Mekami: melodi turke: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Hatake (diskuto | kontribute)
Udha (diskuto | kontribute)
zhbërje e vandalizmit. Nuk ke monopol të redaktimit të artikujve në Wikipedia.
Rreshti 1:
'''Mekami, melodi turke''' është një roman i shkurtër i shkrimtarit [[Kasëm Trebeshina]] shkruar më 1978 dhe botuar nga [[Sh.B. Buzuku|Shtëpia botuese Buzuku]], [[Prishtina|Prishtinë]], 1994<ref>[http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?DATABASE=catalo&OPAC_URL=/adlib/beginner/index_al.html&LANGUAGE=1&%250=4367&LIMIT=0 Fondi i Bibliotekës Kombëtare], marrë më 24 dhjetor 2017.</ref><ref>''Kasem Trebeshina, përballë lexuesit imagjinar?!'', Mapo, 3 shtator 2016.</ref><ref>Zeneli A., ''[http://www.mapo.al/2016/08/kur-martin-camaj-me-propozoi-vepren-e-trebeshines/1 Kur Martin Camaj më propozoi veprën e Trebeshinës],'' intervistoi Violeta Murati, Mapo, 9 gusht 2016.</ref>. Kjo vepër është ndër pohimet e para të shkrimtarit mbi origjinën e vet që prej kujt ia përkushton këtë libër<ref name="Dragoj 2007">{{cite book|title=Trebeshina: Një jetë para gjyqit|last1=Dragoj|first1=Nuri|date=2007|publisher=Globus-R|isbn=978-99943-53-45-3|location=Tiranë|page=378}}</ref>, që bëri bujë ndër qarqe të ndryshme të shtypit dhe publicistikës shqiptare{{cn}}.
 
==  Titulli ==
Në [[Fjalor i gjuhës shqipe (viti 2006)|Fjalorin e gjuhës shqipe]] termi ''mekam'' ka dy kumte:<blockquote>'''MEKAM''' ''m. vjet.''</blockquote>
# fet. Varri i një shenjtori mysliman, zakonisht brenda në një tyrbe. 
# muz. Melodi. S'ia dinin mekamin<ref>FGJSSH, marrë më 24 dhjetor 2017.</ref>.
Etimologjinë e ka nga [[Gjuha arabe|arabishtja]] مَقَام, ''maqām'' që ngërthen në domethënie të dy kumtet po ashtu. Në dukje titulli mëton vetëm kumtin e dytë, por me veprën kuptohet se autori ka mpleksur qëllimisht të dy kuptimet që fjala ka si në gjuhën amë, si në gjuhën pritëse{{cn}}.
 
==Përkushtimi ==
Line 14 ⟶ 8:
Ngjarjet e librit fillojnë me prishjen e një mekami në vitet '60 në një fshat të Shqipërisë. Më tej shfaqet fantazma e një turku "trim dhe fisnik" që rrëfen historinë e Mekamit dhe fitoren e turqve në [[Beteja e Beratit (1455)|Betejën e Beratit]] me të cilën ai është krenar. Turqit glorifikohen për virtytet dhe fitoret e tyre, kurse tokat shqiptare i konsideron të turqve. Turku paraqitet si fisnik dhe paqësor në paqe dhe trim në luftë ndaj shqiptarëve të fëlliqur dhe të pabesë. Libri përshkohet nga një ton nënçmues ndaj shqiptarëve dhe historisë së tyre.<ref name="Bejko2">{{cite book|title=Disidentët e rremë|last1=Bejko|first1=Sadik|date=2007|publisher=Botimet 55|isbn=987-99943-56-19-5|location=Tiranë|pages=156-157}}</ref>
 
=== Kritika letrare ===
“Mekami” rrëfen duke u pranvënë dy realitete në një distancë të largët kohore, ai i afërti i viteve `60-`70 të shek. XX, dhe një tjetër i shekullit XV. Sipas artikullit studjueses Maçi, është një nga ballafaqimet më të ashpra të Kasëm Trebeshinës me vetveten, me njeriun dhe me historinë shqiptare<ref>Maçi E., ''Trebeshina si romancier,'' Tiranë: Global Challenge, Nr. 11, 2014. fq. 70-77.</ref>.
 
Sipas përkthyesit të autorit në italisht, dr. Edmond Çali, Mekami është romani i vetëm i letërsisë bashkëkohore shqiptare që trajton pozitivisht pushtimin osman dhe në mënyrë negative figurën e Skënderbeut. Sipas tij, nëse prej këndvështrimit letrar vepra përbën një mospajtim me letërsinë zyrtare socrealiste, që gjente tek shek. XV shembullin për [[Republika Popullore e Shqipërisë|Shqipërinë Socialiste]], prej këndvështrimit historik libri shpreh një ide shumë personale të autorit<ref>{{It}} Çali E., ''Il dissenso in Albania durante il periodo comunista,'' Besa-Fede, mars 2010.</ref>. Studjuesi i veprës së Trebeshinës, [[Behar Gjoka]], e përshkruan Trebeshinën si një enigmë që lexohet ende nga biografia<ref>Gjoka B., ''Një qenie që endet midis legjendës dhe realitetit'', [[Sot (gazetë)|Sot]], 10 gusht 2011.</ref>, meqë pohimet e herëpashershme të Trebeshinës për origjinën e tij, në bashkërendim me këtë roman provokuan qëndrime dhe kritika joletrare.
 
=== Kritika joletrare ===
Sipas [[Ismail Kadare|Kadaresë]], botimi i këtij romani në Kosovë e kohës së sundimit serb është bërë nën rrethana të dyshimta. Vepra shënon fillimin e fushatës kundër [[Skënderbeu|Skënderbeut]] që shpërtheu pas rënies së komunizmit. Skënderbeu trajtohet si hajdut kuajsh dhe agjent i Italisë.<ref>{{cite book|title=Mosmarrëveshja : Shqipëria përballë vetvetes.|last1=Kadare|first1=Ismail|date=2012|publisher=Onufri|isbn=978-9928-186-54-6|edition=3|location=Tiranë|page=264|language=shqip}}</ref> Shqiptarët përgjatë veprës paraqiten si frikacakë që ua ofrojnë gratë dhe vajzat e tyre turqve për t'ua prishur mendjen. Kadare konkludon se e vetmja disidencë e Kasëm Trebeshinës ka qenë kundër Skënderbeut.<ref>{{cite book|title=Mosmarrëveshja : Shqipëria përballë vetvetes.|last1=Kadare|first1=Ismail|date=2012|publisher=Onufri|isbn=978-9928-186-54-6|edition=3|location=Tiranë|page=289|language=shqip}}</ref>
 
Line 27 ⟶ 16:
 
Ndërkaq, botuesi i Trebeshinës pretendon se për shkak të botimit të "Mekamit" shkrimtari Ismail Kadare e ka etiketuar "tradhtar", gjë që sipas tij nuk e kishte pritur nga ai, mirëpo shprehet se nuk është penduar që e ka botuar Trebeshinën përkundër telasheve që i ka shkaktuar.<ref>{{cito uebin|last1=Zeneli|first1=Abdullah|title=“BUZUKU”-n NUK E KRIJOVA PËR VETE|url=http://www.xlpress.tv/buzuku-n-nuk-e-krijova-pr-vete/|website=XL Press|publisher=Epoka e Re|accessdate=9 November 2017|date=22 December 2014|quote=Botimi i disidencës letrare shqiptare bëri që të hapej kutia e Pandorës. Në këtë kuadër, problemi me Trebeshinën edhe sot vazhdon, por nuk pendohem se më ka shkaktuar jo pak telashe. Nuk e prisja këtë nga Ismail Kadare, e them pa ekuivok. “Mekami” i Trebeshinës qe shkaku të më etiketonte edhe si tradhtar.}}</ref>
 
== Vlerësimi ==
“Mekami” rrëfen duke u pranvënë dy realitete në një distancë të largët kohore, ai i afërti i viteve `60-`70 të shek. XX, dhe një tjetër i shekullit XV. Sipas artikullit studjueses Maçi, është një nga ballafaqimet më të ashpra të Kasëm Trebeshinës me vetveten, me njeriun dhe me historinë shqiptare<ref>Maçi E., ''Trebeshina si romancier,'' Tiranë: Global Challenge, Nr. 11, 2014. fq. 70-77.</ref>.
 
Sipas përkthyesit të autorit në italisht, dr. Edmond Çali, Mekami është romani i vetëm i letërsisë bashkëkohore shqiptare që trajton pozitivisht pushtimin osman dhe në mënyrë negative figurën e Skënderbeut. Sipas tij, nëse prej këndvështrimit letrar vepra përbën një mospajtim me letërsinë zyrtare socrealiste, që gjente tek shek. XV shembullin për [[Republika Popullore e Shqipërisë|Shqipërinë Socialiste]], prej këndvështrimit historik libri shpreh një ide shumë personale të autorit<ref>{{It}} Çali E., ''Il dissenso in Albania durante il periodo comunista,'' Besa-Fede, mars 2010.</ref>. Studjuesi i veprës së Trebeshinës, [[Behar Gjoka]], e përshkruan Trebeshinën si një enigmë që lexohet ende nga biografia<ref>Gjoka B., ''Një qenie që endet midis legjendës dhe realitetit'', [[Sot (gazetë)|Sot]], 10 gusht 2011.</ref>, meqë pohimet e herëpashershme të Trebeshinës për origjinën e tij, në bashkërendim me këtë roman provokuan qëndrime dhe kritika joletrare.
 
==Burime==