Vdekja: Dallime mes rishikimesh

'''Vdekja''' është ndërprerja e plotë e [[Jeta|jetës]] osesë sic mendojne edhe shume nga njerzit ura lidhesenjë meorganizmi Botentë Tjetërgjallë. Gjendja e vdekjes njerëzorenjerezore ka qenë gjithmonë e errët nga misteri dhe [[bestytnia]]. Përkufizimi i saj i saktë mbetet kundërshtues, duke dalluar sipas kulturës dhe sistemeve ligjore. Disa mendojnëmendojne qëqe njerëzitnjerezit pasi vdesin shkojnëshkojne nëne parajse, por nga ana shkencore pasi kalon një pjesënje pjes kohore e gjatëgjate qëqe personi ka vdekur atij i ngelet vetëmvetem skeleti.et neutim

Funksioni normal qelizor merret me prodhimin e [[Energjia e lirë|energjisë së lirë]] të nevojshme për [[Shkëmbimi i lëndëve|shkëmbimin e lëndëve]], prodhimin e strukturës së [[proteina]]ve dhe [[enzima]]ve, mirëmbajtjen e lëndëve kimike të qelizave, dhe [[Riprodhimi qelizor|riprodhimin e qelizave]]. Gjatë funksionimit normal, qelizat kanë nevojë për [[Oksigjeni|oksigjen]], [[Fosfati|fosfat]], [[Kalciumi|kalcium]] (C, H, N, O, P, S), lëndë ushqyese, [[adeninë trifosfat]], e cila nevojitet si burim i energjisë së lirë, mbrojtjen e [[Cipa qelizore|cipës qelizore]], dhe një gjendje të vazhdueshmevazhdhueshme veprimtarie që kërkon marrje oksigjeni. Vdekja qelizore mund të ndodhë nëse ndonjëri prej këtyre funksioneve ndërpritet.

[[Biologjia|Biologjikisht]], vdekja mund të rishikohet si një organizëm i tërë ose vetëm disa pjesë të tij. Në të vërtetë, është e mundshme që disa [[Organi|organe]], ose disa [[qeliza]] të vdesin, por [[organizmi]] në koklavitjen e tij të vazhdojë të jetojë. Anasjelltas, disa qeliza mund të jetojnë për një farë kohe pas vdekjes së organizmit të cilit i përkasin (gjë që bën të mundshme marrjen e organeve dhe [[transplantimi]]n). Disa biologë hamendësojnë që funksioni i vdekjes është të lejojë zhvillimin[[Zhvillimi]]n ([[evolucioni]]n), apo të mundësojë [[ushqimi]]n e qënieve të tjera të gjalla, më shpesh të llojeve të ndryshme, nga të cilët janë grabitqare në jetë ([[gjahu]]) ose pas vdekjes ([[kalbja]]).

# [[Lëkura]] bëhet si [[dylli|dyll]] dhe merr ngjyrëngjyr vjollcëvjollc.

# [[Rigor mortis]] fillon t'i shtrëngojë [[muskujt]] për rreth 24 orëorëve të ardhshme, pastaj do të riveprojë dhe trupi do të kthehet në [[gjendje]] të butë.

# I tërë trupi fillon të fryhet dhe ënjtetënjet. Ky [[procesi|proces]] përshpejtohet nëse trupi gjendet në mjedis të ngorohtë ose në ujë.

# [[Shkatërrim]]i do të vazhdojë gjersa të mbetet vetem [[skeleti]], që mund të zgjasë një muaj në kohë të nxehtë, dhe dy muaj në kohë të ftohtë. [[Dhëmbi|Dhëmbët]] janë shpesh e vetmja gjë që mbeten membetetm vite dhe shekuj më vonë, sepse [[zmalti]] i dhëmbëve është [[substanca]] më e fortë në trup. Kocka e [[Nofulla e poshtmenofulla|nofullësnufullës]] është më e ngjeshur, që e bën zakonisht edhe këtë të mbijetojë një kohë të gjatë.