Mikrobiologjia: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
v →‎Nëndegët e mikrobiologjisë: clean up, përmirësime tipografike: mjeksore → mjekësore, nje → një duke përdorur AWB
No edit summary
Rreshti 1:
[[Skeda:Agar plate with colonies.jpg|thumb|250px|Mikroorganizma në një laborator]]
 
'''Mikrobiologjia''' (nga [[Greqishtja|greq.]] ''μικρός'', mikrós, -"i vogel"; ''βίος'', víos,-"jete" dhe ''λόγος'', lógos,-"fjalë", "mësim", "dije") është degë e [[Biologjia|biologjisë]] që merret me studimin e [[Mikroorganizmi|mikroorganizmave]] ([[Mikrobi|mikrobeve]]), ndërtimin, funksionimin dhe ndikimin e tyre në [[Organizmi|organizmat]] e tjera të gjalla. Mikroorganizmat janë organizma të vogla [[mikroskopi]]ke [[Njëqelizorët|njëqelizore]] të padukshme për syrin e njeriut. Këtu hyjnë [[bakteri]]et, [[protozoa]]t, [[këpurdha]]t, [[mikroalga]]t, [[Prokarioti|prokariotet]] dhe [[Virusi|viret]].
 
== Historia e mikrobiologjisë ==
[[Bakteri]]et u vëzhguan në fillim nga [[Anton van Leeuwenhoek]], në vitin [[1676]] me anën e një [[mikroskopi]] njëlentësh të cilin ai e ndërtoi vetë. Emri "bakterium" hyri shumë më vonë në përdorim, nga [[Kristian Gotfrid Erenberg|Christian Ehrenberg]] në vitin [[1828]], fjalë që rrjedh nga greqishtja ''βακτηριον'', vaktirion - "shkop i vogël, thupër".
 
== Nëndegët e mikrobiologjisë ==
Fusha e mikrobiologjisë mund të ndahet përgjithsishtpërgjithësisht në disa nëndegë :
* '''Mikrobiologjia fiziologjike''': Studimi i funksionimit [[Biokimia|biokimik]] te [[qeliza]]ve mikrobiologjike. Përfshin studimin e rritjes mikrobiologjike, [[metabolizmi]]n mikrobiologjik dhe [[Struktura qelizore e bakterieve|strukturenstrukturën qelizore të bakterieve]].
* '''Mikrobiologjia genetikegjenetike''' : studion se si janë të organizuar [[Geni|genet]] tek mikrobet në lidhje me funksionet e tyre qelizore. Lidhet ngushte me [[Biologjia molekulare|biologjinebiologjinë molekulare]].
* '''Mikrobiologjia mjekësore''' ose medicinale: studion rolin e mikrobeve ne semundjetsëmundjet e njeriut. Ajo perfshinpërfshin studimin e [[PatogenezaPatogjeneza|patogenezespatogjenezës]] mikrobiologjike dhe [[Epidemiologjia|epidemiologjine]] dhe ka lidhje me studimin e semundjevesëmundjeve [[Patologjia|patologjike]] dhe [[Imunologjia|imunologjike]].
* '''Mikrobiologjia veterinare''': studion rolin e mikrobeve ne medicinenmedicinën (mjeksinemjekësinë) veterinare.
* '''Mikrobiologjia mjedisore''': studion funksionin dhe larminelarminë e mikrobeve ne mjedisn e tyre natyror. Perfshin Përfshin studimin e [[Ekologjia mikrobiologjike|ekologjiseekologjisë mikrobiologjike]], [[Cikli biokimik|ciklin ushqyes]] mikrobiologjik, [[Gjeomikrobiologjia|gjeomikrobiologjik]], larmine mikrobiologjike dhe [[Bioremediacioni]].
* '''Mikrobiologjia zhvilluese<!--zhdërvidhuese-->''' : studion zhvillimin e mikrobeve. Perfshin Përfshin [[Sistematika|sistematiken]] bakteriale dhe [[Taksonomia|taksonominetaksonominë]].
* '''Mikrobiologjia industriale''': shfrytezonshfrytëzon mikrobet për perdorimpërdorim ne ecuriteecuritë (proceset) industriale. Ketu hyjneKëtu hyjnë [[tharmëtimi industrial]] dhe [[Trajtimi i ujraveujërave të zeza|trajtimin e ujraveujërave të zeza]]. Lidhet ngushte me [[Bioteknologjia|bioteknologjine]] industriale. Kjo fushe perfshinpërfshin gjithashtu prodhimin e birresbirrës, një zbatim i rendesishemrëndësishëm i mikrobiologjisemikrobiologjisë.
* '''Aeromikrobiologjia''': studion mikroorganizmat e ajrit.
* '''Mikrobiologjia ushqimore''': studion mikrobet qe shkaktojneshkaktojnë prishjen e ushqimeve.
* '''Mikrobiologjia farmaceutike''': studion mikrobet qe shkaktojneshkaktojnë ndotjen dhe prishjen farmaceutike.
 
== Dobitë e mikrobiologjisë ==
 
== Shiko edhe ==
: [[Bakteriologjia]]
: [[ViriologjiaVirologjia]]
: [[Mikologjia]]
: [[Imunologjia]]
 
== Lidhje të jashtme ==