trupit janë: gjuri (hiza), kërciri (sune), mollëza e shputës ose shputa e tigrit (koshi), pjesa e sipërme e shputës(haisoku), tehu i jashtëm i shputës (sokuto), tehu i bredshëm (teisoku), thembra (kakato).
 
GRUSHTI (KEN)
Është shumë me rrëndësi në karate të dihet si të bëhet grushti (ken) në mënyrë korrekte sepse është e nevojshme. Formimi bërja e grushtit bëhet në tri hapa.
 
1. Balli i grushti (seiken)
 
Balli i grushtit (seiken) është prej sipërfaqeve goditësemë efektive në karate – do përdoret në goditjet me grusht (tsuki waza), caku goditet me nyjen e gishtit
Balli i grushtit është prej sipërfaqeve goditëse që përdoret më së shumti në karate - do. Pjesa kontaktuese e kësaj sipërfaqeje goditëse janë : nyja e parë e gishtit tregues dhe të mesëm. Grushti dhe parakrahu duhet të jenë në linjëte drejte. Nese kyçi i dorës qëndron i lakuar forca nuk ka mundësi të transferohet në grusht dhe mund të lëndohet kyçi. Kryesisht përdoret ne goditjet me grusht (tsuki waza).
tregues dhe të mesëm.Ushtrimi konstant i ballit të grushtit (seiken) në dërrasën për goditje (makiwara) do të forcojë grushtin,kyçin e dorës, parakrahun duke e bërë grushtin njëprej armëve më të forta të karatesë. Krahëpërkuljet(pompat) në grusht në nyjen e gishti tregues dhe të
mesëm gjithashtu do ti forcojnë në mënyrë efektive për goditje.
Ekspertët e karatesë nganjëherë përdorin goditjet direkte për ti thyer objektet të forta gjatë
demostrimeve.
Nëse kyçi i dorës qëndron i lakuar atëherë, forca nuk do të transmitohet në grusht, dhe kyçi mund të lëndohet.
Për arye se balli i grushtit (seiken) përdoret më së shpeshti në karate – do, trajnimi në përdorimin e tij duhet të jetë tërësor dhe i plotë.
70 % e forcës vie nga nyja e gishtit tregues, ndërsa 30% e forcës nga nyja e gishtit të mesëm.
 
2. Grushti me shpinën e dorës (uraken - riken)
 
Pjesa kontaktuese e këtij grushti është shpina e grushtit dhe nyja e gishtit tregues dhe të mesëm. Strajkimi me grushtin me shpinën e dorës në karate mund të bëhet në dy mënyra : 1. vertikalisht (tate uraken uchi) dhe 2. horizontalisht (yoko uraken uchi).Për të plasuar strajkim të fuqishëm me uraken, krahu perdoret si kamxhik, me levizje kercitese ne berryle, pa levizje kercitese ne berryle, strajkimi me uraken do te humbe efikasitetin e saj. Kjo sipërfaqe goditëse është veqanërisht efektive për ta goditur sulmuesin i cili qëndron anash.
 
 
3.Grushti si çekan (kentsui)
3.Grushti si çekan (kentsui)
Ky lloj i grushtit ne karate njihet me tre emra: grushti si çekan (kentsui), çekani i hekurt (tettsui), dora si çekan (shutsui). Pjesa kontaktuese e ketij grushti eshte tehu i jashtem i grushtit (ana e gishtit të vogël). Edhe ky grusht sikurse grushti me shpinen e dores mund te perdoret per te goditur vertikalisht, dhe horizontalisht, dhe gjate strajkimi duhet te perdoret levizje kercitese te berrylit per te qene strajkimi efektiv.
 
4.TEHU I JASHTEM I DORES SE HAPUR (SHUTO)
4.DORA NË FORMË TË SHTIZËS (NUKITE)
Në shuto tehu i jashëm i dorës se hapur (ana e gishtit të vogël) përdoret si shpatë për të goditur dhe bllokuar. Kjo sipërfaqe mund të përdoret për të goditur nga jashtë brenda (me pëllëmbë të kthyer nga lartë), dhe nga brenda jashte (me pëllëmbë të kthyer nga poshtë).
Termi nukite përdoret zakonisht për t'iu referuar shihon nukites (dorës në formë të shtizës me katër gishta), janë edhe dy lloje të tjera të nukitës siç janë: nihon nukite (dora në formë të shtizës me dy gishta), ippon nukite (dora në formë të shtizës me një gisht). Pasi që majet e gishtave përdoren për të goditur cakun ato i nështrohen një sasie të madhe të stresit. Për ti parandaluar ndrydhjet e gishtave, dhe lëndimet tjera të mundshme, forcimi i gishtave duke i fut ato rregullisht në oriz dhe rërë është i rekomanduar.
Gishti tregues, i mesëm, i unazës dhe i vogël janë të bashkuara dhe të shtrirra, kurse gishti i madh është fortë i vendosur në tehun e bredshëm të dorës.
 
4.Dora në formë të thikës & shpatës (shuto)
Përdoret si për të goditur, po ashtu edhe për bllokimin e goditjeve të ndryshme. Përdoret në mënyrë efektive, për të goditura anash qafës, ashtin e klavikulës, etj. Duhet të keni kujdes se me cilën pjesë të dorës e goditni cakun, sepse nuk është pikërisht, pjesa anësore e pëllëmbës së dorës, por është pjesa më nga brendësia e pëllëmbës, pjesa me të cilën duhet goditur. Nëse ju e prekni pjesën anësore të pëllëmbës së dorës, ju do të ndjeni ashtin i cili lidh gishtin e vogël me kyç të dorës. Ky asht nuk është i mbrojtur nga muskujt dhe mund të thehet, nëse provoni ta përdorni për të goditur.
 
TEHU I BREDSHEM I DORËS (HAITO)
Shpina e dorës së hapur (haishu) në karate përdoret sipër të goditur gjithashtu edhe për ti bllokuar goditjet. Kjo siperfaqe goditese perdoret per ta goditur sulmuesin ne fytyrë.
 
Shpina e dorës së hapur (haishu) në karate përdoret si për të goditur gjithashtu edhe për ti bllokuar goditjet. Kjo siperfaqe goditese perdoret per ta goditur sulmuesin ne fytyrë.
 
TEKNIKAT E QËNDRIMEVE(DACHI WAZA)
Termi dachi është term Japonez i cili përdoret për të përshkruar “qëndrimet”.Qëndrimet janë shumë të rrëndësishme dhe karateisti(karateka) pasi që ti ka mësuar në mënyrë të duhur
qëndrimet mund të vazhdojë ti mësoje edhe teknikat tëtjera të karatesë.
Prej çdo qëndrimi mund të realizojmë teknika të ndryshme, por teknika efektive dhe e fortë kërkonqëndrim të fortë.
Qëndrimet nuk janë vetëm në karate, ato përdorenedhe në shkathtësitë të tjera luftarake dhe sporte. Përshembull lojtarët e bejsbolit, kur qëndrojnë në bazë vendosin shputat dhe trupin në pozitën më të mirë për ta goditur topin dhe quhet qëndrimi goditës. Në karate
qëndrimet formojnë bazën për plasimin e teknikave me duar (te waza) dhe me këmbë (geri waza). Forca relative e goditjeve ose bllokimeve është ngushtë e lidhur me pozitën e trupit nga e cila realizohet teknika qoftë goditëse apo bllokuese. Nëse qëndrimi është i fortë dhe mirë i balancuar atëherë teknika do të jetë e fuqishme. Në qoftë se nuk është atëherë normalisht që
goditja e plasuar nga ky qëndrim i dobët do të jetë i dobët.
Disa qëndrime lejojn kalimin e shpejtë përpara dhe mbraba, derisa disa qëndrime të tjera lejojnë lëvizjet anash më shpejtë, derisa disa qëndrime të tjera kanë përdorim të veqantë gjatë ekzekutimit të teknikave goditëse dhe bllokuese.
Qëndrimet e karatesë ndahen në tri kategori:qëndrimet natyrore, qëndrimet me tension në gjunjë
nga jashtë dhe qëndrimet me tension në gjunjë nga mbrenda.
 
QËNDRIMET NATYRORE
(SHIZEN TAI)
Qëndrimet natyrore mund të ndahen në dy kategori: qëndrimet formale të cilat përdoren për ti filluar format(kata) apo për tu përshëndetur dhe qëndrimet normale të cilat mund të shihen si qëndrime. Në fillim të katave karatistët mund të qëndrojnë me shputat e këmbëvenë gjerësi të krahëve.
Janë dy lloje të qëndrim informues kur shputat e këmbëve janë paralel qëndrimi quhet heisoku dachi,ndërsa nëse thembrat janë së bashku dhe gishtërrinjët e shputave të kthyera nga jashtë atëherë qëndrimi quhet musubi dachi. Qëndrimet normale qëndrimet e përditshme janë ato qëndrime në të cilat shputat e këmbëve janë në gjerësi të krahëve. Nëse shputat e këmbëve janë paralel qëndrimi quhet heiko dachi, ndërsa kur shputat e këmbëve janë të kthyera nga jashtë qëndrimi quhet hachiji dachi, dhe nëse i kthejmë nga mbrenda quhet uchi hachiji dachi, në qëndrimin T
(teiji dachi) shputa e këmbës së pasme është e kthyer nga jashtë dhe shputa e përparme është e pozicionuar drejtë përpara.
Këto qëndrime janë normalisht qëndrime passive dhe nuk përdoren në ekzekutimin e teknikave të veqanta tëkaratesë por si pikë startuese ose pozita kalimtare gjatë ekzekutimit të katave apo aplikimeve tjera të karatesë.
 
=== SPARING SISTEMATIK (YAKUSOKU KUMITE) ===
Line 163 ⟶ 122:
EN-BU ËSHTË DEMONSTRIM EKZIBICIONIST I SHKATHTËSIVE TE KARATESE ME NJË APO EM SHUME KUNDËRSHTARE, E QE ËSHTË E DEFINUEME NE MËNYRE PRECIZE ME RENDITJEN DHE RITMIN E DEMONSTRIMI TE TEKNIKES. Suksesi ne demonstrimin EN-BU përcaktohet ne baze te elementeve ne vijim :
 
----- Koreografija (demonstrimi i principeve dhe teknika e karatese tradicionale).
 
----- Aspekti budo (zanshin, pozita mentale).
 
----- Demonstrimi ne kohe (ma -ai, saktësia e distancës për aplikimin e teknikes).
 
-----Teknika (korrektesia, intensiteti, koordinimi i lëvizjeve).
 
Ne gara EN-BU demonstrohet sipas disa rregullave të caktuara, ne kohezgjatje prej 1 min. Demonstrimet mund te jene mashkullore ose të përziera. Demonstratoret demonstrojnë sulmin dhe mbrojtjen ne arene mirëpo me ca kufizim (është ndaluar përdorimi i goditjes nukite si dhe goditja ne sy) : nuk ka kontakte : ne fund duhet te ekzekutohet teknika TODOME (goditja përfundimtare).
Line 176 ⟶ 135:
Nocioni Kokoro (心) ndeshet te shumë shkathtësi luftarake nga Japonia. Kokoro në gjuhën japoneze do të thotë zemër, shpirt, ndjenjë ose themel i çdo gjëje. Te ushtrimi i karatesë nuk janë të rëndësishme vetëm teknikat, por edhe mënyra e sjelljes në raport me njerëzit e tjerë, qëndrimi ndaj tyre. Respektimi i të tjerëve është tejet i rëndësishëm, sepse karateja nuk është vetëm shkathtësi luftarake, njohja e teknikave trupore, por edhe shkathtësi luftarake që ndërton dhe përsos shpirtin.
 
[[Skeda:]]Stërvitja me armë (Kobudō) ===
Ryukyu kobujutsu ose Kobudo, si quhet të shumtën e rasteve, është shkathtësi luftarake e përdorimit të armëve, që ka prejardhjen nga Okinava. Kobudo ushtrohet me Karatenë. Në Evropë dhe në pjesën tjetër të botës ushtrimi i Kobudos nuk është i përhapur si ushtrimi i Karatesë, gjë që nuk e bën atë më pak të vlefshëm, por e bën madje më të rëndësishëm, sepse me njohjen e Kobudos studentët e Karatesë i thellojnë dhe i rrisin në një shkallë më të lartë njohuritë e shkathtësive luftarake.
 
=== KOMBINIMI I SPARINGUT ME KATA KI -TEI (FUKU-GO) ===
Line 250 ⟶ 209:
7. Liroji mendimet tuaja
 
8. Fatkeqësia është pasijë e përtacisë
 
9. Karateja është ushtrime i përjetshëm
 
10. Aplikoje Karatenë në çdo gjë që bën
Line 258 ⟶ 217:
11. Karateja është si uji i ngrohtë. Nëse nuk e ngrohë vazhdimisht, ajo do të ftohet.
 
12. Mos mendo në atë se duhesh të fitosh, por mendo në atë se nuk duhet të humbasësh.
 
13. Fitorja mvaret nga aftësia për ti dalluar vendet e ndieshme të kundërshtarit nga ato të pandjeshmet.
Line 277 ⟶ 236:
 
== Gradimi ==
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="1" style="table-layout:fixed;"
| width="9%" valign="top" style="background:#ffffff;" |9. Kyū
 
(e bardha)
| width="9%" valign="top" style="background:#ffd700;" |8. Kyū
 
(e verdha)
| width="9%" valign="top" style="background:#ff8c00;" |7. Kyū
 
(e portokallta)
| width="9%" valign="top" style="background:#228b22; color:#ffffff;"|6. Kyū
 
(e gjelbërta)
| width="9%" valign="top" style="background:#444aa3; color:#ffffff;"|5. Kyū
 
(e kaltërt/violet)
| width="9%" valign="top" style="background:#444aa3; color:#ffffff;"|4. Kyū
 
(blau/violett*)
| width="9%" valign="top" style="background:#B8860B;" |3. Kyū
 
(e kafta)
| width="9%" valign="top" style="background:#B8860B;" |2. Kyū
 
(e kafta)
| width="9%" valign="top" style="background:#B8860B;" |1. Kyū
 
(e kafta)
| width="9%" valign="top" style="background:#000000; color:#ffffff;" valign="top" |1.-9. Dan
(e zeza)
 
| width="19%" valign="top" style="background:#FF0000; color:#ffffff;" valign="top" |10. Dan
(e kuqja)
|}
 
Fillimisht në karate nuk ekzistonte sistemi i gradave, gjë të cilën më vonë e përligji Gichin Funakoshi (船越 義珍 - 1868–1957), i cili përvetësoi idenë e themeluesit të xhudos Dr. Xhigoro Kano dhe e zbatoi edhe në praktikën e ushtrimit të karatesë.
 
Line 394 ⟶ 318:
 
Më vonë, në vitet '80, rolin e deriatëhershëm të Këshillit komunal të karatesë të Prishtinës e mori mbi vete Lidhja e Karatesë e Kosovës, e cila e vazhdoi rrugën e mëtutjeshme të organizimit, të popullarizimit dhe të masivizimit të karatesë kosovare.
Pas vitit 1989, d.m.th. pas rrënimit të autonomisë që deri në atë vit e kishte Kosova në kuadër të ish-federatës së atëhershme jugosllave, karateja ishte ajo që e nisi një proces të ri, procesin e riorganizimit të sportit kosovar në kuadër të kornizave të mvetësisë së Kosovës. Ky proces, që nisi në klubin e karatesë “Minatori” të Prishtinës, më vonë, në vitin 1992, rezultoi me themelimin e Federatës së Karatesë të Kosovës dhe të asociacioneve të tjera të sportit.
 
Sot Federata e Karatesë e Kosovës, në rrethana të reja, veprom me qëllim të zhvillimit të mëtutjeshëm të karatesë dhe të inkuadrimit të vendit në Federatën Botërore të Karatesë (WKF), që është asociacioni i vetëm ndërkombëtar i karatesë që zyrtarisht njihet nga Komiteti Olimpik Ndërkombëtar (KON).
Line 451 ⟶ 375:
=== TERMINOLOGJIA E KARATESE ===
 
AGE EMPI UCHI - GODITJA PËRPJETE ME BERRYLE.
PËRPJETE ME BERRYLE.
 
AGE TEISHO UKE - BLLOKU PËRPJETE ME RRENJEN E PELLEMBES.
Line 464 ⟶ 387:
AI UCHI - GODITJA E NJEKOHESHME
 
AIKIDO - SHKATHTËSIA JAPONEZE E VETËMBROJTJES
 
AKA - KUQ
Line 534 ⟶ 457:
DENWA - TELEFONI
 
DESHI - FILLESTAR NE SUHTRIME
 
DO - RRUGA, TRUPI
Line 560 ⟶ 483:
[[Kategoria:Karate]]
[[Kategoria:Sporte luftarake]]
 
[[als:Karate]]
[[an:Karate]]
[[ar:كاراتيه]]
[[ast:Kárate]]
[[az:Karate]]
[[bat-smg:Karate]]
[[be:Каратэ]]
[[be-x-old:Каратэ]]
[[bg:Карате]]
[[bn:কারাতে]]
[[bo:ཁ་ར་ཏེ།]]
[[br:Karate]]
[[bs:Karate]]
[[ca:Karate]]
[[ckb:کاراتێ]]
[[cs:Karate]]
[[cy:Karate]]
[[da:Karate]]
[[de:Karate]]
[[el:Καράτε]]
[[en:Karate]]
[[eo:Karateo]]
[[es:Karate]]
[[et:Karate]]
[[eu:Karate]]
[[fa:کاراته]]
[[fi:Karate]]
[[fr:Karaté]]
[[fur:Karate]]
[[gl:Karate]]
[[he:קראטה]]
[[hi:कराटे]]
[[hif:Karate]]
[[hr:Karate]]
[[ht:Karate]]
[[hu:Karate]]
[[hy:Կարատե]]
[[ia:Karate]]
[[id:Karate]]
[[is:Karate]]
[[it:Karate]]
[[ja:空手道]]
[[jv:Karaté]]
[[kk:Каратэ]]
[[kn:ಕರಾಟೆ]]
[[ko:공수도]]
[[ku:Karate]]
[[la:Karate]]
[[lt:Karatė]]
[[lv:Karatē]]
[[mg:Karate]]
[[mk:Карате]]
[[ml:കരാട്ടെ]]
[[mn:Каратэ]]
[[ms:Karate]]
[[my:ကာရာတေးဒို]]
[[nl:Karate]]
[[nn:Karate]]
[[no:Karate]]
[[oc:Karate]]
[[pl:Karate]]
[[pnb:کراٹے]]
[[pt:Caratê]]
[[rm:Karate]]
[[ro:Karate-dō]]
[[ru:Карате]]
[[rue:Карате]]
[[scn:Karate]]
[[sh:Karate]]
[[si:කරාටේ]]
[[simple:Karate]]
[[sk:Karate]]
[[sl:Karate]]
[[sr:Карате]]
[[su:Karaté]]
[[sv:Karate]]
[[ta:கராத்தே]]
[[th:คาราเต้]]
[[tl:Karate]]
[[tr:Karate]]
[[uk:Карате]]
[[ur:کراٹے]]
[[uz:Karate]]
[[vec:Karate]]
[[vi:Karate]]
[[war:Karate]]
[[xh:I-Karate]]
[[yi:קאראטע]]
[[zh:空手道]]
[[zh-yue:空手道]]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/wiki/Karate"