Klasa sunduese: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Etiketa: përpunim burimi 2017
vNo edit summary
Etiketa: përpunim burimi 2017
Rreshti 1:
'''Klasa sunduese''' është e klasa shoqërore e një shoqërie që vendos dhe përcakton agjendën politike të shoqërisë .
 
S[[Sociologjia|ociologuSociologu]] C. Wright Mills (1916-1962), argumentoi që klasa sunduese ndryshon nga elita. Kjo e fundit thjesht i referohet një grupi të vogël njerëzish me fuqi politike. Shumë prej tyre janë politikanë, menaxherë politikë të punësuar, dhe liderë ushtarakë. Klasa sunduese janë njerëz të cilët ndikojnë drejtpërdrejt në politikë, arsim, dhe qeveri me përdorimin e pasurisë apo pushtetit.<ref>{{cite journal|last1=Codevilla|first1=Angelo|title=America’s Ruling Class — And the Perils of Revolution |journal=The American Spectator|volume=2|issue=July 2010|pages=19|url=http://spectator.org/articles/39326/americas-ruling-class-and-perils-revolution|accessdate=14 July 2015}}</ref>
 
== Shembuj ==
Ashtu si për klasën e kapitalistëve të mëdhej, mënyrat të ndryshme prodhimitprodhimi lindin klasa të ndryshme në pushtet: në kohën e feudalizmit, ishin  feudalët, ndërsa nën [[Skllavëria|skllavërinëskllavëri]], ishin skllavopronarët. Në shoqërinë feudale feudalët e mëdhej kishte pushtet mbi vasalët e tyre për shkak të kontrollit të tyre të feudeve. Kjo u dha atyre pushtet politik dhe ushtarak mbi njerëzit. Në skllavëri, meqë të drejtat e skllevërve u përkisnin skllavopronarëve, ata merrnin vendimet që donin për të rritur prodhimin në fermë.<ref>{{Cito web|url=http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/USASownership.htm|title=Slave Ownership}}</ref>
 
Mattei Dogan, në studimet e tij të fundit mbi elitat në shoqëritë bashkëkohore, ka argumentuar se, për shkak të kompleksitetit dhe e tyre të madh dhe veçanërisht për shkak se ndarjes sociale të punës nuk ka, dhe nuk mund të ketë klasë sunduese koherente, edhe në qoftë se në të kaluarën ka pasur shembuj të ngurtkoherentengurtë e koherentë të klasave sunduese, si në [[Perandoria Ruse|RusRusi]] dheapo në [[Perandoria Osmane|Perandorinë Osmane]] , apo si regjimet totalitare të shekullit të 20-të ([[Komunizmi|komunistekomunizëm]] dhe [[Fashizmi|fashistefashizëm]]).
 
[[Milovan Djilas|Milovan Gjilasi]]  tha se në një regjim [[Komunizmi|komunist]], nomenklatura formonte një klasës sunduese, e cila "përfitonte nga shfrytëzimi, dhe disponimi i të mirave materiale", duke kontrolluar gjithë pronën, dhe pra gjithë pasurinë e një kombi. Për më tepër, ai argumentoi se burokracia komuniste nuk ishte një gabim aksidental, por aspekti qendroreqendror e i natyrshme i sistemit komunist, sepse regjimit komunist nuk do të ishte i mundur pa sistem burokratësh.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=XicFgasYzWQC&pg=PT5&lpg=PT5&dq=barbarism+and+civilization:+a+history+of+europe+in+our+time&source=bl&ots=w4XEEvVUgQ&sig=E4qsoffdiIi9oFkZx_Vv4vFIs_s&hl=en&sa=X&ei=fxuSVPKfNtSBygSoiYHQAw&ved=0CFAQ6AEwBw#v=onepage&q=nomenklatura&f=false|title=Barbarism and Civilization: A History of Europe in our Time|first=Bernard|last=Wasserstein|date=12 February 2009|publisher=OUP Oxford|isbn=9780191622519}}</ref>
 
Teoricienët e [[globalizimi]]t argumentojnë se sot ka një klasë transnacionale kapitaliste.<ref>[http://www.uweb.ucsb.edu/~jhsprague/Sprague_Jeb_2009_Globalizations_Interview_with_Leslie_Sklair.pdf Globalizations_Interview_with_Leslie_Sklair]</ref>
 
== Në media ==
Ka disa shembuj të klasave sunduese në filma, romane, dhe shfaqje televizive. Filmi i pavarur amerikaneamerikan i vitit 2005, ''Klasa Sunduese Amerikane (The American Ruling Class) '', shkruar nga ish - editori i Revistës ''Harper (Harper Magazine), '', Lewis Lapham, me regjizor John Kirby, është një gjysmë-dokumentar që trajton se si ekonomia Amerikaneamerikane është e strukturuar dhe për kë.
 
Në romanin ''Botë e Re Trime (Brave New World)'', nga Aldous Huxley, gjithsecili është i prodhuar gjenetikisht dhe i klasifikuar. Klasa Alpha është një klasë sunduese, për shkak se ata kanë pozitat më të larta të mundshme dhe kontrollin më të madh të botës në roman. Kjo situatë mund të gjendet edhe në romanin e [[Xhorxh Oruell|George Orwell]] ''[[1984 (libër)|1984]]'' ku Big Brother dhe qeveria kontrollojnë se çfarë kombi dëgjon, sheh, dhe mëson.
 
Shembuj të tjerë filmafilmash përfshijnë ''Gattaca'', ku të lindurit gjenetikisht janë superiorë dhe janë klasë sunduese, dhe ''V for Vendetta'', i cili përshkruan një qeveri të fuqishme e totalitare në [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Britani]]. Filmi komik ''Klasa Sunduese'' ishte një satirë e [[Aristokracia|aristokracisë]] Britanike, dhe përshkruan fisnikërinë si egoiste dhe të ashpër, të kundravënë ndaj një kushëriri të çmendur i cili beson se është [[Jezusi|Jezu Krishti]], të cilin e kanë identifikuar si një "Bolshevik të qelbur".
 
== Shih edhe ==
 
== Referencat ==