Edi Rama: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Tiimiii (diskuto | kontribute) No edit summary |
Tiimiii (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 54:
Pas rënies së [[Republika Popullore e Shqipërisë|komunizmit në Shqipëri]], ai u përfshi në lëvizjet e para demokratike. Ai hyri në lëvizjen studentore, por shpejt u largua pas një grindjeje rreth çështjeve ideologjike me [[Sali Berisha|Sali Berishën]].<ref>[http://shekulli.com.al/36632/ Përplasja e parë Berisha-Rama në dhjetor ‘90] Marrë 4 Dhjetor 2017</ref> Në vitin 1994, Rama vendosi të largohej për në Francë, me qëllim të krijimit të një jete artistike atje. Në Francë, karriera e tij e pikturës u ngrit. Së bashku me ish-studentin e tij dhe më vonë miq të ngushtë, [[Anri Sala]], Rama mori pjesë në shumë ekspozita.
== Karriera politike ==
==Si Kryetar Bashkie==▼
Në janar 1997, gjatë një udhëtimi të tij në [[Shqipëria|Shqipëri]], Rama u sulmua fizikisht. U gjykua gjerësisht se rrahjet u bënë nga anëtarët e Shërbimeve Sekrete [[Shërbimi Informativ Shtetëror|SHISH]] për të ndëshkuar Ramën për kritikat e tij të hapura ndaj [[Sali Berisha|qeverisë së Berishës]].
Pasi drejtoi Bashkinë e Tiranës për 11 vjet, në zgjedhjet lokale të 8 majit 2011 Rama që kandidont për herë të katërt, humbi ndaj kandidatit në moshë të re të [[Partia Demokratike e Shqipërisë|Partisë Demokratike]], [[Lulzim Basha]]. Rama fitoi 49.7% të votave <ref>[http://www.cec.org.al/images/stories/zgjedhje-vendore/2011/HTML_31.10/buletini_prova261211.htm KQZ Rezultatet e Zgjedhjeve Vendore 2011]</ref>, pra shumë më pak se në vitin 2007. Por proçesi i shpalljes së Lulzim Bashës fitues i zgjedhjeve për Kryetar të Bashkisë të Tiranës u shoqërua me shumë polemika <ref>[http://www.top-channel.tv/artikull.php?id=211367 Top Channel]</ref>. Rezultati paraprak jo përfundimtar, i jepte Ramës një avantazh të ngushtë prej 10 votash ndaj rivalit të tij Lulzim Basha, por gjatë numërimit të votave shumë fletë votimi për kryetarin e bashkisë ishin hedhur gabimisht në kutitë e votimit për anëtarët e këshillave bashkiake. Në ligjin e zgjedhjeve nuk kishte ndonjë përcaktim nëse këto vota duhet të quhen të pavlefshme ose të vlefshme. Duke qenë se fletët e votimit ishin të qarta dhe pa gabime Komisioni Qendror i Zgjedhjeve e pranoi kërkesën e Partisë Demokratike dhe Lëvizjes Socialiste për Integrim që këto vota të konsiderohen të vlefshme. Shumica e këtyre votave ishin për kandidatin Lulzim Basha të "Koalicionit për Qytetarin" i cili u shpall fitues me 91 vota. Në përfundim të një procesi numërimi të dyshimtë sipas drejtuesve të Partisë Socialiste por të drejtë sipas Partisë Demokratike, Lidhjes Socialiste për Integrim dhe partive të tjera të Koalicionit për Qytetarin, nga i cili rezultuan sipas Gazetës ''Shqip'' 870 fletë votimi më shumë sesa votues <ref>[ http://www.gazeta-shqip.com/politike/c4df81d8118d8ec637841b5cf3653927.html Gazeta Shqip]</ref>, KQZ shpalli fitues kandidatin e Partisë Demokratike Lulzim Basha me një avantazh prej 91 votash. Këto zgjedhje u quajtën nga misioni vëzhgues i OSBE-ODHIR-it si konkurruese e transparente, por tejet të polarizuara e me mungesë besimi ndërmjet partive në qeveri e opozitë<ref>[http://www.osce.org/sq/odihr/82108 Raporti Përfundimtar, Faqe 2 (15 gusht 2011)]</ref> dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve u kritikua për vendime të mara në mënyrë jokonsensuale, dhe pa një bazë të qartë ligjore <ref>[http://www.osce.org/sq/odihr/82108 Raporti Përfundimtar, Faqe 28 (15 gusht 2011)]</ref><ref>[ http://www.top-channel.tv/artikull.php?id=211367 Top Channel]</ref>, të cilat në shumë raste krijuan përshtypjen se KQZ po favorizonte shumicën qeverisëse.▼
Në vitin 1998, ndërsa në Shqipëri për funeralin e babait të tij, Rama mori një telefonatë<ref>[http://shqiptarja.com/news.php?IDNotizia=199423 "'Rrëfehet' Edi Rama: Telefonata që më bëri Ministër të Kulturës"]. Shqiptarja.com. 2017-04-22. </ref> nga kryeministri i atëhershëm i Shqipërisë, [[Fatos Nano]], duke kërkuar që ai të shërbejë si [[Ministria e Zhvillimit Urban dhe Turizmit e Shqipërisë|ministër i ri i Kulturës, Rinisë dhe Sporteve]]. Rama vendosi ta pranonte ofertën, duke u përfshirë në politikë për herë të parë.
Si një ministër, Rama menjëherë u bë i njohur për ekstravagancën e tij në mënyra të ndryshme, duke përfshirë stilin e tij unik të veshjes. Projektet e tij të reja kulturore, të shoqëruara me veshjen e tij të çuditshme dhe stilin e rebeluar politik, ndihmuan Rama të arrinte një nivel të pashembullt përkrahjeje në mesin e të rinjve, gjë që luajti një rol kritik në zgjedhjen e tij si Kryetar i Bashkisë së Tiranës.
▲===Si Kryetar Bashkie===
Në tetor të vitit 2000, Rama hyri dhe fitoi garën për kryetarin e komunës si ''kandidat i pavarur'', i mbështetur nga [[Partia Socialiste e Shqipërisë|Partia Socialiste]] kundër shkrimtarit [[Besnik Mustafaj]]. Pas marrjes së detyrës, ai ndërmori një fushatë radikale për kthimin e shumë pjesëve të qendrës së Tiranës dhe [[Lana|lumin Lana]] në format e tyre origjinale duke shkatërruar qindra ndërtime të paligjshme.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2069799.stm "BBC NEWS - Europe - The mayor transforming Tirana"]. ''news.bbc.co.uk''.</ref> Megjithatë, Rama fitoi njohje ndërkombëtare duke rilyerur fasadat e stilit sovjetik, ndërtesat e varfëra në qytet.<ref>[http://observers.france24.com/en/20100428-artist-mayor-sees-crumbling-capital-turned-painters-canvas-albania-tirana-edi-rama "Tirana's artist mayor turns crumbling capital into painters' canvas"]</ref> Pikturat i dhanë qytetit një stil unik, duke e kthyer atë papritmas në një tërheqje turistike. Ky program i ri-ngjyrosjes e fitoi Rama çmimin e Kryebashkiakut më të Mirë të Botës në 2004('''World Best Mayor''').<ref name=":1">[http://www.worldmayor.com/worldmayor_2004/results_2004.html "World Mayor: The winners of the 2004 contest"].''www.worldmayor.com''.</ref> Komiteti zgjedhor, argumentoi se "Edi Rama është njeriu që ndryshoi një qytet të tërë. Tani ka një Tiranë të re, me ngjyrë, të lumtur, me një infrastrukturë të re dhe të përmirësuar dhe jetë kulturore ".<ref name=":1" />
Si kryetar bashkoi ai hartimin e Master Planit të Qytetit të Tiranës<ref>[http://www.worldarchitecturenews.com/project/2008/10291/mvrdv-architects/tirana-rocks-masterplan-in-tirana.html "WAN:: Tirana Rocks masterplan by MVRDV Architects in Tirana, Albania"].''www.worldarchitecturenews.com''.</ref> duke përfshirë edhe projektin [[Sheshi Skënderbej]]. Ai mbolli mijëra pemë të reja, duke e bërë Tiranën një qytet shumë më miqësor ndaj mjedisit. Rama gjithashtu zgjeroi rrugët ekzistuese dhe hapi të reja, duke përmirësuar lëvizshmërinë. Sipas një raporti të UNDP, Rama luajti një rol kritik në modernizimin e pushtetit lokal, duke fuqizuar komunat dhe duke i dhënë atyre, për herë të parë, fuqi reale për të ndikuar në jetën e komuniteteve të tyre.
Politikat e tij të suksesshme bënë që Rama të fitonte dy mandate të njëpasnjëshme si kryebashkiak i Tiranës, duke mposhtur avokatin [[Spartak Ngjela]] në 2003 dhe kandidatin e [[Partia Demokratike e Shqipërisë|Partisë Demokratike të Shqipërisë]] [[Sokol Olldashi]] në zgjedhjet komunale të vitit 2007. Në zgjedhjet komunale të vitit 2007, procesi i numërimit zgjati 6 ditë dhe u shënua me stalla të përsëritura, duke shkaktuar ndërhyrjen e ambasadorëve më të shquar të huaj të akredituar në vend.
▲Pasi drejtoi Bashkinë e Tiranës për 11 vjet, në zgjedhjet lokale të 8 majit 2011 Rama që kandidont për herë të katërt, humbi ndaj kandidatit në moshë të re të [[Partia Demokratike e Shqipërisë|Partisë Demokratike]], [[Lulzim Basha|Lulzim Bashës]]. Rama fitoi 49.7% të votave <ref>[http://www.cec.org.al/images/stories/zgjedhje-vendore/2011/HTML_31.10/buletini_prova261211.htm KQZ Rezultatet e Zgjedhjeve Vendore 2011]</ref>, pra shumë më pak se në vitin 2007. Por proçesi i shpalljes së Lulzim Bashës fitues i zgjedhjeve për Kryetar të Bashkisë të Tiranës u shoqërua me shumë polemika <ref>[http://www.top-channel.tv/artikull.php?id=211367 Top Channel]</ref>. Rezultati paraprak jo përfundimtar, i jepte Ramës një avantazh të ngushtë prej 10 votash ndaj rivalit të tij Lulzim Basha, por gjatë numërimit të votave shumë fletë votimi për kryetarin e bashkisë ishin hedhur gabimisht në kutitë e votimit për anëtarët e këshillave bashkiake. Në ligjin e zgjedhjeve nuk kishte ndonjë përcaktim nëse këto vota duhet të quhen të pavlefshme ose të vlefshme. Duke qenë se fletët e votimit ishin të qarta dhe pa gabime [[Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të Shqipërisë|Komisioni Qendror i Zgjedhjeve]] e pranoi kërkesën e Partisë Demokratike dhe Lëvizjes Socialiste për Integrim që këto vota të konsiderohen të vlefshme. Shumica e këtyre votave ishin për kandidatin Lulzim Basha të "Koalicionit për Qytetarin" i cili u shpall fitues me 91 vota. Në përfundim të një procesi numërimi të dyshimtë sipas drejtuesve të Partisë Socialiste por të drejtë sipas Partisë Demokratike, Lidhjes Socialiste për Integrim dhe partive të tjera të Koalicionit për Qytetarin, nga i cili rezultuan sipas Gazetës ''Shqip'' 870 fletë votimi më shumë sesa votues <ref>[ http://www.gazeta-shqip.com/politike/c4df81d8118d8ec637841b5cf3653927.html Gazeta Shqip]</ref>, KQZ shpalli fitues kandidatin e Partisë Demokratike Lulzim Basha me një avantazh prej 91 votash. Këto zgjedhje u quajtën nga misioni vëzhgues i OSBE-ODHIR-it si konkurruese e transparente, por tejet të polarizuara e me mungesë besimi ndërmjet partive në qeveri e opozitë<ref>[http://www.osce.org/sq/odihr/82108 Raporti Përfundimtar, Faqe 2 (15 gusht 2011)]</ref> dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve u kritikua për vendime të mara në mënyrë jokonsensuale, dhe pa një bazë të qartë ligjore <ref>[http://www.osce.org/sq/odihr/82108 Raporti Përfundimtar, Faqe 28 (15 gusht 2011)]</ref><ref>[ http://www.top-channel.tv/artikull.php?id=211367 Top Channel]</ref>, të cilat në shumë raste krijuan përshtypjen se KQZ po favorizonte shumicën qeverisëse.
=== Në opozitë ===
Në tetor 2005, Rama u bë udhëheqës i Partisë Socialiste pas dorëheqjes së [[Fatos Nano|Fatos Nanos]]. Duke përfituar nga popullariteti i Ramës si kryetar i bashkisë, [[Partia Socialiste e Shqipërisë]] rifitoi apelin. Rama rishkroi imazhin e zbehtë të partisë, duke inkurajuar shumë intelektualë, sipërmarrës dhe artistë të rinj për t'u bashkuar. Gjatë qëndrimit të tij, Rama u frymëzua nga politikat progresive të "Punës së Re" të [[Tony Blair|Tony Blairit]] dhe "Rruga e Tretë" e [[Anthony Giddens]], duke bërë thirrje për një "drejtim të tretë ndërmjet të drejtës dhe majtës tradicionale"
Zgjedhjet e vitit 2009 ishin me të meta dhe janë thirrur si të tillë nga [[Partia Socialiste e Shqipërisë|opozita socialiste]], të cilët kanë kërkuar rinumërimin e fletëvotimeve. [[Sali Berisha|Berisha]] refuzoi çdo rinumërim të votave, me arsyetimin se [[Kushtetuta e Shqipërisë]] nuk parashikon një procedurë të tillë. Për këtë arsye ai e quajti opozitën në parlament për të ndryshuar kushtetutën, por Partia Socialiste nuk pranoi. Kriza politike midis qeverisë dhe opozitës u përkeqësua me kalimin e kohës, me socialistët që braktisën debatet parlamentare për muaj dhe organizuan greva urie për të kërkuar mbështetje të brendshme dhe ndërkombëtare. BE ka tentuar një pajtim, i cili dështoi. Kriza politike e vazhdueshme ishte një nga arsyet për refuzimin e BE-së për t'i dhënë statusit zyrtar të kandidatit të Shqipërisë në fund të vitit 2010.<ref>Jovanovska, Svetlana. (8 May 2012) [http://euobserver.com/887/31237 / Albania is refused EU candidate status]. Euobserver</ref>
Më 21 janar 2011, pati përplasje mes policisë dhe protestuesve në një tubim [[Demonstratat në Shqipëri (2011)|anti-qeveritar përpara ndërtesës së Qeverisë]] në [[Tirana|Tiranë]]. Katër vetë u vranë nga forcat speciale të qeverisë.<ref>[http://www.setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/en_GB/features/setimes/breakingnews/2011/01/21/nb-00 Breaking News: Protesters killed in Tirana rally]. SETimes (21 Janar 2011). </ref> BE lëshoi një deklaratë për politikanët shqiptarë, duke paralajmëruar të dy palët që të përmbahen nga dhuna.<ref>Pop, Valentina. (8 May 2012) [http://euobserver.com/887/31686 Albania killings cast shadow over country's EU aspirations]. Euobserver. </ref>
== Jeta personale ==
| |||