Shkolla e mesme "Atë Pjetër Meshkalla": Dallime mes rishikimesh

Nuk ka reshtur veprimi ynë në botën universitare, për të rritur dialogun mes fesë dhe kulturës, mes Ungjillit dhe kërkimit shkencor, edhe me qëllim që të vihen bazat e një Universiteti të ardhshëm Katolik. Jemi duke kërkuar të fillojmë një shërbim Baritor Universitar dhe të organizojmë takime shkëmbimi dhe thellimi mes docentëve universitarë e përfaqësuesve të drejtësisë me ndonjë Docent të Universiteteve italiane.

Shqipëria me pozicionin e vet gjeografik formonte një qendër ku kryqëzoheshin kultura perëndimore dhe ajo lindore, një vend që thithte fortunat e aspiracioneve të rrymave politike të Evropës, ku rivalitetet e shteteve të huejahuaje përplaseshin, ndërsa shqiptari shkruente histori kombëtare. Këndej, shqiptari kërkonte ndihmë në Perëndim, kur e sulmonte Lindja e mbështetej në Lindjen për t’u mbrojt nga Perëndimi. Por ekzistencën e vet si shtet evropian, lidhjen shpirtnore e kulturore me Evropën Perëndimore, qytetnimin evropian me rrajë kristiane nuk e ndërpreu kurrë, në mënyrë të veēantëveçantë qyteti i vjetër, fisnik e intelektual i Shkodrës, qyteti ma perëndimori shqiptar. Dhe faktori kryesor i këtij identiteti të gjallë e autentik qe kleri katolik. Këtë e thonë faktet, këtë e dokumentojnë historianët e përmendun medievistë : Taloci, Jireçeku e në mënyrë të veēantëveçantë Shuflai e deri te At Valentini i nderuem e i ndërrueshëm, këtë e shkruajnë pendët ma të mira të autorëve objektivë e deri te Profesor Sami Repishti : ''"Shqiptarët katolikë kanë një histori dymijëvjeçar të lidhun në mënyrë të pazgjidhshme me Evropën Perëndimore, me qytetnimin e saj, me përpjekjet e saj që të shpëtojë individin. Shqiptarët katolikë janë përpjekë me shekuj me radhë të sjellin në Shqipni frymën civilizuese të Evropës"''. Dhe këtë lidhje, këtë frymëzim klerikët tanë e ushqyen dhe e forcuen me mund e djersë, e mbajtën dhe e zhvilluen me zell e dashuni, e ruejten dhe e mbrojtën me jetë e gjak, për ta përtërijë sot, për ta mbajt gjallë e për ta vijue ma tej me forca të reja, pa u kursye, pa u lodhë, pa u stepë. '''''Kuvendi i etenve jezuitë asht konsiderue, me të drejtë, nga [[Ernest Koliqi]] si një copë bote oksidentale e shperngulun nga Evropa në tokën shqiptare, në këtë lagje në zemër të Shkodrës, nder disa shtëpi me oborre, kopshte, lulishte ; së bashku me dy oaze tjera : Kuvendin Françeskan në lagjen [[Gjuhadoli|Gjuhadol]], lagjja ma e kulturueme e ma e martirizueme dhe Argjipeshkvinë e Shkodrës me tradita të vjetra patriotike, arsimore...''''' E filloi veprimtarinë e vet në shekujt e kaluem, tue perballue vështirsitë e pushtuesit, pengesat e fanatizmit e kleēkat e antiklerikalizmit vendas. Por interesi i jezuitëve per kulturën tonë asht i hershëm e unë jam i detyruem të ndalem në shekullin XVIII, kur Papa shqiptar [[Klementi XI]], si krijoi Kuvendin e Arbnit dhe i kerkoi dokumentat edhe në gjuhën shqipe, hodhi idenë, dha ndihmë e shtyni të mbledhshin materiale e dokumenta iliro-shqiptare. E filloi At Riçeputi dhe vazhduan etërit jezuitë [[Daniele Farlati]] e Jakob Coleti, tue na dhanë vepren fort të çmueshme “[[Illyricum Sacrum]]”, një vepër sine qua non për historinë e Shqipnisë. Ardhja e jezuitëve do të shoqërohet me veprimtari të dobishme fetare, arsimore, kulturore e shoqnore, të panjohuna ma parë në vendin tonë. Këtu filloi shtypshkroja e parë, këtu nisi botimin revista e parë "Elçija e Zemres së Krishtit", këtu u krijue banda e parë muzikore e orkestra moderne, këtu lindi arti dramatik, këtu lulëzuen shoqni kulturore, patriotike e sportive, këtu u mblodh koleksioni i famshëm numizmatik e u hap Muzeu botanik, etnografik etj.

* [http://albanovaonline.unishk-history.com/index.php?option=com_content&task=view&id=452&Itemid=59 Pak historik për shkollën jezuite në Shkodër ]