Kolë Tromara: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Hatake (diskuto | kontribute)
vNo edit summary
Hatake (diskuto | kontribute)
vNo edit summary
Rreshti 1:
[[Figura:Kole Tromara (1882-1945), Albanian politician.jpg|thumb|250px|Kolë Tromara]]
'''Kolë Tromara''' (Qytezë, 15 maj [[18821885]] - Tiranë, 13 prill [[1945]]) ishte atdhetar, nëpunës, veprimtar i Ballit Kombëtar dhe ministër në qeverinë Mitrovica. Autor i vargjeve të këngës "Sa të rrojë gjithësia".
 
== Jeta ==
Lindi në [[Qyteza (fshat)|Qytezë]] të [[Devoll]]it në mesin e një bashkësie me origjinë nga [[Suli]], i biri i Thanas dhe Kostandina Tromarës. Ndoqi mësimet fillore në [[Korça|Korçë]] ku qe zhvendosur vëllai i tij Spirua dhe më tej në [[Greqia|Greqi]]. Pas përfundimit të shkollës së mesme kthehet në Korçë, ku punon si farmacist. Përndjekjet e autoriteteve turke e detyrojnë të emigrojë drejt [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|ShBA-së]] më 1906, në Boston, Massachusetts.
 
Më 1906 botohet gazeta "Kombi", kur ndihmon [[Kristo Kirka|Kristo Kirkën]] për të kërkuar ndihma që ta botojnë. 1907 është sekretar i shoqërisë “Besa Besë”, me kryetar [[Fan Noli]]n. Më 1915 sekretar i shoqërisë pan-shqiptare “[[Federata Pan-Shqiptare e Amerikës|Vatra]]” në SHBA. Kryetar i shoqërisë “Vatra” më 1916. Një nga themeluesit e bandës "Vatra" dhe organizator i Kuvendit të Diaspores në maj 1917. 1918, Letër drejtuar shqiptarëve të Amerikës për të financuar delegacionin për [[Konferenca e paqës së Vërsajës|Konferencën e Paqes]][[Parisi|Paris]]. Në atë letër thuhej:
 
{{Citat|Cili shqiptar i mirë që dhëmbet për atdheun e mjeruar nuk e do çlirimin, zgjërimin dhe sigurimin e Shqipërisë? Cili shqiptar i mirë që dhëmbet për vllezërit e robëruar nuk do që ta kemi Kosovën, Toskërinë dhe Çamërinë? Cili shqiptar i mirë nuk jep jo vetëm qesen por edhe shpirtin e tij për qëllimin e shenjtë?|Letra "Për Shqipërinë të japim qesen edhe shpirtin" drejtuar shqiptarëve të Amerikës e botuar në gazetën "Përparimi" në qershor 1917.}}
 
Mis i shqiptarëve të Amerikës në [[Konferenca e Paqes në Paris|Konferencën Ndërkombëtare të Paqes]]. Kur mbajtën [[Kongresi i Lushnjës|Kongresin e Lushnjës]], formon nga fundi i vitit shoqatën “Federata e Madhe Atdheu” në Vlorë me program politik me [[Avni Rustemi|A. Rustemin]] kryetar nderi, [[Karl Gurakuqi|K. Gurakuqin]] sekretar, [[Ahmet Dakli|A. Daklin]] arkëtar dhe [[Bedri Pejani|B. Pejanin]] inspektor<ref>Gurrazezi R.Xh., ''Historia e Federatës Vatra XIII'', 9 gusht 2009.</ref>. Më 1920-1921 dhe 1922-1923 Prefekt i Gjirokastrës<ref name=":0">[[Kastriot Dervishi|Dervishi K]]., ''Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet'', Tiranë: "55", 2012. fq. 175. ISBN 978 9943 56 22 5</ref>, tërheq vëmëndjen se si Qeveria Greke mbas dhunës e terrorit të egër ndaj popullsisë muslimane çame, ka filluar e përdor dinakërín’e saj duke u munduar t’i bindë çamët të shkojnë në Anadoll<ref>[[Arkivi i Shtetit Shqiptar|AQSH]], V. 1923, D.203, f.47.</ref>. Bashkë me komandantin e xhandarmërisë për qarkun kapiten [[Koço Muka]] më 27 gusht 1923 zbuloi komplotin e atentatit të gjen. [[Enrico Tellini|Tellinit]]<ref>[[Eqrem Bej Vlora|Vlora E. b.]], [[Kujtime 1885-1925 (Eqrem bej Vlora)|''Kujtime 1885-1925'']], Botimep. IDK[[Afrim Koçi]], 2010[[Tirana]]: "IDK".</ref><ref>Hoxha I., “Viset''Viset Kombëtare Shqiptare në Shtetin Grek”Grek'', bot. 2000, f.59.</ref>, kryetar i komisionit për caktimin e kufinjve të Shqipërisë së Jugut<ref>[[Sejfi Vllamasi|Vllamasi S.]], ''Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)'', Tiranë: Neraida, 2000.</ref>. Përfaqëson pref. e Korçës në Kuvendin Kushtetues mbasi u zgjodh në zgjedhjet e 27 dhjetorit 1923<ref>Estrefi, D., [http://www.parlament.al/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005] - Kuvendi i Shqipërisë, Tiranë 2005 fq. 15-16.</ref>.
 
Mbas Lëvizjes së qershorit largohet nga Shqipëria pas dështimit të Lëvizjes së qershorit bashkë me [[Fan Noli]]n, anëtar i zyrës së shtypit të kryengritjes. DënohetDeri në dhjetor shërben si prefekt i [[Elbasani|Elbasanit]]<ref name=":0" />.

Me ardhjen e Triumfit të Legalitetit largohet, dënohet me 15 vite burg në mungesë nga Gjykata e Diktimit<ref>Fondi 256, v. 1926, Dosja 144, fq.143-150 & 551-556.</ref>. Kthehet në vitin 1939, dhe emërohet anëtar i Këshillit të Shtetit. Rreshtohet ndër krerët e [[Balli Kombëtar|Ballit Kombëtar]], pjesë e Komitetit Qendror të Ballit.<ref>[[Ali Këlcyra|Këlcyra A.]], [[Shkrime për historinë e Shqipërisë]], kujdesë nga Tanush Frashëri; "Onufri", Tiranë 2012; ISBN 978-99956-87-81-6.</ref> Gjatë viteve 1942-1943 është prefekt i Korçës. 1943, jep dorëheqjen nga Balli Kombëtar dhe merr pjesë si Ministër i Kulturës Popullore në qeverinë e [[Rexhep Mitrovica|R. bej Mitrovicës]]. 1945 ─ Arrestohet, dënohet me pushkatim më 13 prill të 1945 prej [[Gjyqi special (1944-1945)|Gjyqit Special]] dhe ekzekutohet në vitin 1945.
 
== Burime ==