Betejat e Plavës dhe Gucisë: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 7:
== Tensionet ==
 
Presioni i fortë kundër Perandorisë Osmane, i praktikuar nga Car i [[Rusia|Rusisë]], i cili kërcënoi të marshonte në Stamboll, detyroi osmanët, në vitin 1878, të zbatojnë detyrimet territoriale ndaj Malit të Zi. Për të shqyrtuar situatën e re në vitin 1879, Komiteti Kombëtar i Lidhjes vendosi që aneksimi të mos rezistohej sepse rajonet dhe një popullsi të përzier sllavo-shqiptare, por jo çështja e armë e shqiptarëve. (Mbledhja e armëve). Vendimi i Komitetit Kombëtar miratoi komisionin ndër-rajonal të Shkodrës dhe të Kosovës, të mbajtur në janar të vitit 1879, i cili vendosi për një rezistencë ushtarake me [[Ali Pashë Gucia|Ali Pashën e Gucisës]] në krye. Mbledhur në fshatin [[Viri (Tivar)|Vir]], pranë Liqenit të Shkodrës, në Komisionin turko-osman, të mbajtur më 2 shkurt 1879, ata nënshkruan një marrëveshje dypalëshe për formalitetet.<ref>{{cite book|last1=Fishta|first1=Gjergj|last2=Elsie|first2=Robert|title=The Highland Lute|date=2005|publisher=I.B.Tauris|isbn=9781845111182|url=https://books.google.se/books?id=j7tLgANw8hAC&pg=PA401&dq=Ali+Pasha+of+Gucia+Marko+Miljanov&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwj_hoj21dzKAhUBJSwKHZW4DzkQ6AEIKTAA#v=onepage&q=Ali%20Pasha%20of%20Gucia%20Marko%20Miljanov&f=false|language=en}}</ref> Frika e kryengritjes shqiptare bëri që Porti të refuzojë kërkesat shqiptare në marrëveshje, duke e lënë rastin të zgjidhet më vonë. Sipas marrëveshjes, dorëzimi i Podgoricës, Shpuzës dhe Zhabjak nga autoritetet osmane u krye pa vështirësi. Në kthim, Ulqini u kthye në Perandorinë Osmane. Princi Nikola menjëherë iu drejtua Fuqive të Mëdha për të detyruar Perandorinë Osmane të dorëzonin Plavën dhe Guci në Malin e Zi. Nga ana e saj, Porti lëshoi ​​Fuqitë e Mëdha për të dërguar një komision ndërkombëtar në Plavë dhe Guci për të dëgjuar shqiptarët të zemëruar nga padrejtësia e Kongresit të Berlinit.<ref>{{cite book|last1=Clements|first1=John|title=Clements' Encyclopedia of World Governments|date=1992|publisher=Political Research, Incorporated|url=https://books.google.se/books?id=zuYjAQAAIAAJ&q=Plava+gusinje+albanians+league+of+prizren&dq=Plava+gusinje+albanians+league+of+prizren&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwjzoJD1uNzKAhXC3CwKHWOTBjoQ6AEIHjAA|language=en}}</ref> Kongresi Komisioni Ndërkombëtar për përcaktimin e vijës kufitare, i përbërë nga përfaqësuesit e gjashtë Fuqive të Mëdha dhe dy vendet në fjalë. Komisioni filloi të punonte në maj 1879 dhe për disa muaj vuri në dukje shenjat e kufirit osman-malazez të Vilajetit të Shkodrës. Por, gjatë verës, kur Komisioni Ndërkombëtar donte të shkonte në Plavë dhe Guci, përfaqësuesit e komisionit i paraqitën një letër autoriteteve të mëdha më 22 gusht 1879, ku deklaruan se nuk do të njihnin ndonjë ndryshim në kufirin e Malit të Zi pa pjesëmarrja e Lidhjes së Prizrenit. Pas shënimit, Komisioni Ndërkombëtar ndaloi punën dhe pezulloi udhëtimin e tij në Plavë dhe Guci. Mali i Zi protestuan ndaj Fuqive të Mëdha që detyruan Perandorinë Osmane që të zgjidhë situatën sa më parë që të jetë e mundur. Porti u përpoq t'i bindte banorët e dy kufijve që të heqin dorë nga rezistenca e mëtejshme duke u premtuar familjeve që nuk donin të jetonin nën sundimin e Malit të Zi, për t'u dhënë atyre vendbanime të reja, do të lirohen nga taksat për dhjetë vjet. Por shqiptarët refuzuan. Princi Nikola kërcënoi se do ta zgjidhte këtë çështje me luftë të armatosur dhe se ai jo vetëm do të aneksonte Plavën dhe Gusinjën por edhe pjesë të tjera të Shqipërisë.<ref>{{cite book|last1=Elsie|first1=Robert|title=The Tribes of Albania: History, Society and Culture|date=2015|publisher=I.B.Tauris|isbn=9781784534011|url=https://books.google.se/books?id=-EzWCQAAQBAJ&pg=PA45&dq=Ali+Pasha+of+Gucia+Marko+Miljanov&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwj_hoj21dzKAhUBJSwKHZW4DzkQ6AEIOTAC#v=onepage&q=Ali%20Pasha%20of%20Gucia%20Marko%20Miljanov&f=false|language=en}}</ref> Në këto rrethana, raporti shqiptaro-malazez u përkeqësua. Gjatë muajit të tetorit 1879 Mali i Zi filloi të përqendrojë ushtritë në kufi, duke e çuar numrin e ushtarëve në 5600. taktika onal që më parë kishte qenë me sukses kundër ushtrive osmane. Forcat malazeze u përqendruan në një sektor të ngushtë (VelikaVelikë-Pepaj), për të goditur shqiptarët me sulmin e parë. Megjithatë, Shtabi Ushtarak mori një plan të papritur. Më 6 dhe 7 janar 1880, njësi të vogla të shqiptarëve, për të tërhequr vëmendjen e komandës ushtarake malazeze, nisën dy sulme në verilindje të Malit të Zi, nga Sanxhaku i Pazarit të Ri. Komandën ushtarake malazeze, duke kujtuar se shqiptarët do të vazhdojnë të sulmojnë nga verilindja, i tërhoqën ushtritë e tyre nga Jugu dhe i dërguan ata në veri.<ref>{{cite book|last1=Medlicott|first1=William Norton|title=Congress of Berlin and After|date=2013|publisher=Routledge|isbn=9781136243240|url=https://books.google.se/books?id=VU_YAQAAQBAJ&pg=PT264&dq=Plava+gusinje+albanians&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwjF-pjxttzKAhXIkSwKHbm2CEcQ6AEILTAB#v=onepage&q=Plava%20gusinje%20albanians&f=false|language=en}}</ref><ref>{{cite book|title=Memoirs of the American Folk-lore Society|date=1954|publisher=American Folk-lore Society|url=https://books.google.se/books?id=8m07AAAAIAAJ&q=Plava+Gusinje+battle&dq=Plava+Gusinje+battle&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwj7y5TH4dzKAhXBhSwKHZ-HDEsQ6AEIHjAA|language=en}}</ref>
 
Duke përfituar nga kjo rrethanë, forcat shqiptare, të listuara në sektorin e Plavë, shpërthyen më 8 janar në një sulm të furishëm kundër pozicioneve të armikut që ishin në Velikë në Pepaj të Arzhanicës. Luftëtarët Niksic, të komanduar nga Kurt Aslan dhe Nure Kurti, filluan sulme. Bastisja ishte e zemëruar pas luftimeve të rënda nga krah për krah me forcat malazeze, të përbërë nga 4000 luftëtarë dhe ata u detyruan të tërhiqeshin. Nikoqirët e Lidhjes, pas thyerjes së njësive malazeze të komanduara nga Marko Miljanov, hynë në tokën malazeze, duke zënë posedimin e Arzhanicën, [[Velika|Velikën]] e Pepaj dhe u drejtuan në [[Murina|Murinë]]. Luftimet më të përgjakshme u zhvilluan në Velikë në Pepaj, Ushtria malazeze u tërhoq në Sutjeska dhe stafi shqiptar nuk kishte ndërmend të vazhdonte përparimin në brendësi të Malit të Zi. Më 9 janar, Shtabi i urdhëroi forcat shqiptare, nuk hasën asnjë kundërshtim nga ushtritë malazeze, të tërhiqeshin në kufirin e vjetër. Gjatë betejës së VelikaVelikës dhe Pepaj, të dyja palët pësuan viktima të rënda, por, sipas të dhënave të ndryshme, ato të forcave malazeze ishin më të shumta. Shqiptarët në këto luftime humbën dy kapitenë të guximshëm, Nure Asllani Kurt Kurti. Lufta patriotike që u zhvillua në Velikë në Pepaj lënë një përshtypje të thellë mbi opinionin ndërkombëtar. Disa ditë më vonë kreu i këshillit të ambasadës austro-hungareze në Shkodër, z. Shmuker, ndoqi nga afër zhvillimin e betejës dhe i raportoi qeverisë së tij se "Malazezët thanë hapur se në betejën e Velikës së Pepajt shqiptarët luftuan me guxim Me të vërtetë, forca e Lidhjes shkatërroi forcat e Malit të Zi që gjithmonë i dhanë gratë e tyre turqve otomanë për të mbetur të pavarur. Shqiptarët luftuan me një shpirt të vërtetë kombëtar ".<ref>{{cite book|last1=Despot|first1=Igor|title=The Balkan Wars in the Eyes of the Warring Parties: Perceptions and Interpretations|date=2012|publisher=iUniverse|isbn=9781475947038|url=https://books.google.se/books?id=ZIbtG7w_rSUC&pg=PA18&dq=Plava+gusinje+albanians+league+of+prizren&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwjzoJD1uNzKAhXC3CwKHWOTBjoQ6AEIMTAD#v=onepage&q=Plava%20gusinje%20albanians%20league%20of%20prizren&f=false|language=en}}</ref> Më pas, opinioni publik evropian u interesua për historinë e popullit shqiptar dhe të drejtat e tij kombëtare. Përveç kësaj, disa publicistë e kritikuan Kongresin e Berlinit se i kishin shpërfillur të drejtat e një kombi aq trim dhe aq të dashuruar për lirinë. Me fitoren e korrur ne Nikshiq ne Pepaj ne Shqipërine e Madhe e detyruan diplomacine evropiane dhe Perandorine Osmane te kuptonin, megjithese ata e mbanin Shqiperine per pese shekuj, toka e Shqiperise ishte qe t'u takonte shqiptareve. Disfata e pësuar para qeverisë malazeze e bindur veten se nuk ishte në gjendje të thyejë rezistencën e palës shqiptare të luftës së armatosur. Prindi Nikola prandaj menjëherë njoftoi se ai kishte pezulluar armiqësitë në kufi dhe zbatimin e Traktatit të Berlinit në këtë pikë, nëse ai u largua përsëri nga Fuqitë e Mëdha. Princi Nikolla madje i kërkoi konsullit britanik në Shkodër të ndërhynte para autoriteteve qeveritare të Vilajetit, që shqiptarët të pezullonin më tej veprimet ushtarake.<ref>{{cite book|last1=Vickers|first1=Miranda|last2=Pettifer|first2=James|title=Albania: From Anarchy to a Balkan Identity|date=1997|publisher=Hurst|isbn=9781850652793|url=https://books.google.se/books?id=9IbgsDdeVxsC&pg=PA181&dq=Plava+gusinje+albanians&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwjF-pjxttzKAhXIkSwKHbm2CEcQ6AEINTAC#v=onepage&q=Plava%20gusinje%20albanians&f=false|language=en}}</ref><ref>{{cite book|last1=Turku|first1=Dr Helga|title=Isolationist States in an Interdependent World|date=2013|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|isbn=9781409499282|url=https://books.google.se/books?id=lnRneRWXT44C&pg=PA63&dq=Congress+of+Berlin+league+of+prizren&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwjq6If6utzKAhWFs3IKHUHgAs8Q6AEIHjAA#v=onepage&q=Congress%20of%20Berlin%20league%20of%20prizren&f=false|language=en}}</ref><ref>{{cite book|last1=Durham|first1=M. E.|title=Through the Lands of the Serb|publisher=Рипол Классик|isbn=9781145474741|url=https://books.google.se/books?id=r-_vAgAAQBAJ&pg=PA283&dq=Plava+Gusinje+Albanians&hl=sv&sa=X&ved=0ahUKEwiNyJKN3NzKAhWKDywKHXS-C0cQ6AEIWDAG#v=onepage&q=Plava%20Gusinje%20Albanians&f=false|language=en}}</ref>
 
== Referim ==