Graviteti: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Refuzoi 2 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 79.106.209.67) dhe riktheu rishikimin 1762984 nga Tytuu |
|||
Rreshti 1:
'''Graviteti''' (rëndesë, peshë, forcë tërheqëse) është forca që vepron mbi çdo trup në sipërfaqe të trupit qiellor ose afër tij, e drejtuar për në qendër të tij. Graviteti, pra forca me të cilën [[toka]], [[hëna]], [[planeti|planetët]] dhe trupat tjerë qiellorë ose sistemet e tyre veprojnë mbi trupat tjerë, teorikisht ushtrohet në çfarëdo largësie, por praktikisht ajo shqyrtohet në sipërfaqe të këtyre trupave si dhe në largësi të vogla. Pra pesha e trupit në ndryshim nga masa e tij (nuk marrim parasysh lëvizjen e trupit me shpejtësi të krahasueshme me shpejtësinë e dritës) është madhësi që ndryshon në vartësi nga trupi që ushtron tërheqjen dhe nga largësia prej tij. Kështu, masa e trupit është proporcionale me peshën e tij në sipërfaqe të tokës.
Secila grimcë në gjithësi tërheq grimcën tjeter me një forcë, e cila është në përpjestim të drejtë me prodhimin e masave të tyre dhe në përpjestim të zhdrejtë me katrorin e largësisë në mes tyre. Graviteti u studiua shume nga [[Galileo Galileu]] me eksperimentet e tij ne kushte mjedisore.
Rreshti 13:
Secila grimcë në gjithësi tërheq secilën grimcë tjetër me një forcë, e cila është në përpjesëtim të drejtë me prodhimin e [[Masa|masave]] të tyre dhe në përpjesëtim të zhdrejtë me katrorin e largësisë ndërmjet tyre, pra:
:<math>F=G \frac{Mm}{r^2}.</math>
ku me <math>\,G</math> është shënuar konstantja e tërheqjes universale të gravitetit. Vlera numerike e konstantes së gravitetit <math>\,G</math> varet nga njësitë e forcës. të masës dhe të largësisë. [[Madhësitë fizike|Madhësia]] e saj mund të gjendet eksperimentalisht, duke matur forcën tërheqëse të gravitetit ndërmjet dy trupave me masa të njohura <math>\,m</math> dhe <math>\,m'</math>, të cilët ndodhen në distancë të njohur. Për trupa të madhësisë mesatare forca është shumë e vogël, por ajo mund të matet përmes instrumentit të cilin e zbuloi <math>\,XH</math>. Miçel, edhe pse i pari e përdori Kevendishi, më 1798. Të njëjtin instrument e ka përdorur edhe Kuloni gjatë shqyrtimit të tërheqjes [[Elektriciteti|elektrike]] dhe [[magnetika|magnetike]].
| |||